دیپلماسی امریکایی با «تروریست ۱۰ میلیون‌دلاری»

در روز‌های پس از سقوط دولت بشار اسد و روی کار آمدن معارضان در سوریه، رقابتی بین کشور‌های غربی و نهاد‌های جهانی برای تثبیت جایگاه خود در دمشق در جریان است. فرانسه، آلمان، انگلیس و سازمان ملل با اعزام نمایندگانی به این کشور، دست خود را به سمت معارضان دراز کرده‌اند و البته امریکایی‌ها هم می‌کوشند نه فقط با ابزار ارتباط مستقیم بلکه با تعاملات مختلف، مسیر خود را به سمت پایتخت سوریه هموار کنند.

سخنگوی کاخ سفید در برابر رسانه‌ها از برقراری وعده جایزه ۱۰ میلیون دلاری برای دستگیری سرکرده معارضان سوری سخن می‌گوید، اما خنده او در حین گفتگو حاکی از این است که افکار عمومی نباید از سفر دیپلمات‌های امریکایی به دمشق و ملاقات با جولانی تعجب کنند. اقدام امریکایی‌ها برای پل زدن به سمت معارضان، همراستا با تحرکات کشور‌های اروپایی، ترکیه، رژیم صهیونیستی و حتی نهاد‌های بین‌المللی در سوریه حاکی از رقابتی سخت میان آنها برای محکم کردن «جای پای خود» در فضای توأم با بی‌ثباتی در این کشور است. 

در روز‌های پس از سقوط دولت بشار اسد و روی کار آمدن معارضان در سوریه، رقابتی بین کشور‌های غربی و نهاد‌های جهانی برای تثبیت جایگاه خود در دمشق در جریان است. فرانسه، آلمان، انگلیس و سازمان ملل با اعزام نمایندگانی به این کشور، دست خود را به سمت معارضان دراز کرده‌اند و البته امریکایی‌ها هم می‌کوشند نه فقط با ابزار ارتباط مستقیم بلکه با تعاملات مختلف، مسیر خود را به سمت پایتخت سوریه هموار کنند. وزارت امور خارجه این کشور دیروز، ورود سه دیپلمات ارشد امریکایی به سوریه با هدف دیدار با ابومحمد الجولانی، سرکرده معارضان سوری را تأیید کرد. نام باربارا لف، دستیار وزیر امور خارجه در امور خاور نزدیک و شمال آفریقا به عنوان رئیس و راجر کارستنز، فرستاده امریکا در امور گروگان‌ها و همچنین دانیل روبنستین، مشاور اول اداره خاور نزدیک و شمال آفریقا در وزارت خارجه امریکا در اولین ملاقات رسمی امریکایی‌ها با هیئت تحریرالشام به چشم می‌خورد. وزارت خارجه امریکا پیش‌تر گفته بود که این هیئت در دمشق سعی خواهد کرد اطلاعاتی درباره امریکایی‌های مفقودشده در سوریه از جمله اوستین تایس، روزنامه‌نگار مفقود به دست آورد. با این حال، گزارش روز جمعه روزنامه الوطن سوریه به جزئیات دیگری اشاره دارد. بنابر آنچه الوطن نقل کرده است، هیئت دیپلماتیک امریکایی در یکی از هتل‌های دمشق با الجولانی ملاقات کردند و موضوع لغو تحریم‌ها از جمله قانون سزار (قیصر) و حذف گروه هیئت تحریرالشام از فهرست گروه‌های تروریستی امریکا محور‌های کلیدی بود که طرفین درباره آنها تبادل نظر کردند. مجموعه این تحولات پس از آن صورت گرفت که متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه امریکا در جریان نشست با خبرنگاران تلویحاً اعتبار جایزه ۱۰ میلیون دلاری کشورش برای دستگیری الجولانی را زیر سؤال برد. او پس از طرح این سؤال که اگر یک نفر ابومحمد جولانی را دستگیر کرده و به پایگاه‌های امریکا در سوریه تحویل دهد، جایزه ۱۰میلیون دلاری تعیین شده را دریافت می‌کند؟ این موضوع را تأیید کرد، اما پس از اینکه خبرنگار سعی کرد او را به چالش بکشد، کوشید به صورت سربسته و کلی پاسخ قبلی‌اش را تکرار کند. به همین دلیل، خبرنگار مجدد پرسید که آیا یک مقام از دولت نمی‌تواند چنین جایزه‌ای را دریافت کند؟ بلافاصله خبرنگاری دیگر این سؤال را مطرح کرد که اگر افرادی از دولت به سوریه سفر کنند و با جولانی دیدار داشته باشند آیا این جایزه به آنها تعلق خواهد گرفت؟ میلر با خنده گفت که به نظرش این موضوع به جایزه مربوط نمی‌شود و سعی کرد مسیر گفتگو را منحرف کند. حالا با سفر سه چهره دیپلمات امریکا به سوریه، سؤال خبرنگاران در جلسه پرسش و پاسخ سخنگوی وزارت خارجه امریکا به خبرنگاران بیش از پیش معنا پیدا می‌کند، به خصوص که کنفرانس مطبوعاتی پس از این نشست هم لغو شد. 

