آغوش باز سعودی‌ها برای اتحاد با چین، هند و روسیه
عربستان سعودی کاملا تلاش دارد تا از وابستگی تاریخی خود به امریکا بکاهد و برای تحقق این هدف، در حالی که همکاری‌های خود را با متحدان قدیمی خود در اروپا و آسیا تحکیم می‌کند، روابط جدیدی را با کشورهایی چون چین، هند و روسیه آغاز کرده است...
طوفان‌های سیاسی که هر لحظه با شدت بیشتری سرزمین اعراب را در می‌نوردد، کشورهایی مانند عربستان سعودی را بیش از پیش دچار نگرانی کرده است. این امر موجب شده مقامات سعودی، برای جلوگیری از تکرار سناریوی مصر و تونس به روابط سنتی و تاریخی خود با امریکا خاتمه دهند.
به گزارش سرویس بین‌الملل «فردا» به نوشته وب سایت روزنامه نشنال‌پست چاپ کانادا، با گسترش روافزون ناآرامی‌های جهان عرب، عربستان سعودی خود را به شدت در تنگنا احساس می‌کند چرا که چندی پیش «حسنی مبارک»، دیکتاتور مصر که یکی از مهم‌ترین متحدان امریکا بشمار می‌آمد، بدون تشریفات برکنار و بازداشت شد. در کشور همسایه عربستان-یمن- نیز دمل چرکین حکومت صالح پس از سه دهه نارضایتی‌های عمومی، سرباز کرده و ارکان حکومتی «علی عبدالله صالح» به لرزه در آمده است. در بحرین که در شرق عربستان واقع است، نیز اکثریت شیعیان برای انقلاب به پا خواسته‌اند، انقلابی که کاخ‌نشینان ریاض سرایت آن را به استان‌های شرقی کشور نفت خیز خود، کاملا درک کرده‌اند. با این حال، در این شرایط «اتحاد استراتژیک میان عربستان سعودی و ایالات متحده امریکا» است که تحت بیشترین فشار‌ها بوده است، روابطی که تبعات آن می‌تواند، خاورمیانه را دچار تغییری همیشگی کند.
«مارتین ایندیک» -معاون موسسه تحقیقاتی «بروکینگز» در واشنگتن- در این باره معتقد است: «به لحاظ تاریخی، روسای جمهور امریکا همواره امنیت پادشاهان عربستان را تامین کرده‌اند، اما در شرایط خطیر کنونی «ملک عبدالله» -پادشاه عربستان-، باراک اوباما- رئیس جمهور امریکا- را تهدیدی برای امنیت داخلی خود می‌بیند.»
به گفته ایندیک، ملک عبدالله از این در هراس است که در صورت گسترش ناآرامی‌ها در عربستان (مانند آنچه بر مبارک و دیگر متحدان سرنگون شده امریکا در منطقه رفت) اوباما از او بخواهد که قدرت را واگذار کند؛ به همین دلیل است که انقلاب‌های متعدد جهان عرب، واکنش‌های متفاوتی را در واشنگتن و ریاض به‌دنبال داشته است.
در حالی که امریکا معتقد است پتانسیل‌های بالقوه آزادی‌خواهی در اعتراض‌های عربی وجود دارد، عربستان این اعتراض‌ها را تهدید جدی علیه خود می‌بیند.
«چارلز فریمن»، سفیر پیشین امریکا در عربستان سعودی در این باره گفت: «عربستان دیگر تمایلی به همکاری با امریکا در امور صلح خاورمیانه، عراق، افغانستان و دیگر مناطقی که بنیادگرایان به فعالیت می‌پردازند، ندارد.»
به گفته فریمن، عربستان سعودی کاملا تلاش دارد تا از وابستگی تاریخی خود به امریکا بکاهد و برای تحقق این هدف، در حالی که همکاری‌های خود را با متحدان قدیمی خود در اروپا و آسیا تحکیم می‌کند، روابط جدیدی را با کشورهایی چون چین، هند و روسیه آغاز کرده است.
