دستاوردهای سفر قالیباف به تاجیکستان چه بود؟

در این سفر، فتح‌الله توسلی، رئیس گروه دوستی ایران و تاجیکستان، سارا فلاحی، علی بابایی کارنامی، حسین امامی‌راد، روح‌الله عباسپور و هادی محمدپور از نمایندگان مجلس، قالیباف را همراهی کردند. سفر قالیباف به تاجیکستان به دعوت رستم امامعلی و محمدطاهر ذاکرزاده رؤسای مجالس ملی و نمایندگان تاجیکستان و با هدف تحکیم روابط پارلمانی و تسهیل ارتقای روابط اقتصادی، فرهنگی و سیاسی بین دو کشور انجام شده است.

رئیس مجلس شورای اسلامی در این سفر با رستم امامعلی رئیس مجلس ملی، محمدطاهر ذاکر زاده رئیس مجلس نمایندگان و امامعلی رحمان رئیس‌جمهور تاجیکستان دیدار و گفت‌وگو کرد. افزایش همکاری‌ها و مبادلات تجاری میان دو کشور اولویت گفت‌وگوهای هیأت‌های پارلمانی بود. کنفرانس بین‌المللی پارلمانی تحت عنوان «سی‌امین سالگرد تصویب قانون اساسی جمهوری تاجیکستان» در روزهای ۱۹ و ۲۰ مهرماه در شهر دوشنبه برگزار شد.

محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در حاشیه دیدار خود با رئیس‌جمهور تاجیکستان، در گفت‌وگو با خبرنگاران تاجیکستانی در خصوص اهداف سفرش به این کشور، گفت: «توفیق حاصل شد تا به دعوت رؤسای مجالس کشور تاجیکستان برای شرکت در یک نشست بین‌المللی-پارلمانی به‌ مناسبت سی‌امین سالگرد تصویب قانون اساسی در کشور دوست و همسایه تاجیکستان، حضور پیدا کنم.»

وی با اشاره به فرصت فراهم شده برای انجام نشست‌های مفصل با رؤسای مجالس تاجیکستان و همچنین رئیس‌جمهور این کشور، بیان کرد: «در این نشست‌ها بر توسعه مسائل اقتصادی، صنعتی و موضوع ترانزیت و همچنین به‌طور خاص به‌ موضوع تجارت دو کشور تأکید شد.» قالیباف بیان کرد: «همچنین در این جلسات درباره توسعه خدمات مهندسی، موضوعات مربوط به دانش‌بنیان و تکنولوژی‌هایی که مخصوصا در بخش‌هایی که مزیت‌های این کشور در حوزه صنعت است، تأکید شد.»

رئیس مجلس شورای اسلامی با ابراز امیدواری در خصوص افزایش تجارت بین ایران و تاجیکستان، بیان کرد: «همان‌طور که در سه سال گذشته تجارت بین دو کشور ایران و تاجیکستان بیش از دو برابر افزایش پیدا کرده است، مطمئناً این میزان تجارت و همکاری در سال‌های آینده با سرعت بیشتری پیش خواهد رفت.»

قالیباف با بیان اینکه طی دو الی سه سال گذشته رؤسای جمهور و پارلمان‌ها و همچنین هیأت‌های متفاوت در زمینه‌های مختلف به‌ویژه کمیسیون ویژه اقتصادی ایران و تاجیکستان مرتبا با هم ملاقات داشته و سفرهای کاری برقرار شده است، بیان کرد: «در قالب این تعاملات، مسائل دانشگاهی و علمی، توسعه فرهنگی و مباحث مربوط به گردشگری نیز در اولویت اقدامات قرار دارد.»

رئیس مجلس شورای اسلامی ابراز امیدواری کرد تا روابط بین ایران و تاجیکستان همچنان مستحکم و با دوام باشد و ارتباط قوی بین این دو کشور همسایه، هم‌زبان، هم‌دین و هم‌فرهنگ با قوت ادامه پیدا کند.»

دستاوردهای سفر رئیس مجلس ایران به تاجیکستان را می‌توان به چندین بخش عمده تقسیم کرد که در حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی، امنیتی و بین‌المللی به گسترش روابط دوجانبه بین دو کشور انجامید. این سفر که شامل دیدارهای مهم با مقامات ارشد تاجیکستان از جمله رئیس‌جمهور این کشور بود، گامی مهم در تعمیق همکاری‌های استراتژیک بین ایران و تاجیکستان به‌شمار می‌رود.»