 دمشق در احاطه تل‌آویو و آنکارا 

ترکیه و رژیم صهیونیستی هم برای محکم کردن جای پای خود در سوریه تلاش نفسگیری را آغاز کرده‌اند. تل‌آویو همچنان با اشغالگری به دنبال اهداف خود است. آسوشیتدپرس گزارش کرد که نظامیان ارتش این رژیم، با احداث مواضعی در یکی از پایگاه‌های خود در روستای «معریه» در نزدیکی جولان اشغالی از ورود کشاورزان به زمین‌های‌شان جلوگیری می‌کنند. روز چهارشنبه هم گروهی از ساکنان و شخصیت‌های شناخته‌شده از منطقه حائل در استان قنیطره در بیانیه‌ای گلایه کرده بودند که نظامیان رژیم صهیونیستی ساکنان برخی از روستا‌ها را وادار به کوچ اجباری کرده‌اند. در جبهه ترکیه تحرکات بیشتر جنبه دیپلماتیک دارد. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور این کشور با اعلام اینکه «برادران‌مان در سوریه درباره آینده خود تصمیم خواهند گرفت. ما سعی خواهیم کرد در ساختار دولت به آنها کمک کنیم» خاطرنشان کرد: «به زودی هاکان فیدان، وزیر امور خارجه‌مان، ان‌شاءالله به آنجا خواهد رفت. آنها ساختار جدید را با هم شکل خواهند داد.» رئیس‌جمهور ترکیه که احتمالاً منظورش از تروریست‌ها، گروه‌های مسلح ترک است که به تازگی هم درگیری سنگینی را با آنها تجربه کرد، گفت: «ما نشان خواهیم داد که زمان از پای درآوردن گروه‌های تروریستی در سوریه فرا رسیده است و این کار را برای جلوگیری از هر تهدیدی از طرف مرز‌های جنوبی خود انجام خواهیم داد. عناصر زیادی وجود دارد که دولت جدید به آنها نیاز دارد. ما آنها را در این زمینه تنها نخواهیم گذاشت. آنها نباید در مبارزه با داعش و «پ. ک. ک» و «ی. پ. گ» تنها بمانند.» روزنامه رأی‌الیوم با اشاره به اهداف رژیم صهیونیستی و ترکیه در سوریه نوشت: «برخلاف ادعای اسرائیل درباره نفوذ محدود در سوریه و اعلام اینکه حمله، فقط به خاطر مسائل امنیتی فوق‌العاده و به صورت موقت خواهد بود، ما بر این باور هستیم که این حضور دائمی و همیشگی خواهد بود.» رأی‌الیوم در ادامه نوشت: «سوریه را دو قدرت احاطه کرده اند؛ اسرائیل و ترکیه. هر دو طرف مطامع خود را علیه خاک، آب، تاریخ و توانمندی‌های سوریه مخفی نمی‌کنند. این دو، انگیزه‌هایی نسبت به اشغال سوریه قدیمی دارند که نتیجه و برآیند رخداد‌های اخیر یا سال‌های گذشته نیست.» این روزنامه همچنین گزارش داد، رژیم صهیونیستی ارتفاعات جولان را از سال ۱۹۶۷ به همراه مزارع شبعا در لبنان و اطراف آن به اشغال خود درآورد. ترکیه نیز سال‌ها منطقه لواء اسکندرون واقع در شمال سوریه را اشغال کرد و آن را بخشی از اراضی خود می‌داند و در حال حاضر به دنبال اشغال حلب، حماه، حمص و سایر شهر‌ها و مناطقی است که مدعی عثمانی بودن این مناطق است.» بنا بر این گزارش، امریکا نیز از دوردست‌ها به این کشور لشکرکشی کرده و بخش‌هایی از شرق و غرب فرات را برای چپاول نفت و گاز و منابع آن به اشغال خود درآورده است. امریکا در عین حال از گروه تروریستی داعش به عنوان اهرم فشار علیه هر کشوری استفاده می‌کند که خارج از محور امریکا و هژمونی جهانی آن حرکت کند. رأی‌الیوم در ادامه نوشت: در حال حاضر، فرصت برای کرد‌ها نیز فراهم شده است. در واقع اراضی سوریه در حال حاضر به عرصه جدال بین کرد‌ها بدل شده است. رژیم صهیونیستی نیز از برخی از این کرد‌ها حمایت می‌کند. امریکا نیز وظیفه تجهیز تسلیحاتی، آموزش و حمایت از آنها را بر عهده گرفته است. 

