برجام؛ابتکار موفق چندجانبه

سرپرست وزارت خارجه ایران که در سفر به نیویورک به سر می برد، در سخنرانی خود در شورای امنیت سازمان ملل با تاکید بر این موضوع که «جمهوری اسلامی ایران همواره پایبندی خود به چندجانبه گرایی را نشان داده که نمونه بارز آن مشارکت سازنده در انعقاد برجام است»، گفت: برجام به عنوان یک ابتکار موفق چندجانبه توانست یکی از موضوعات غیرضروری و یک نگرانی ساختگی از سوی کشورهای غربی درخصوص برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران مورد توجه قرار دهد و قرار بود تحریم‌های ظالمانه را از دوش ملت ایران بردارد. متاسفانه این روند چندجانبه با رویکرد غرب و یک‎جانبه آمریکا با چالش جدی مواجه شد. خروج یک‎جانبه آمریکا از توافق برجام یکی از مظاهر یک‎جانبه‌گرایی در عرصه بین‌المللی است که موجب آسیب دیدن همه طرف‌های توافق گردید. «علی باقری» سرپرست وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران  در نشست عالی‌رتبه شورای امنیت سازمان ملل متحد درخصوص «همکاری چندجانبه در راستای نظم جهانی پایدارتر، دموکراتیک‌تر و عادلانه‌تر» سخنرانی کرد.دیپلمات ارشد ایران با بیان این که «چندجانبه‌گرایی مؤثر برای تضمین صلح و امنیت بین‌المللی ضروری است»، گفت: ما بر اهمیت چنین ابتکارهایی برای برجسته کردن نیاز به چندجانبه‌گرایی و تأکید بر پیامدهای زیان‌بار یک‎جانبه‌گرایی خودخواهانه تأکید می‌کنیم. باقری در ادامه سخنرانی خود پنج نکته از سوی جمهوری اسلامی ایران را بیان کرد. او درباره مورد اول گفت: سازمان ملل متحد فقط برای «نجات نسل‌های آتی از بلای جنگ» تأسیس نشد، بلکه خواستار «توسعه روابط دوستانه میان ملت‌ها بر اساس احترام به اصل حقوق برابر و حق تعیین سرنوشت مردم» نیز بود. این اصول و دیگر اصول و اهداف والای مندرج در منشور فقط ‌از طریق همکاری چندجانبه قابل حصول است. یک‌جانبه‌گرایی مغایر با صلح و عدالت است. دوم این که تساوی حاکمیت دولت‌ها پایه بنیادین نظام ملل متحد است. این اصل بر پایه حق تعیین سرنوشت هر ملت است که به واسطه آن می‌تواند سرنوشت خود را رقم بزند. «ممنوعیت تهدید یا توسل به زور»، «حل و فصل صلح آمیز اختلافات»، و همچنین «عدم مداخله در امور داخلی دیگر کشورها» همگی با هدف محافظت از حق حاکمیت ملل در قبال تجاوز خارجی و تأمین روابط دوستانه بین آن‌ها برقرار شده است. یک‌جانبه‌گرایی، پایه‌های بنیادین ملل متحد و اصول اساسی آن را خدشه‌دار می‌کند. یک‌جانبه‌گرایی،دعوت به بی‌عدالتی، تقابل و جنگ است. درباره مورد سوم، باقری گفت: سازمان ملل متحد، به عنوان بزرگ‌ترین سمبل چندجانبه‌گرایی، در معرض مصیبت یک‌جانبه‌گرایی است. متاسفانه شورای امنیت همواره موردسوءاستفاده برخی اعضای دائم برای دستورکارهای راهبردی یا سیاسی خودمحور قرار گرفته است. از یک سو، آن‌ها از اهرم شورا برای ورود فشار بر کشورهای دارای حاکمیت مستقل استفاده کرده‌اند و از سوی دیگر مانع اقدام شورا برای توقف تجاوز و نقض صلح توسط کشورهای همسو و متحدین خود شده‌اند. او تصریح کرد: مثال بسیار واضح مربوط به چندین دهه وتوی هر گونه تصمیم معنادار توسط آمریکا در مورد نسل‌کشی مستمر رژیم اسرائیل علیه فلسطینی‌ها و تجاوزات مکرر آن علیه ملت‌های منطقه است. در این جا می خواهم تاکید کنم که حمایت و همبستگی جمهوری اسلامی ایران با گروه های مقاومت در چارچوب حقوق بین الملل اقدامی مشروع و با هدف پایان دادن به اشغالگری و تجاوز در منطقه است.  باقری همچنین «مقاومت» را «پاسخی به یک‎جانبه‌گرایی و حمایت متعصبانه از یک رژیم جنایتکار که در حال ارتکاب به جنایت نسل کشی در غزه و سرزمین فلسطین است» دانست. سرپرست وزارت خارجه ایران درباره مورد چهارم گفت: چندجانبه‌گرایی، مستلزم احترام به تقسیم کار میان ارکان ملل متحد است. دست‌اندازی خزنده شورا به مسائل ورای دستور کار خود که به وضوح در منشور تشریح شده، تمامیت منشور به عنوان یک معاهده بین دولتی را به مخاطره می‌اندازد و شورا را از کارکرد مناسبش منحرف می‌کند. علاوه بر این، «اعضای ملل متحد توافق کردند که تصمیمات شورای امنیت وفق منشور را پذیرفته و اجرا کنند». او تصریح کرد: در این جا، می‌خواهم به قطعنامه‌های ناعادلانه تحمیلی علیه جمهوری اسلامی ایران طی سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ اشاره کنم که نتیجه ادعاهای بی‌اساس آمریکا در مورد برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران، در تعارض با حقوق ایران تحت معاهده عدم اشاعه و ناقض حقوق بشر بنیادین مردم کشور من بود. تأکید می‌کنم شورای امنیت سازمان ملل متحد و آن گروه از اعضایی که نقش اساسی در تحمیل آن تحریم‌های غیرقانونی و نامشروع علیه جمهوری اسلامی ایران داشتند، نمی‌توانند از مسئولیت خود در قبال نقض حقوق مردم ما شانه خالی کنند. باقری درباره مورد پنجم اشاره کرد: اقدامات قهری یک‌جانبه به شکل تحریم‌های فراسرزمینی کماکان مظهر یک‌جانبه‌گرایی افراطی و غیرانسانی است. آمریکا و متحدان غربی‌اش که آن تحریم‌ها را اجرا می‌کنند، باید برای ویرانی، مرگ و رنج‌ بی‌پایان ملت‌های تحت تحریم از جمله مردم کشور من پاسخگو شوند. او با تاکید بر این موضوع که «سیاست همسایگی جمهوری اسلامی ایران یکی از نتایج توجه به چندجانبه‌گرایی برای حل موضوعات و نگرانی‌های مشترک است»، گفت: در این زمینه، ایران گفت‌وگو و همکاری منطقه‌ای را دنبال می‌کند تا فضایی را ایجاد کند که بتوان منابع را برای پیشرفت و توسعه منطقه به نفع همگان اختصاص داد. در واقع، تقویت مشارکت و همکاری برای امنیت جمعی و توسعه پایدار در منطقه راهنمای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.باقری در مصاحبه  با نیوزویک نیز گفت که تهران در جبهه سیاست خارجی برای ازسرگیری مذاکرات با واشنگتن به منظور احیای مشارکت متقابل در توافق هسته ای رویکردی «باز» را دنبال می‌کند.

