قصاب مردم سربرنیتسا که بود و چه کرد؟

تابناک: روز گذشته دادگاه جنایت جنگی در لاهه در حالی برای محاکمه «راتکو ملادیچ»، به اتهام نسل کشی مسلمانان در یوگسلاوی سابق برگزار شد که وی سعی داشت با فرافکنی و گرفتن وقت، دادگاه را به تاخیر بیندازد که موفق به این کار نشد. ژنرال «راتکو ملادیچ» در دوران جنگ بوسنی فرمانده کل ارتش صرب بوسنی بود و بسیاری او را عامل اصلی اقدامات خشونت‌بار این جنگ خونین می‌دانند. او با این سابقه، تبدیل به یکی از مهمترین جنایتکارانی شد که در سطح بین‌المللی، تحت پیگرد قانونی قرار دارند و در همین حال فرار وی از چنگال قانون برای بیش از یک دهه، موجب سرافکندگی مقامات صرب شده و بر روی روابط این کشور با غرب سایه افکند.

بر این اساس، دادگاه رسیدگی به جرائم جنگی، وابسته به سازمان ملل متحد، با طرح اتهام نسل‌کشی و ارتکاب جرائم جنگی، از جمله قتل عام حدود 8000 مرد و پسر مسلمان در سال 1995 در شهر سربرنیتسا، برای رسیدگی به این اتهامات، علیه «ملادیچ» کیفرخواست صادر کرد. «راتکو ملادیچ» که تا قبل از دستگیری «اسلوبودان میلوسویچ» رئیس‌جمهور سابق یوگسلاوی، در سال 2001، آشکارا در صربستان زندگی می‌کرد، پس از این دستگیری در انظار عمومی دیده نمی‌شد.

بنابر این گزارش، از سال 2004 به بعد، رفته‌رفته مشاوران ژنرال ملادیچ خود را به دادگاه رسیدگی به جرائم جنگی تحویل داده و پس از آن بود که دولت صربستان از طرف جامعه بین‌المللی زیر فشار قرار گرفت تا او را تحویل بدهد که نهایتا نیروهای صرب در سال 2011 وی را در صربستان دستگیر و تحویل دادگاه لاهه دادند.

لازم به ذکر است که «راتکو ملادیچ» در سال 1942 در روستای «کالینوویک» در بوسنی به دنیا آمد. او در دوران حکومت «تیتو» در یوگسلاوی بزرگ شد و به عنوان یک افسر عادی به ارتش خلق یوگسلاوی پیوست. با آغاز از هم پاشیده شدن یوگسلاوی در سال 1991، او به فرماندهی یگان نهم ارتش یوگسلاوی در جنگ علیه کروات‌ها در «کنین» برگزیده شد. مدتی بعد راتکو ملادیچ به فرماندهی ناحیه دو نظامی ارتش یوگسلاوی منصوب شد که مقرش در سارایوو بود. پس از آن در ماه مه 1992، مجمع صرب‌های بوسنی، رای به ایجاد ارتش صرب بوسنی داد و ژنرال ملادیچ را به فرماندهی آن برگزید. در سال 1995 او فرماندهی نیروهایی را بر عهده داشت که به سریرنیتسا، محدوده تحت کنترل سازمان ملل متحد، حمله کردند. نیروهای صرب بوسنی ابتدا این شهر را در حالی محاصره کردند که شهر مملو از هزاران غیرنظامی بود که از حملات قبلی صرب‌ها در شمال شرقی بوسنی گریخته و در آنجا پناه گرفته بودند.

پس از تکمیل محاصره، به دستور او به مدت پنج روز سربرنیتسا را با توپ و راکت به شدت گلوله‌باران کردند و پس از آن ژنرال ملادیچ، همراه با گروهی فیلمبردار وارد شهر شد. روز بعد اتوبوس‌هایی برای بردن زنان و کودکان به نقاط دیگر مسلمان‌نشین، وارد سربرنیتسا شدند، همزمان صرب‌ها مردان و پسران مسلمان بین 12 تا 77 سال را برای «بازجوئی به ظن ارتکاب جرائم جنگی» از بقیه افراد جدا کردند. طی پنج روزی که نیروهای صرب بوسنی شهر سربرنیتسا را به تصرف خود درآورده بودند، دست‌کم 7500 مرد و پسر مسلمان به قتل رسیدند. این قتل عام، بی‌رحمانه‌ترین کشتاری است که از زمان جنگ جهانی دوم تاکنون صورت گرفته است.

پس از پایان جنگ نیز، «راتکو ملادیچ» ـ قصاب سربرنیتسا ـ در حالی که از حمایت آشکار اسلوبودان میلوسویچ برخوردار بود، به بلگراد بازگشت. تا این‌که در 26 مه 2011 در «لازارووی» صربستان دستگیر شد و اکنون چشم هزاران نفر از خانواده های قربانیان مسلمان سربرنیتسا منتظر برگزاری یک دادگاه عادلانه برای اوست تا شاید تسکینی باشد بر دردهایشان.