آرایش انتخاباتی در جبهه اصلاحات / بازگشت تیم روحانی به زمین رقابت

روز جمعه دو تشکل روحانی جناح اصلاحات (مجمع روحانیون و مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم) نشست مشترکی در حرم امام خمینی(ره) برگزار کردند که به گفته محمدعلی ابطحی این دیدار بعد از مدت‌ها میان دو تشکل روحانی این جناح صورت می‌گرفت.

نفس برگزاری چنین نشستی آن هم در آستانه انتخابات مجلسین خبرگان و شورای اسلامی، به اهمیت آن می‌افزود اما اخباری که از این جلسه بیرون آمد نشان می‌داد که جز حرف‌ها و نقدهای کلی، نکته خاصی رد و بدل نشده است؛ فضای نشست مجمعین را می‌توان نمایی از فضای کلی حاکم بر جبهه اصلاحات دانست.

جناح اصلاحات از انتخابات مجلس یازدهم دچار آشفتگی و انفعال شد؛ سال 98 شورای عالی انتخاباتی اصلاح‌طلبان (که از سال 94 شکل گرفته بود و برای انتخابات‌ها به نمایندگی از احزاب اصلاح‌طلب برنامه‌ریزی می‌کرد) نتوانستند اصلاح‌طلبان را ذیل یک لیست واحد جمع کنند و نهایتاً تصمیم آنها بر این شد تا از ارائه فهرست انتخاباتی خودداری کرده و احزاب اصلاح‌طلب مستقلاً وارد چرخه رقابت شوند که همین امر به تشتت فهرست‌ها انجامید.

حزب کارگزاران لیستی با نام یاران هاشمی منتشر کرد؛ چند روز بعد از اقدام کارگزاران، فهرستی تحت عنوان ائتلاف اصلاح طلبان منتشر شد که حاصل اجماع 8 حزب اصلاح‌طلب برای تهران بود که سرلیست هر دو فهرست مجید انصاری بود و چهره‌های مطرحی همچون مصطفی کواکبیان، محمدعلی وکیلی و محمدرضا راه‌چمنی که در «یاران هاشمی» جایی نداشتند وارد لیست ائتلاف شدند.

حزب اعتماد ملی هم در روزنامه اعتماد لیستی را به عنوان یاران اصلاحات منتشر کرد که این لیست که به نام لیست 20 نیز از آن نام برده شد، اشتراکات فراوانی با لیست ائتلاف احزاب اصلاح‌طلب و لیست کارگزاران داشت.

در انتخابات سال 1400، شورای عالی سیاستگذاری منحل شد و نهادی به نام جبهه اصلاحات ایران جایگزین آن شد؛ اگرچه نامزدهای معرفی شده از سوی این جبهه احراز صلاحیت نشدند اما عبدالناصر همتی و محسن مهرعلیزاده از جمع اصلاح‌طلبان تأیید صلاحیت شدند ولی جبهه اصلاحات مجدد دچار انفعال شد و نتوانست در حمایت یکی از آن دو به تصمیم برسد؛ این بار مجدداً حزب کارگزاران بود که در حمایت از همتی به صحنه آمد اما جبهه اصلاحات ترجیح داد سکوت اختیار کند. به گفته محمد قوچانی "آذر منصوری رو در روی دیگر اصلاح‌طلبان از جمله کارگزاران ایستاد و با تفاوت یک رای مانع از حمایت جبهه اصلاحات از همتی شد."

یکی از دلایل این عدم قدرت تصمیم‌گیری اصلاح‌طلبان را می‌توان در عملکرد ناامیدکننده فراکسیون امید مجلس دهم و دولت روحانی دانست؛ هنگامی که آنها تمام تخم مرغ‌های خود را در سبد حسن روحانی چیدند اما عملکرد  غیر قابل دفاع وی در حوزه‌های اقتصادی و معیشتی موجب شد تا اصلاح‌طلبان به‌عنوان مهم ترین حامیان دولت قبل زیر سوال قرار بگیرند و توان پاسخگویی به عملکرد دولت را نداشته باشند.  

طیف تندروی اصلاح‌طلبان که سال 1400 مانع حمایت از همتی شده بود، اکنون تمام شریان‌های جبهه اصلاحات را برعهده دارد؛ آذر منصوری دبیرکل این تشکیلات شده و جواد امام در مقام سخنگویی است؛ امری که موجب شده تا در آستانه انتخابات 11 اسفندماه، فضای سرد و زمستانی بر جبهه اصلاحات حکمفرما شود و با قدرت گرفتن طیف رادیکال این جریان در جبهه اصلاحات، اوضاع شاید از زمستان 98 هم بلاتکلیف‌تر باشد.

