حاشیه‌های سقوط مبارک

مهر: مبارک در 24 ساعت آخر حضورش در قدرت فرصتی دوباره از ارتش گرفت تا با یک سخنرانی مردم معترض را دعوت به آرامش کند، اما ناتوان شدن وی در این ماموریت ارتش را به اتخاذ تصمیم برکناری واداشت. منابع آگاه در قاهره بر این مسئله تاکید دارند که میان "عمر سلیمان" معاون مبارک و مقامات بلندپایه ارتش مصر در ساعات پایانی حضور مبارک در قدرت اختلافاتی عمیق وجود داشته است. فرصت دوباره به مبارک؛ ارتش به دیکتاتور شانس بقا داد بر این اساس، در بین برخی از نظامیان بلندپایه ارتش در نحوه برخورد با تظاهرات و معترضین اختلافاتی عمیق وجود داشته است. گفته می شود برخی از مقامات بلندپایه ارتش معتقد بودند مردمی که در خیابانها ریخته اند نماینده کل ملت مصر نیستند و باید با دادن برخی امتیازات به این اعتراضات پایان داد. اما در طرف مقابل برخی دیگر از نظامیان اعتقادی مغایر با این مسئله داشته اند. بر همین مبنا در ساعات اوج اعتراض علیه مبارک در روز پنج شنبه (یک روز قبل از سقوط مبارک) ارتش فرصتی دوباره به مبارک می دهد تا با انجام سخنرانی مردم را به آرامش و پایان تظاهرات دعوت کند. اما ناکام ماندن مبارک و البته "عمر سلیمان" معاونش در اقناع مردم باعث شد، ارتش تصمیمات دیگری اتخاذ کند. در همین ساعات بود که ارتش در بیانیه نخست خود بر پشتیبانی و حمایت از خواسته های ملت تاکید کرد؛ امری که برخی آن را به معنای سقوط مبارک و پایان بحران تعبیر کردند. اما ارتش در بیانیه دوم که گفته می شود قسمتی از آن حذف شده، بر حمایت از انتقال مسالمت آمیز قدرت تاکید کرد. اما ناکامی مبارک در سخنرانی خود که با واکنش شدید مردم و اعتراض بیشتر آنها در روز جمعه دنبال شد در نهایت موضع ارتش را به سوی حمایت از مردم و دستور کناره گیری فوری مبارک از قدرت سوق داد. چهارشنبه سیاه مبارک / پر تنش ترین روز کاخ سفید در همین حال روزنامه الشرق الاوسط در گزارشی نوشت: برخی منابع تاکید دارند که دولت اوباما چهارشنبه شب گذشته به وقت واشنگتن به وسیله پنتاگون از تصمیم نظامیان مصر در زمینه برکناری مبارک با خبر شده است. بر این اساس، نظامیان مصری دو روز قبل از اعلام کناره گیری مبارک در جلسه ای به این تصمیم رسیدند که وی باید با توجه به اعتراضات مردمی از قدرت کناره گیری کند. یک منبع در کاخ سفید که نخواست نامش فاش شود در گفتگو با واشنگتن پست اظهار داشت: صبح روز پنج شنبه (پس از شنیدن خبر تصمیم ارتش در برکناری مبارک) پر تنش ترین روز کاخ سفید در سالهای اخیر بود، چرا که مقامات کاخ سفید فهمیده بودند که نظامیان تصمیم برکناری مبارک را گرفته اند. بر این اساس، مقامات کاخ سفید در این لحظات نمی دانستند که مبارک دست به چه اقدامی خواهد زد؛ آیا به طور کلی کناره گیری کرده و سقوط دولت را اعلام می کند یا اینکه اختیارات خود را به عمر سلیمان واگذار کرده و از قدرت خداحافظی می کند. اما در نهایت مبارک در سخنرانی خود با پافشاری بر اینکه در قدرت می ماند و البته برخی از اختیاراتش را به عمر سلیمان واگذار می کند، همگان و به ویژه کاخ سفید را متعجب کرد. این مسئله باعث شد ارتش در دستوری به مبارک اعلام کنند یا استعفا دهد و یا اینکه وی را مجبور به استعفا می کنند. برخورد رسانه ها؛ روسیاهی العربیه و تبدیل آشوبگران به مردم انقلابی! برخورد رسانه های مختلف عربی در لحظات قبل و پس از سقوط مبارک نیز مسئله ای قابل توجهی است. در این میان رسانه های وابسته به رژیم مبارک که در روزهای اعتراض مردم علیه مبارک آنان را اقلیتی ناچیز می دانستند، درست پس از برکناری مبارک مردم معترض را انقلابی خواندند. روز پس از برکناری مبارک نیز مطبوعات وابسته مصر همچون الاهرام (اصلی ترین روزنامه مصر) حرکت مردم را انقلاب خوانده و تیتر اصلی خود را "ملت رژیم را ساقط کرد" قرار دادند. روزنامه های دیگر مصری همچون اخبار الیوم و الجمهوریه نیز که به رژیم مبارک وابستگی دارند پس از برکناری مبارک در عناوین مختلفی بر خلاف گذشته از حرکت مردم به شدت تمجید کردند. در این میان برخورد خبرگزاری رسمی مصر موسوم به "الشرق الاوسط" نیز که چرخشی 180 درجه ای داشت، قابل ملاحظه بود. این خبرگزاری که در روزهای قبل تعداد مخالفان را صدها نفر اعلام می کرد اما پس از برکناری مبارک در تمام اخبارش واژه میلیونها نفر را وارد کرد. این خبرگزاری حتی در اقدامی بی سابقه شادی مردم مصر در اقصی نقاط کشور را پوشش داد. از سوی دیگر نباید از کنار مقایسه عملکرد دو شبکه الجزیره و العربیه در تحولات اخیر به سادگی گذت. العربیه که وابسته به سران آل سعود است در روزهای اعتراض مردم مصر عملکردی مشابه رسانه های وابسته به رژیم مبارک داشت. اما در نهایت پس از سقوط مبارک در اقدامی جالب توجه تغییر موضع داد و از واژه هایی جدید در انعکاس واقعیت های قیام ملت مصر استفاده کرد. حتی آنها با برخی از رهبران قیام مردم مصر نیز گفتگوهایی را ترتیب دادند که تا آن زمان بی سابقه بود. البته در یکی از این گفتگوها در زمانی که مردم در حال شادی در میدان التحریر بودند، یکی از رهبران اعتراضات مردمی شروع به فاسد و ظالم خواندن مبارک کرد که العربیه این سخنان را تحمل نکرد و صدای وی را به بهانه قطع ارتباط تلفنی پخش نکرد. البته در میان شبکه الجزیره همچون العربیه روسیاه نشد و صدای انقلاب ملت مصر را با تمام واقعیتهایش درجهان پوشش داد. مردم مصر نیز در میدان التحریر با برافراشتن پلاکاردی از شبکه الجزیره که بر روی آن خبر فوری سقوط مبارک نوشته شده بود از این شبکه قطری در حین جشن و شادی خود تشکر کردند.