دیدارهای دیپلماتیک و اقتصادی

در ابتدای این سفر، رئیس مجلس ایران دیدارهایی با رستم امامعلی، رئیس مجلس ملی تاجیکستان و محمدطاهر ذاکرزاده، رئیس مجلس نمایندگان تاجیکستان داشت. همچنین دیدار مفصلی با امامعلی رحمان، رئیس‌جمهور تاجیکستان برگزار شد که در این دیدارها موضوعات مهمی همچون گسترش روابط اقتصادی و فرهنگی، بررسی فرصت‌های سرمایه‌گذاری مشترک و توسعه تجارت بین دو کشور مورد بحث قرار گرفت.

یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این سفر در حوزه اقتصادی، اعلام افزایش بیش از دو برابری حجم مبادلات تجاری بین ایران و تاجیکستان از سال ۱۴۰۰ تا به امروز بود. این رشد چشمگیر در تجارت دو کشور نشان‌دهنده تلاش‌های مشترک برای بهبود روابط اقتصادی و تجاری است. در این سفر، موضوعاتی همچون کاهش تعرفه‌های تجاری که می‌تواند باعث افزایش صادرات و واردات بین دو کشور و بهبود تراز تجاری شود نیز مطرح شد. به همین منظور مقرر شد که این موضوع در کمیسیون مشترک بین دو کشور پیگیری شود تا گام‌های اجرایی برای افزایش حجم تجارت دوجانبه برداشته شود.

از دیگر دستاوردهای اقتصادی، توسعه خدمات مهندسی شرکت‌های ایرانی در تاجیکستان بود.

این شرکت‌ها به‌ویژه در زمینه‌های زیرساختی همچون ساخت جاده‌ها، سدها و تولید برق با موفقیت عمل کرده‌اند و این پروژه‌ها نه‌تنها از نظر کیفیت کار، بلکه از نظر رقابت با شرکت‌های خارجی مورد توجه قرار گرفت. در این دیدارها مقامات تاجیکستان به خدمات مهندسی ایرانیان اعتماد کرده و تأکید داشتند که توسعه این بخش می‌تواند به تقویت روابط اقتصادی دو کشور کمک شایانی کند.

مذاکرات در حوزه آب و انتقال منابع آبی

یکی دیگر از موضوعات مهمی که در این سفر مورد بحث قرار گرفت، مسأله انتقال آب از تاجیکستان به شرق ایران از طریق ترکمنستان بود. تاجیکستان به دلیل دارا بودن منابع فراوان آب، به‌عنوان یکی از کشورهایی شناخته می‌شود که می‌تواند بخشی از نیازهای آبی ایران به‌ویژه در مناطق شرقی کشور مانند استان خراسان رضوی را تأمین کند. در این مذاکرات پیشنهاد شد که بخشی از آب‌های تاجیکستان از طریق سد دوستی به ترکمنستان انتقال یابد و از این طریق حق‌آبه بیشتری برای ایران تأمین شود. این موضوع به‌ویژه در جلسات خصوصی مورد بررسی قرار گرفت و به‌عنوان یکی از فرصت‌های همکاری بین دو کشور در زمینه منابع آبی مطرح شد.

همکاری‌های امنیتی و دفاعی

از دیگر محورهای مهم این سفر، همکاری‌های دفاعی و امنیتی بین ایران و تاجیکستان بود. در این دیدارها، توافقاتی برای استفاده از ظرفیت‌های دفاعی دو کشور جهت تقویت امنیت منطقه‌ای به دست آمد. ایران و تاجیکستان به‌ویژه با توجه به هم‌مرزی با افغانستان، به همکاری‌های گسترده‌ای در زمینه مقابله با تهدیدات امنیتی از جمله قاچاق مواد مخدر و اسلحه نیاز دارند. در این مذاکرات تأکید شد که امنیت منطقه‌ای تنها از طریق همکاری‌های نزدیک و هماهنگی بین کشورها ممکن است و ایران و تاجیکستان به‌عنوان دو کشور همسایه افغانستان، باید تبادلات بیشتری در این زمینه داشته باشند تا به مقابله با چالش‌های امنیتی مشترک بپردازند.