سیاست خارجی دولت جدید ایران مبتنی بر تقویت چندجانبه‌گرایی است

باقری در بخش پایان سخنرانی خود به رویکرد و سیاست خارجی دولت جدید جمهوری اسلامی ایران که مبتنی بر تقویت چندجانبه گرایی بر اساس اصول منشور ملل متحد و حقوق بین الملل است، اشاره کرد. او گفت: جناب آقای دکتر پزشکیان، رئیس جمهور منتخب ایران اعلام کرده‌اند که رهیافت اصلی سیاست خارجی دولت وی گشایش افق‌های جدید و گسترش همه‌جانبه‌ روابط دوستانه با سایر دولت‌ها بر اساس گفت‌وگو، همکاری، برابری و احترام متقابل خواهد بود و در چارچوب این رویکرد، دولت جمهوری اسلامی ایران جایگاه ویژه و رفیعی برای تعمیق هرچه بیشتر مناسبات همه‌جانبه با کشورهای همسایه، منطقه و دیگر دولت‌ها قائل است.

ابراز امیدواری باقری به نهایی‌شدن اسناد معاهده مشارکت راهبردی ایران و روسیه

علی باقری سرپرست وزارت خارجه ایران همچنین در حاشیه نشست سازمان ملل در دیدار سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه ابراز امیدواری کرد «فرایند تشریفات قانونی نهایی‌سازی اسناد مهم در دستورکار همکاری‌های دوجانبه به‌ویژه معاهده جامع مشارکت راهبردی هر چه زودتر به سرانجام برسد». باقری با اشاره به پیشرفت‌های اخیر در همکاری‌های دوجانبه میان جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه، روند پیشبرد روابط دوجانبه را در مسیری درست ارزیابی کرد. وزیر امور خارجه روسیه نیز به نوبه خود ضمن تبریک مجدد بابت برگزاری موفقیت آمیز انتخابات ریاست جمهوری در ایران و با ابراز خرسندی از روند همکاری‌های دوجانبه، پیشبرد موضوعات در دستور کار با ایران را مورد اهتمام رهبران روسیه دانست. سرگئی لاوروف با اشاره به نگرانی مشترک روسیه درباره احتمال گسترش دامنه درگیری و تجاوز فراگیر صهیونیست‌ها از جمله به لبنان، اعلام کرد که کشورش به دنبال جلوگیری از چنین رویدادی است و بر مسئولیت همه طرف‌ها در این زمینه تاکید کرد.سرپرست وزارت خارجه ایران در نیویورک با وزیرخارجه مجارستان رئیس دوره ای اتحادیه اروپا نیز دیدار داشت . باقری  در این دیدار ضمن تبریک مجدد به مجارستان برای آغاز ریاست دوره‌ای بر اتحادیه اروپا، اظهار کرد که روابط ایران و مجارستان همواره مثبت و رو به جلو بوده است. او بر ضرورت تقویت ثبات منطقه و جلوگیری از گسترش تنش‌ها تأکید کرد و به تهدیدات اخیر علیه لبنان و جنایات صهیونیست‌ها علیه ملت فلسطین اشاره کرد. سیارتو نیز در این دیدار بر اهمیت دیپلماسی در روابط دوجانبه و عرصه بین‌المللی تأکید و از تقویت مناسبات با ایران استقبال کرد.  او ابراز امیدواری کرد که در دوران ریاست مجارستان بر اتحادیه اروپا، گفت‌وگوها مستحکم‌تر گردد.

خراسان