 تحرکات حقوقی در سطح بین‌المللی 

در روزگار پس از اسد، سازمان ملل هم پیگیر مسائل حقوقی و مسئول دانستن دولت اسد بابت ارتکاب جنایات در طول ۱۳ سال جنگ داخلی در این کشور است. سخنگوی دفتر حقوق بشر سازمان ملل اعلام کرد در دوران اسد تیم این نهاد بین‌المللی چندین سال اجازه ورود به سوریه را نداشت و از دور اوضاع در این کشور را رصد می‌کرد. وی ادامه داد: این گروه از افسران حقوق بشر مسائل مربوط به حقوق بشر را پشتیبانی و به تضمین این مسئله کمک می‌کنند که هرگونه انتقال قدرت در سوریه جامع و بر اساس چارچوب قوانین بین‌المللی باشد. این مقام مسئول دفتر حقوق بشر سازمان ملل همچنین افزود: «برای ما مهم است که یک گروه از افسران در سوریه مستقر باشند. یک نهاد بازرسی سازمان ملل نیز امیدوار است که به سوریه برود تا شواهدی را به دست بیاورد که می‌تواند مقام‌های دولت سابق این کشور را مسئول کند.» همچنین اِیمی پوپ، مدیرکل سازمان بین‌المللی مهاجرت روز جمعه بر تسهیل بازگشت مهاجران سوری به کشورشان تأکید کرد و گفت: «ارائه کمک‌های بشردوستانه به سوری‌ها مهم است، زیرا این کشور همچنان در معرض تحریم است و وضعیت شکننده‌ای دارد.» وی در ادامه گفت: «تحریم‌های بین‌المللی اعمال‌شده علیه سوریه، اقشار آسیب‌پذیر را به‌صورت خاص تحت تأثیر قرار داده است و باید برای بازنگری این تحریم‌ها تلاش کرد.»

 هشدار درباره سازماندهی مجدد داعش

با سقوط حکومت بشار اسد، صد‌ها نظامی سوری به سمت عراق فرار کرده و سلاح‌های خود را در مرز تحویل نیرو‌های عراقی داده بودند. این نظامیان پس از ورود به عراق در اردوگاهی اسکان داده شده بودند. مرکز اطلاع‌رسانی امنیتی عراق روز پنج‌شنبه خبر داد که بغداد روند بازگرداندن سربازان و افسران سوری به کشورشان را امروز آغاز خواهد کرد. وزارت خارجه عراق با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: «فؤاد حسین»، معاون نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه این کشور تلفنی با هامیش فالکنر، وزیر مشاور در امور خاورمیانه و شمال آفریقای انگلیس صحبت کرد. فؤاد حسین تصریح کرد: «گروه تروریستی داعش در حال سازماندهی مجدد نیرو‌های خویش است و به‌دلیل فروپاشی ارتش سوریه و رها کردن انبار‌های تسلیحاتی‌اش، توانسته است به حجم زیادی از سلاح دست یابد که به این گروه امکان گسترش کنترل بر مناطق بیشتری را داده است.» وی همچنین درباره پیامد‌ها و خطر فرار عناصر داعش از زندان‌ها و تشدید وضعیت در اردوگاه الهول و تأثیر آن بر امنیت سوریه و عراق هشدار داد. وزیر خارجه عراق بر ضرورت بنا نهادن فرآیند سیاسی سوریه بر اساس مشارکت نمایندگان تمامی مؤلفه‌ها و طیف‌های سوری و اهمیت ارائه کمک‌های بین‌المللی مستمر به مردم سوریه تأکید کرد.

منبع: روزنامه جوان