عراقچی: از گذشته درس می‌گیریم ولی در آن متوقف نمی‌شویم

مذاکره با 1+4 یا 1+5 از جمله فرمت‌های پیش‌بینی شده با هدف ازسرگیری روند رفع تحریم‌هاست که به گفته عراقچی مسئولیت آن به دو معاونت سیاسی و بین‌الملل وزارت امورخارجه واگذار خواهد شد. عراقچی برخی از بخش‌های برجام را خالی از انتفاع و بخشی دیگر را هم تاریخ گذشته توصیف کرد اما با این حال گفت که می‌تواند مبنایی برای دستیابی به توافق باشد. وزیر امور خارجه بر آمادگی تهران بر گفت‌و‌گوهای سازنده با اروپا تأکید کرد و یادآور شد: نگاه ما به گذشته است؛ از گذشته درس می‌گیریم، ولی در گذشته متوقف نمی‌شویم.

مواضع جدید وزیر امور خارجه بر اساس بازگشایی مسیر تازه‌ای برای حل پرونده هسته‌ای زیر سایه فرمول برجام و اعتمادسازی با هدف رفع تحریم‌ها مطرح شده است. او در توضیح بیشتر پیرامون این مهم تصریح کرد که اعضای برجام باید از موضع برابر وارد گفت‌و‌گو شوند؛ چه در چهارچوب موجود و بر مبنای احترام متقابل می‌توان از ابزارهای شرافتمندانه که متضمن ضمانت‌های کافی باشد، به یک توافق اصولی دست یافت.

 عراقچی این مهم را نیز یادآور شد که اروپا نمی‌تواند از ایران توقع داشته باشد به طور یکجانبه نگرانی‌های امنیتی آنها را درک و اقدام کند. به گفته او ، طرف‌های مقابل نیز باید نگرانی‌های تهران را دریافته و از موضع برابر و احترام گفت‌و‌گو کنند.

آنچه مقام‌های دولت چهاردهم در روند سیاست رفع تحریم‌ها دنبال می‌کنند، پیگیری مذاکراتی است که نقطه عزیمت آن بر مبنای تحقق دوجانبه منافع تعیین شده و در ادامه با برداشتن گام‌های اعتمادساز، هدف نهایی یعنی رفع تحریم‌ها را جست‌و‌جو می‌کند.

بنابراین می‌توان این روند را متفاوت از طرحی ارزیابی کرد که سال گذشته در قالب یک طرح موقت و با تمرکز بر مذاکرات غیر مستقیم ایران و امریکا دنبال می‌شد؛ طرحی که در گام نخست به «تفاهم ماه مه 2023» انجامید و بر مبنای آن دو طرف ضمن تلاش برای مدیریت تنش، بر سر بازگرداندن 6 میلیارد دلار از اموال بلوکه شده ایران در ازای آزادی شماری از زندانیان امریکایی توافق کردند.

آمادگی برای نشست در حاشیه مجمع عمومی

تحولاتی که در پی تغییر دولت در ایران و اعلام آمادگی برای مذاکره بر اساس الگوی برد- برد جریان دارد، می‌تواند تدبیری برای تعیین تکلیف بدون هزینه مذاکرات تا رسیدن پایان موعد زمانی توافق هسته‌ای باشد. در چنین شرایطی ادامه مذاکرات با هر فرمولی می‌تواند بر راه پرفراز و نشیب برجام و قطعنامه 2231 در مهرماه 1404 یعنی تنها یک سال دیگر نقطه پایان بگذارد. این محدوده زمانی سرنوشت‌سازی است که باید دولت امریکا را به اتخاذ اقدامی جدی برای تعیین تکلیف پرونده هسته‌ای ایران وا دارد تا کاری را که می‌بایست در سه سال گذشته انجام می‌داد، بالاجبار در دستور کار قرار دهد. بویژه آنکه این کشور و شرکای اروپایی‌اش به رغم همسویی با تل‌آویو نگران ماجراجویی‌هایی هستند که هر لحظه ممکن است آتش جنگ در گستره خاورمیانه را شعله ور کند.

