خسارات هنگفت اسرائیل از 3 ماه جنگ در غزه

در حالی که چشم‌اندازی برای پیروزی اسرائیل در جنگ غزه وجود ندارد تلفات و خسارات این رژیم رو به افزایش است.

این تحلیل را وبسایت رادیو فردا در قالب تحلیل سه ماه جنگ در غزه منتشر کرد و نوشت: جنگ‌هایی که در طول تاریخ میان اعراب و اسرائیل رخ داده، عموماً چندان طولانی نبوده و غالباً در کمتر از یک ماه به پایان رسیده‌اند، اما حملۀ ۷ اکتبر گروه افراطی حماس به اسرائیل، جنگی را به راه انداخته که پس از گذشت سه ماه همچنان ادامه دارد و چشم‌اندازی هم برای پایان آن دیده نمی‌شود.

این جنگ اما علاوه‌بر جان‌های بسیاری که ستانده، آثار و تبعات اقتصادی فراوانی به همراه داشته است. خسارات اسرائیل قابل‌توجه است و اقتصادش را با چالش روبه‌رو کرده است. برخی کارشناسان شوک اقتصادی ناشی از همه‌گیری کووید ۱۹ را با اثرات این جنگ یکسان می‌دانند و برخی دیگر از اقتصاددانان معتقدند هزینه‌های وارد‌شده در این جنگ حتی از آن هم فراتر رفته است.

از ۷ اکتبر (۱۵ مهر) به بعد هزینه‌های دولت اسرائیل و استقراض آن به شدت افزایش، و درآمد مالیاتی هم به‌شکل قابل‌توجهی کاهش یافته است. براساس گزارش بانک مرکزی اسرائیل، در سال ۲۰۲۴ تولید ناخالص داخلی اسرائیل کاهش خواهد یافت و از پیش‌بینی سه درصدی پیشین به حدود یک درصد خواهد رسید. همچنین برخی اقتصاددانان احتمال انقباض در اقتصاد اسرائیل را سناریویی محتمل معرفی کرده‌اند. در ۱۷ دسامبر، سازمان مرکزی آمار اسرائیل در گزارشی اعلام کرده بود رشد اقتصادی در سه‌ماهۀ چهارم سال ۲۰۲۳ به دو و نیم درصد کاهش یافته که در مقایسه با زمان مشابه سال ۲۰۲۲، حدود چهار درصد کمتر بوده است.

بحران فراخوان سربازان ذخیره بحران بعدی است. تعداد قابل‌توجه سربازان ذخیره‌ای که به ارتش فراخوانده شده‌اند، بخش دیگری از مشکل است. در سه ماه گذشته حدود ۲۲۰ هزار سرباز ذخیره برای حضور در ارتش فرا خوانده شده‌اند و این مسئله هم بخش دیگری از تبعات اقتصادی است که بر دوش اسرائیل سنگینی می‌کند. افرادی که تا ماه اکتبر (مهر) نان‌آور خانه بودند، حالا چند ماهی است که با اسلحه در نوار غزه به‌دنبال نیروهای حماس می‌گردند. احضار نیروهای ذخیره به ارتش و همچنین اثرات جنگ باعث شده حدود ۲۰ درصد از کارگران اسرائیلی از کار بیکار شوند. وزارت کار اسرائیل گزارش داده که صدها هزار کارگر، به‌دلیل فراخوان برای پیوستن به نیروهای ذخیره، به‌صورت دائم یا موقت از کار اخراج شده‌اند.

هزینه‌های جنگ برای اسرائیل بالاست. تمام این‌ خسارت‌ها در حالی رخ داده که جنگ و تأمین تسلیحات نظامی هم هزینه‌های قابل‌توجهی روی دوش اقتصاد اسرائیل گذاشته است. روزنامۀ آمریکایی واشنگتن‌پست در گزارشی تخمین زده که جنگ تاکنون در مجموع ۱۸ میلیارد دلار و یا روزانه ۲۲۰ میلیون دلار برای اسرائیل هزینه داشته است. نشریۀ بلومبرگ اما تخمینی از این هم بالاتر دارد و محاسباتش نشان داده این جنگ، روزانه ۲۶۰ میلیون دلار برای اسرائیل هزینه می‌تراشد. این در حالی است که چشم‌اندازی هم برای پایان زودهنگام این منازعه دیده نمی‌شود و بنیامین نتانیاهو هشدار داده نباید انتظار داشت جنگ به‌زودی خاتمه یابد.

در همین حال روزنامۀ اقتصادی کالکالیست چاپ اسرائیل بر اساس آمارهای اولیه وزارت دارایی تخمین زده که اگر جنگ با حماس هشت تا ۱۲ ماه طول بکشد، هزینه‌ای بالغ بر ۲۰۰ میلیارد شِکِل معادل حدود ۵۱ میلیارد دلار بر اقتصاد اسرائیل تحمیل خواهد کرد؛ که معادل ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی اسرائیل است.

در کنار این موارد می‌توان به کاهش درآمدهایی چون کم شدن ۹۰ درصدی ورود گردشگران هم اشاره کرد. ضمن این‌که سرمایه‌‌گذاری در اسرائیل هم دچار تعلیق شده و بسیاری از سرمایه‌گذاران داخلی یا خارجی برنامه‌های خود برای سرمایه‌گذاری را پس از شروع جنگ، به تعویق انداخته‌اند. از سوی دیگر هزینه‌های خود جنگ هم بخش دیگری از مشکل است و منهدم شدن خودروها یا تسلیحات نظامی در نوار غزه، اسرائیل را مجبور کرده تا بار دیگر برای تهیۀ این اقلام هزینه کند.

انباشه شدن این مشکلات اقتصادی باعث شده بانک مرکزی اسرائیل در اقدامی کم‌سابقه برای نخستین بار در چهار سال اخیر نرخ بهره را کاهش دهد تا بتواند به خانوارها و مشاغل کمک کند. آخرین باری که نرخ بهره کاهش یافته بود، به‌آوریل ۲۰۲۰ بر می‌گردد که اسرائیل با بحران همه‌گیری ویروس کرونا دست‌وپنجه نرم می‌کرد. تمام این اتفاقات در حالی رخ می‌دهد که تلاش‌های کاخ سفید برای اعطای کمک مالی به اسرائیل هم فعلاً معلق مانده و لایحۀ بودجۀ تکمیلی دولت برای کمک ۱۴ میلیارد دلاری به اسرائیل به‌دلیل اختلافات میان جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها در کنگره متوقف مانده است.

بانک مرکزی اسرائیل تخمین زده که دولت باید ۳۰ میلیارد دلار تعدیل‌های بودجه‌ای در نظر بگیرد تا بتواند علاوه‌بر افزایش هزینه‌های دائمی دفاعی، هزینه‌های غیرنظامی مربوط به جنگ و پیامدهای آن از جمله بازسازی مناطق مرزی را جبران کند./کیهان