بنا بر این گزارش، زمانی که حسنی مبارک همچنان در مسند قدرت بود، ریاض بار‌ها از سیاست واشنگتن در قبال قاهره و درخواست‌های مکرر مقام‌های امریکایی، برای کناره‌گیری مبارک از قدرت زبان به انتقاد گشود. به طوری که پس از انتشار شایعاتی مبنی بر احتمال قطع کمک نظامی امریکا به مصر، ملک عبدالله خشمگینانه در تماس تلفنی خود با اوباما نسبت به این مسئله به شدت اعتراض کرد و پس از سقوط مبارک نیز دیدار خود را با «هیلاری کلینتون»، وزیر خارجه امریکا به این بهانه که حال عمومی مناسبی برای دیدار ندارد، لغو کرد.
پس از آنکه ناآرامی‌ها به بحرین رسید، سعودی‌ها تماس تلفنی رئیس‌جمهوری امریکا مبنی بر ممانعت از اعزام نیرو به کشور همسایه برای سرکوب مخالفان را نادیده گرفتند و به این کشور نیرو اعزام کردند. مایکل هانا- تحلیل گر موسسه سنچری امریکا- معتقد است: «سعودی‌ها در حال حاضر در موضع دفاعی و انفعالی قرار گرفته‌اند. در گذشته آن‌ها قدرتی برای خود محسوب می‌شدند اما هم اکنون آن‌ها از حوادثی که در منطقه، مخصوصا مصر- رخ داده است بشدت بیمناک هستند».
امریکا در جریان حوادث اخیر خاورمیانه بار‌ها متذکر شده بود که حاکمان در قدرت از کاربرد هرگونه خشونت، اجتناب ورزند. اما مقامات سعودی از ابتدا با این رویکرد امریکا مخالف بودند. درحال حاضر نیز آن‌ها از دریچه دیگری به موضوع می‌نگرند که بسیار متفاوت از آن چیزی است که امریکاییان در نظر دارند. مقامات سعودی حتی مانع انجام کوچک‌ترین اصلاحاتی در بحرین شدند.
جان آلترمن- یکی از محققان در مرکز تحقیقات استراتژیک در حوزه بین الملل- معتقد است «مقامات سعودی در حال حاضر در بحرین متوجه دو خطر شده‌اند. در وهله اول آن‌ها از این نگران هستند که نارضیاتی شیعیان بحرین به قسمت‌های شرقی این کشور سرایت کند و موجب برانگیخته شدن آن‌ها شود. مناطقی که بخش عمده‌ای از صادرات نفتی این کشور را تشکیل می‌دهد و در صورت هرگونه خطری امنیت این کشور را دچار مخاطره خواهد کرد. در وهله دوم نیز ایجاد هرگونه تغییری در بحرین موجب تهییج شیعیان عربستان برای انجام تظاهرات برای ایجاد اصلاحات می‌گردد».
عربستان پس از شدت گرفتن تظاهرات‌ها در بحرین، ۱۲۰۰ نفر از نیروهای خود را وارد این کشور کرد و به کشتار مردم این کشور پرداخت.
اما واشنگتن که پیش از این از حمله جنگنده‌های ناتو به لیبی با هدف حمایت از غیرنظامیان پشتیبانی کرده بود در برابر جنایت‌های سعودی‌ها و نیروهای دولتی بحرین در این کشور سکوت کرد. در عوض تلاش گسترده‌ای را برای احیاء روابط واشنگتن ـ ریاض از سر گرفت.
«رابرت گیتس»، وزیر خارجه امریکا هفته گذشته در دیدار ۹۰ دقیقه‌ای خود با ملک عبدالله تلاش کرد تا نسبت به امنیت روابط دو کشور و اینکه واشنگتن همچنان حامی ریاض است، اطمینان دهد. تلاش امریکا برای احیا روابط با عربستان اما به همین جا ختم نشد و «تام دونیلون»، مشاور امنیت ملی اوباما با نامه‌ای شخصی از جانب رئیس‌جمهور امریکا راهی شبه جزیره عربستان شد.
در این شرایط به نظر می‌رسد، ادامه این ناآرامی‌ها در خاورمیانه همچنان ادامه یابد، که روزگارسختی برای امریکا و سیاستمداران این کشور خواهد بود. دیکتاتورهای عرب که سال‌ها مقامات امریکایی را در آغوش می‌گرفتند و آن‌ها نیز به حمایت از آن‌ها می‌پرداختند، هم اکنون حاضر به باور شرایط کنونی نیستند و هر لحظه در این هراسند که مبادا امریکا پشت آن‌ها را خالی کند و از تظاهرات کنندگان به حمایت بپردازد.
دیدگاه تان را بنویسید