عربستان و روسیه بر سر حل مساله سوریه توافق کردند/ موضع گیری عجیب وزیر خارجه سعودی

گروه بین الملل فردا - تماس تلفنی چند روز پیش «ولادیمیر پوتین» ‌رئیس جمهور روسیه با «ملک سلمان»‌ شاه عربستان تعجب بسیاری از ناظران را به همراه داشت؛ زیرا این تماس زمانی صورت گرفت که روسیه در حال تقویت تجهیزات نظامی دولت سوریه است و ظاهرا ریاض از افزایش نقش نظامی مسکو در سوریه «ناراحت» نیست.

روزنامه «السفیر» لبنان با انتشار گزارشی به این مسئله پرداخت و نوشت: نکته قابل توجه اینکه تا کنون هیچ موضع رسمی یا شبه رسمی از سوی عربستان در قبال حضور نظامی روسیه دیده نشده است؛ هر چند که ظاهرا این مسئله برای حمایت از «بشار اسد» رئیس جمهور سوریه است. تا کنون رسانه های عربستان نیز واکنشی به افزایش حمایت نظامی و تسلیحاتی روسیه از دمشق نشان نداده‌اند.

در تبلیغات جدید محمد بن سلمان برای آینده خاورمیانه، نزدیکی محور ریاض-ابوظبی و ریاض-مسکو اهمیت بی سابقه ای یافته است.

همچنین زمانی که ده روز پیش از «عادل الجبیر» وزیر خارجه عربستان درباره این موضوع سوال شد، موضع‌گیری مشخصی نداشت و به همین میزان بسنده کرد: «حضور و حمایت روسیه از قبل وجود داشت و ما و همه از آن اطلاع داشتیم».

برخی، این مواضع خاموش عربستان را با واکنش «سعود الفیصل» وزیر خارجه سابق سعودی مقایسه می‌کنند که در کنفرانس شرم الشیخ در پایان ماه آوریل گذشته با حمله به پوتین وی را متهم کرد که از بی‌ثباتی در جهان عرب حمایت می‌کند و این مسئله از طریق حمایت وی از بشار اسد صورت می‌گیرد.

پایگاه فردانیوز، پیش از این در مورد گرایش محمد بن سلمان برای نزدیکی به پوتین و حتی معامله بر سر سوریه، گزارش های اختصاصی زیادی منتشر کرده بود.

{به عنوان نمونه: شیوخ ماجراجو و جوان آل سعود کنار بشار اسد در پازل پوتین؟ }

وی همچنین مدعی شده بود که روسیه در طولانی شدن مدت زمان بحران سوریه سهیم و مسئول درد و رنج ملت سوریه است. پس از این واکنش وزیر سعودی، رسانه‌های عربستان نیز چنان حملاتی به مسکو ترتیب دادند که این روزها دیگر شاهد آن نیستیم.

ناظران دیپلمات در ریاض بر این باورند، زمانی دخالت روسیه در سوریه افزایش یافت که «محمد بن سلمان» ولی‌عهد عربستان و عادل الجبیر وزیر خارجه این کشور به روسیه سفر کردند.

رویای سیادت مسکو بر خاورمیانه، این روزها برای پوتین تحقق می یابد؟ پوتین در طرح خود موفق شده از سویی دو نماینده جدی در منطقه برای خود داشته باشد (مصر و سوریه) و با دو کارت در معادلات منطقه بازی کند؛ از سوی دیگر با دو قدرت برتر منطقه (ایران و عربستان سعودی) نیز روابط حسنه و راهبردی ایجاد کند.

آیا دولت های وابسته به اخوان المسلمین (ترکیه اردوغان و پادشاهی قطر) می توانند بلندپروازی های پوتین را متوقف کنند؟

این ناظران سیاسی می‌گویند، هر چند مواضع روسیه با عربستان بر سر ماهیت راه حل بحران سوریه با یکدیگر متفاوت است و مسکو حفظ نظام بشار اسد را ضروری می‌داند و ریاض بر این باور است که در هیچ راه حل سیاسی نمی‌توان با رئیس جمهور سوریه تعامل داشت ولی ما بر این باوریم که عربستان و روسیه بر سر راه حل سیاسی بحران سوریه با یکدیگر توافق کرده‌اند.

بر اساس اطلاعات موثق، ریاض روسیه را سوق داده‌ است تا نقش بیشتری در یافتن حل و فصل سیاسی بحران سوریه ایفا کند. ریاض بر این باور است که این راه حل باید بشار اسد را از قدرت برکنار کند. همچنین کسانی که از درون مسائل ریاض آگاهی دارند می‌دانند که عربستان خواستار بقاء ارتش و نهادهای دولتی سوریه است و خواستار باقی ماندن نظام سوریه نیست.

السیسی، نماینده اصلی پوتین در کشورهای عربی در دیدار با محمد بن سلمان

ریاض درخصوص لزوم ایستادگی در برابر تروریسم و گروه‌های آن از جمله داعش با مسکو توافق نظر دارد؛ زیرا خطر این گروه‌ها برای عربستان بیشتر از خطر آن برای روسیه یا هر کشور دیگری است. عربستانی‌ها می‌گویند ریاض در خصوص مقابله با تروریسم از نظر امنیتی با ریاض همکاری دارد و اطلاعات مهمی را در اختیار سرویس‌های امنیتی روسیه قرار داده‌ از جمله اطلاعاتی در زمینه عناصر تروریستی چچنی که به «جبهة النصرة» و «داعش» پیوسته‌اند.

ولی ریاض مدعی است که پایان یافتن بحران سوریه و سرنگون کردن بشار اسد مسئله مهمی برای نابودی داعش و سایر گروه‌های تروریستی است ولی مسکو بر این باور است که سرنگونی دولت سوریه به سیطره گروه‌های تروریستی بر سوریه و ایجاد هرج و مرج سیاسی و امنیتی خواهد انجامید و سوریه را به مرکز صدور تروریسم به روسیه و سایر کشورها بدل خواهد کرد.

از تبلیغات محمد بن سلمان کاملا واضح است که خیلی دوست دارد نقش مؤثر و در عین حال کم ریسک و سازنده ای در خاورمیانه ایفا کند.

از این روی گفته می‌شود که ریاض در قبال افزایش حضور نظامی روسیه در سوریه ممانعت نمی‌کند تا منافع راهبردی خود را در سوریه تضمین کند و نفوذ خود را در این کشور ادامه دهد.

از این روی سکوت عربستان در قبال افزایش نقش نظامی روسیه در سوریه قابل فهم است. از نظر ناظران این مسئله مقدمه حل سیاسی بحران سوریه خواهد بود که اساس این حل نیز مواردی است که در کنفرانس ژنو-1 در خصوص سوریه تصویب شد. بر اساس این موارد، دولت انتقالی با اختیارات دمشق تشکیل و انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری طی مدت زمانی مشخص برگزار خواهد شد.