فرار از تغییرات اجتماعی و سیاسی با پرداخت پول

در حالی که کشورهای عربی یکی پس از دیگری از موج نا‌ آرامی‌های ایجاد شده در خاورمیانه تاثیر می‌پذیرند، کشوری که تا به امروز چندان متاثر از این جریان نشده است، کشور عربستان سعودی است. کشوری که مقامات آن با پرداخت پول به مردم تا به امروز مانع از گسترش نا‌ آرامی در کشور خود شده‌اند.

به گزارش سرویس بین الملل «فردا» به نقل از نیویورک تایمز، مقامات سعودی در حال هزینه کردن ۱۳۰ میلیارد دلار برای افزایش حقوق و دستمزد کارمندان، ساخت و ساز خانه، تامین اعتبار برای سازمان‌های مذهبی و..، جهت منفعل کردن مخالفان و ساکت کردن اعتراضات آن‌ها است. پس از سقوط بن علی و مبارک، ملک عبدالله با بررسی اوضاع به دنبال آرام کردن شرایط در درون کشور بود. درآمد ۲۱۴ میلیاردی از فروش نفت در سال گذشته، خانواده سلطنتی را از ایجاد تغییرات بازداشت و آن‌ها به راحتی توانستند مخالفان خود را سرکوب کنند.

مقامات سعودی در این برهه زمانی به خوبی از سازمان‌های مذهبی ایجاد شده بهره بردند و از آن‌ها جهت آرام کردن خشم توده‌ها بهره بردند و حفظ جایگاه خود، سود بردند. در این شرایط مفتی اعظم عربستان با صدور فتوایی، هر گونه تظاهرات خیابانی را ممنوع اعلام کرد و دیگر مفتیان نیز در نماز جمعه خود به تبلیغ این پیام پرداختند.

بر اساس این گزارش، اولین اقدام عربستان پس از نا‌آرامی‌های ایجاد شده، ارائه بسته کمک مالی بود که در آن ملک عبدلله به هر کارمند، دو برابر حقوق ماهیانه‌اش پول پرداخت کرد. همچنین مبلغی در حدود ۷۰ میلیارد دلار به خانواده‌های کم درآمد اختصاص داد. همچنین ملک عبدلله سازمان‌های مذهبی را از این کمک‌ها بی‌بهره نگذاشت و به آن‌ها نیز ۲۰۰ میلیون دلار کمک کرد. مفتیان مذهبی خوشحال از دریافت کمک‌های مالی اعلام کردند که روشنفکران لیبرال در این بازی شکست خورده‌اند.

یکی از مفتیان جوان عربستان- محمد العارفی- اعلام کرد «روشنفکران چندان توجهی به امنیت کشور ندارند. آن‌ها تنها در پی اختلاط جوانان دختر و پسر هستند؛ آن‌ها به دنبال این هستند که زنان حق رانندگی داشته باشند و در سواحل به چشم چرانی دخترانی که به ساحل آمده‌اند، بپردازند.»

از سوی دیگر عربستان بدنبال این بود تا پویایی این جنبش‌های مردمی در خاورمیانه را متوقف سازد و از سقوط دیکتاتوری‌ها و افزایش تاثیر گذاری ایران در منطقه جلوگیری کند. این در حالی بود که امریکا برخی از جنبش‌های مردمی در کشورهای عربی را به رسمیت شناخته بود و در مورد عربستان، بحرین و عمان مهر سکوت بر لب زده بود.

عربستان سعودی با این اقدامات توانست در کوتاه مدت حیاط خلوت خود- کشورهای حاشیه خلیج - را آرام کند. اما صاحب نظران و منتقدین بر این عقیده‌اند که این استراتژی چندان طولی نمی‌کشد، زیرا مشکلات اساسی و زیر بنایی همچنان وجود دارند.

طلال بن عبدالعزیز ۷۹ ساله -برادر ملک عبدالله- معتقد است « مشکل اینجاست که برخی از حاکمان متوجه نیستند که در اطراف آن‌ها چه می‌گذرد و تجربیات نیز درس نمی‌گیرند؛ آن‌ها به درسهای تاریخ توجهی ندارند. حاکمان فقط در پی حفظ خود در قدرت، جایگاه و حفظ شرایط موجود هستند. آن‌ها از کلمه «تغییر» بشدت هراس دارند. این مشکل از اینجا ناشی می‌شود که آن‌ها کوته بین هستند و من نمی‌دانم که چگونه دیدگاه آن‌ها را تغییر دهم».

هم اکنون بر خلاف تمهیدات گسترده عربستان برای سکوت، همچنان شعارهای تغییر به گوش می‌رسد و گروههای نه چندان آشنا که اکثر آن‌ها را جوانان تشکیل می‌دهند از مردم می‌خواهند تا به خیابان‌ها بیایند. مورد اخیر چنین تقاضایی، رانندگی زن سعودی بود که از دیگر زنان در خواست داشت تا در خیابان‌ها رانندگی کنند.

هم اکنون دولت عربستان برای کاهش سرخوردگی مردم دست به انجام تغییرات جسته و گریخته‌ای زده است. برای مثال تغییراتی در مدارس ابتدایی و بهبود آموزش زبان انگلیسی که هیچ ربطی به تغییرات اساسی که جامعه نیازمند آن‌ها است، ندارد.

اما پرسشی که همچنان باقی است این است که این تغییرات ظاهری و صوری تا چه هنگام فرصت برای انجام تغییرات اساسی را به تعویق می‌اندازند؟ حاکمان عربستان تا کی می توانند مانع از نفوذ بیداری اسلامی در سرزمین خود شوند؟