 بنابراین اقدام بموقع برای احیای مذاکرات مستقیم میان ایران و امریکا که دولت چهاردهم در ایران برای آن اعلام آمادگی کرده، می‌تواند عاملی برای فرونشاندن موج تنش‌سازی در یکی از دشوارترین مناقشات بین‌المللی و منطقه‌ای باشد و در این تجربه تاریخ دیپلماسی، عبور از مناقشه هسته‌ای را به امری ممکن تبدیل کند.

در همین راستا حضور مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه در نشست آتی مجمع عمومی سازمان ملل فرصت خوبی است تا مقدمات طرح خواسته‌های جمهوری اسلامی پیرامون رفع تحریم‌ها فراهم شود؛ همچنانکه عراقچی در این رابطه خبر داده است که هیأت دیپلماتیک ایران در جریان نشست مجمع عمومی سازمان ملل برای مذاکرات برجام آمادگی دارد. به گفته او انجام این گفت‌و‌گوها بستگی به فراهم شدن شرایط مناسب دارد و در همین حال به معاونت سیاسی و بین‌الملل مسئولیت‌هایی واگذار شده است.

واگذاری مسئولیت مذاکرات به تیم جدید

عراقچی در توضیح بیشتر واگذاری مسئولیت پیگیری مذاکرات به تیم جدید، با تصریح اینکه این تصمیم داخلی وزارت امورخارجه است، افزود: مذاکرات هسته‌ای از ابتدا در معاونت بین‌الملل بوده و در مقطعی که من به معاونت سیاسی منتقل شدم همراه من منتقل شد. الان هم مثل گذشته معاونت بین‌الملل و معاونت سیاسی ما هر دو درگیر مذاکرات خواهند بود. مذاکرات در قالب 1+4 یا 1+5 انجام می‌شود و همچنین مسئولیت مذاکره با آژانس به عهده معاونت بین‌الملل خواهد بود. تیمی که کار مذاکرات را انجام خواهد داد، تیمی همدل و همفکر هستند و بحث‌های حاشیه‌ای اصلاً نخواهیم داشت. در همین زمینه وزیر امور خارجه با بی‌اهمیت خواندن اینکه چه کسی در کاخ سفید به قدرت خواهد رسید، افزود: اینکه امریکایی‌ها الان آماده مذاکرات نیستند، واقعیت است. تا انتخابات آنها زمان زیادی نمانده، هیچ کشوری در زمان انتخابات آماده مذاکرات جدی نیست. با اروپایی‌ها اگر لازم باشد تماس‌ها را شروع می‌کنیم و در انتظار امریکا نخواهیم ماند. هیچ فرقی نمی‌کند که طرف مقابل ما چه کسی باشد. چه در امریکا و چه در اروپا، ما بر اساس منافع خود مذاکره می‌کنیم و تا وقتی منافعمان تأمین نشده به هیچ توافقی رضایت نخواهیم داد.

تبیین مواضع جمهوری اسلامی پیرامون مذاکرات برای رفع تحریم‌ها در حالی است که کشورهای غربی در هفته‌های اخیر ادعای جدید ارسال موشک بالستیک از سوی ایران به روسیه را به بهانه‌ای برای ایجاد بحران امنیتی علیه ایران تبدیل کرده‌اند؛ روندی که می‌تواند پالس غیرسازنده‌ای برای ازسرگیری روند مذاکرات هسته‌ای با ایران و رفع ملاحظات ادعایی این کشورها باشد.

در همین چهارچوب دولت انگلیس روز گذشته در تداوم رویکرد تقابلی خود، تحریم‌های جدیدی را علیه صنایع دفاعی ایران به تصویب رساند. بنابراین قابل انتظار است پیگیری این سیاست خصمانه در حالی که غرب پیشتر از آن طرفی نبسته می‌تواند به مانعی جدی برای احیای مذاکرات و به نتیجه رساندن آن برای گذاشتن نقطه پایان بر پرونده ادعایی غرب در موضوع هسته‌ای باشد.

روزنامه ایران