سردرگمی آمریکا در خاورمیانه

مهر: در حالی که تحولات در شمال آفریقا ابعاد پیچیده تری به خود می گیرد آمریکا همچنان در باره اتخاذ رویکردی ثابت در این زمینه سردرگم است. مرزهای امنیتی و اقتصادی امپریالیسم و سرمایه داری آمریکا امروز محدود به مرزهای جغرافیایی این کشور نیست. آمریکا به عنوان یک کشور قدرتمند و در واقع قدرتمندترین کشور جهان؛ مرزهای امنیتی و حوزه های نفوذ اقتصادی به گستره برد موشک های قاره پیما و توان اطلاعاتی و رزمی آن در زمینه هوا و دریا دارد. بنابراین شمال آفریقا نه تنها سرزمینی دور از خاک اصلی این کشور نیست، بلکه درست در محدوده مرزهای امنیتی و اقتصادی آن قرار دارد. این منطقه از مناطق مهم حوزه نفوذ آن در شمال آفریقا و نزدیک یکی از متحدان اصلی واشنگتن در خاورمیانه و خاور نزدیک یعنی رژیم اسرائیل قرار دارد.بنابراین هر گونه تحولات در این حوزه می تواند با منافع ملی و مرزهای اطلاعاتی و امنیتی آمریکا ارتباطی مستقیم داشته باشد. به همین دلیل این کشور تاکنون نتوانسته است موضعی مشخص در باره تحولات شمال آفریقا از جمله تونس و مصر اتخاذ کند. در حالیکه روز گذشته "رابرت گیبس" سخنگوی کاخ سفید خواستار پرهیز طرفها از خشونت شد و در پی آن باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا نیز در سخنان خود با اشاره به اینکه وی بارها با حسنی مبارک رئیس جمهوری مصر درباره ضرورت اصلاحات سیاسی و اقتصادی صحبت کرده بوده؛ اعترا‌ضات مردم مصر را نشانه سرخوردگی فروخفته مردم این کشور دانست که در خیابانها تجلی پیدا کرده است. آمریکا در طول تاریخ سیاسی چند دهه اخیر خود بارها با چنین وضعیت سردرگمی روبرو بوده است. این کشور در زمان رژیم طاغوتی در ایران نیز دچار چنین سردرگمی شده بود و در حین اینکه در آن زمان بر انجام اصلاحات از سوی شاه تاکید داشت در عین حال بیم آن داشت که این اصلاحات در صورت عملی شدن و در عین حال عملی نشدن مسبب مشکلاتی برای رژیم خودکامه شاه ایران شود. همچنین آمریکا در دوره انتخابات ریاست جمهوری گذشته در جمهوری آذربایجان نیز با این سردرگمی روبرو شد. اما در نهایت در مهر ماه 1385 با اطمینان از استحکام دولت الهام علی اف، سرانجام "رسول قلی اف" رهبر گروه اپوزیسیون این کشور را که از آمریکا به این کشور خود باز می گشت تا قدرت را به دست بگیرد، قربانی کرد و پلیس بین الملل در سکوت کاخ سفید، او را در اوکراین دستگیر کرد. واشنگتن در یک رویکرد کلی در کشورهای منطقه خاورمیانه و حوزه ها و کانون های منطقه نفوذ خود خواستار حفظ ثبات معنادار در آنهاست. در آن زمان ، آمریکا خواهان حفظ ثبات در جمهوری آذربایجان بود، اما این کشور تا مدتها از اینکه آیا دولت فعلی این کشور قادر به حفظ این ثبات خواهد بود یا اپوزیسیون که آن هم مورد اعتماد کاخ سفید بود برای این مهم بهتر است یا نه درچار سردرگمی شده بود. حال در تحولات اخیر خاورمیانه و شمال آفریقا نیز این کشور با این رویکرد دوگانه و گیج کننده روبروست. از یک طرف آمرکا باید در تحولات کنونی منافع اسرائیل را در نظر داشته باشد و از سوی دیگر به دنبال شریک مطمئنی در کشورها باشد که بتواند علاوه بر رویکرد غربی، ثبات را نیز حفظ کند و به طور متوالی دچار هرج و مرج نشوند. در حالی که یک وزیر رژیم صهیونیستی در گفتگو با واشنگتن خواستار کاربرد زور از سوی رژیم مبارک علیه تظاهر کنندگان می شود . ایالات متحده در رویکردی جداگانه بر پرهیز از خشونتها اما حمایت از مبارک تاکید دارد. درباره تونس ، آمریکا در تلاش است تا با اعزام نمایندگانی بتواند با حفظ برخی از بقایای رژیم زین العادین بن علی و یا عناصر سکولار از روی کار آمدن حتی اسلام گرایان میانه رو هم ممانعت به عمل آورد. این کشور همچنین در باره مصر در تلاش است تا با نظارت دقیق تحولات و انتقاد از انجام نشدن اصلاحات اقتصاد و اجتماعی مبارک تا آنجا که در توان دارد این رژیم را حفظ کند، اما در غیر این صورت چشم امید را به مخالفانی بدوزد که علاوه بر رویکرد سکولار بتوانند روند گذشته را به ویژه در رابطه با روند سازش ادامه دهند.