همچنین در این سفر بر ضرورت گسترش همکاری‌های حمل‌ونقل نیز تأکید شد. ایران و تاجیکستان برای بهبود حمل‌ونقل جاده‌ای و افزایش ظرفیت‌های حمل‌ونقل هوایی جهت تقویت گردشگری توافق کردند. توسعه زیرساخت‌های جاده‌ای و بهبود کیفیت راه‌ها می‌تواند به کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل و افزایش بهره‌وری تجاری کمک کند و از سوی دیگر، بهبود حمل‌ونقل هوایی نیز فرصت‌های جدیدی برای گسترش گردشگری و تبادلات فرهنگی بین دو کشور فراهم می‌کند.

همکاری‌های فرهنگی و اجتماعی

از دستاوردهای دیگر این سفر می‌توان به توسعه همکاری‌های فرهنگی و اجتماعی بین ایران و تاجیکستان اشاره کرد. به دلیل روابط عمیق فرهنگی و تمدنی بین دو کشور، بخشی از مذاکرات به این حوزه اختصاص داشت. یکی از محورهای مهم این گفت‌وگوها، گسترش همکاری در حوزه زبان فارسی و تقویت نقش این زبان در تاجیکستان بود. در دو سال گذشته، روابط فرهنگی بین دو کشور به‌طور چشمگیری توسعه یافته و همکاری‌ها در بخش‌هایی همچون هلال‌احمر و سایر نهادهای اجتماعی نیز گسترش یافته است. در این سفر، تأکید شد که باید این روابط فرهنگی و اجتماعی بیش از پیش توسعه یابد و از ظرفیت‌های مشترک فرهنگی برای تقویت روابط بهره‌برداری شود.

مواضع بین‌المللی و حمایت از مردم فلسطین

یکی دیگر از موضوعات مطرح ‌شده در این سفر، نقش ایران در محکومیت جنایت‌های رژیم صهیونیستی و حمایت از مردم فلسطین بود. رئیس مجلس ایران در دیدارهای خود با مقامات تاجیکستان، به جنایات و نسل‌کشی رژیم صهیونیستی در غزه و لبنان اشاره و بر ضرورت همکاری‌های بین‌المللی برای محکومیت این جنایت‌ها تأکید کرد. در جریان این سفر، مقرر شد که ایران و سایر کشورهای اسلامی و آسیایی، از جمله در نشست‌های آتی پارلمانی بین‌المللی به این موضوع بپردازند و با فشارهای دیپلماتیک، از رژیم صهیونیستی بخواهند که به این جنایت‌ها پایان دهد.

در این راستا، رئیس مجلس ایران همچنین شرکت در نشست‌های پارلمانی بین‌المللی را فرصت مناسبی برای جلب توجه به این موضوع دانست و از تمامی پارلمان‌های اسلامی و کشورهای آسیایی خواست تا در اجلاس جهانی که در ژنو برگزار خواهد شد، جنایت‌های رژیم صهیونیستی را محکوم کنند. ایران همچنین خواستار همکاری بین‌المللی برای مقابله با تهدیدات رژیم اسرائیل و افزایش تلاش‌های دیپلماتیک برای رسیدن به عدالت در منطقه شد.

 سفر رئیس مجلس ایران به تاجیکستان، علاوه بر گسترش روابط دوجانبه در حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و امنیتی، به تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی بین دو کشور نیز انجامید. افزایش حجم مبادلات تجاری، توسعه خدمات مهندسی شرکت‌های ایرانی، همکاری در زمینه انتقال آب، تقویت روابط فرهنگی و زبان فارسی و همچنین مذاکرات درباره امنیت منطقه‌ای و مبارزه با قاچاق مواد مخدر و اسلحه، از مهم‌ترین دستاوردهای این سفر بودند.

همچنین این سفر نشان داد که ایران و تاجیکستان مصمم هستند که از تمامی ظرفیت‌های موجود برای تعمیق روابط دوجانبه و مقابله با چالش‌های مشترک بهره‌برداری کنند. همکاری‌های دفاعی، امنیتی و اقتصادی دو کشور می‌تواند به ثبات و امنیت بیشتر در منطقه کمک کند و به نفع هر دو کشور باشد.

صبح نو