این اوضاع و احوال، دادِ احزابی که تمایل به نقش‌آفرینی دارند را درآورده است. حزب کارگزاران سازندگی در دیدار اخیر با روحانی از وی خواستند تا جبهه اصلاحات را از انفعال بیرون بیاورد؛ در این دیدار مشخصاً محسن هاشمی رئیس شورای مرکزی کارگزاران از تفوق طیف منفعل جریان اصلاحات بر طیف فعال گفته و متذکر شده است: «تا زمانی که شما سران ابتکار عملی نداشته باشید تحولی رخ نمی‌دهد.»

حزب ندای ایرانیان هم در دیدار با حسن روحانی از انفعال و بی برنامگی جبهه اصلاحات و بردن فضا به سمت عدم کاندیداتوری اصلاح طلبان انتقاد کرده و پیشنهاد دادند یک دبیرخانه یا کمیته مشترک بین احزاب و گروه‌های همفکر و بزرگان جریان اعتدال شکل بگیرد تا آمادگی و هماهنگی‌های لازم برای تصمیم گیری در خصوص انتخابات انجام شود.

** بازگشت تیم روحانی به زمین رقابت

در جناح اصلاحات، احزاب نزدیک به سید محمد خاتمی هرچه دچار انفعال و بی‌عملی شده‌اند، حلقه اطرافیان حسن روحانی و کارگزاران دولت وی مصمم به شرکت در انتخابات هستند؛ البته پیش‌قراولی حسن روحانی در این امر قطعا بی‌تأثیر نیست چراکه وی از ابتدای سال جاری دیدارهای خود را با مدیران دولت یازدهم و دوازدهم را شروع کرده و هر از گاهی گعده تدبیر و امیدی‌ها در ولنجک حول مباحث سیاسی شکل می‌گیرد.

روحانی در روز آخر ثبت‌نام انتخابات خبرگان به ستاد انتخابات وزارت کشور رفت تا برای رقابت از حوزه انتخابیه استان تهران نام‌نویسی کند. علت حضور روحانی در رقابت‌ها را می‌توان در دو مسئله جستجو کرد؛ اول اینکه وی در حال حاضر جز نمایندگی مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری مسئولیتی ندارد و باقی ماندن بر این کرسی تنها گزینه امتداد حضور وی در قدرت است لذا برای او اهمیت دارد که در این جایگاه باقی بماند؛ ثانیاً وی به‌دنبال آن است تا از عملکرد دولت خود دفاع کند و در برابر نقدها بایستد لذا بهترین محک آن است که در حد توان بتواند در رقابت انتخاباتی حاضر شود تا در صورت انتخاب از سوی مردم، این را به حساب رضایت از عملکرد خود بگذارد.

به موازات تلاش روحانی برای مجلس خبرگان، مهم‌ترین عضو کابینه وی یعنی محمدباقر نوبخت درحال تدارک فهرست انتخاباتی برای مجلس شورای اسلامی است. نوبخت که دبیرکلی حزب اعتدال و توسعه را برعهده دارد، قرار است زیر پرچم همین حزب فهرستی را روانه میدان کند؛ فهرستی که به گفته جواد هروی سخنگوی اعتدال و توسعه قرار است در ائتلاف با جریانات معتدل در سایر احزاب سیاسی این فهرست بسته شود.

فهرستی که شعار آن به گفته هروی بر مبنای «مردم‌گرایی»، «رضایت عمومی» و رفع مشکلات در عرصه داخلی و خارجی انتخاب می‌‌شود؛ همچنین پیش‌بینی می‌شود در صورت تأیید صلاحیت نوبخت، وی در جایگاه سرلیستی این فهرست بنشیند.

نتایج اعلام صلاحیت‌ها تا تاریخ 15 دی‌ماه مشخص می‌شود؛ به گفته مرعشی اگر افرادی که از این جبهه تأیید صلاحیت شده‌اند به حد نصاب برسد آنها وارد ساز و کار تهیه فهرست می‌شوند؛ باید منتظر ماند و دید آیا در صورت امتداد انفعال جبهه اصلاحات، کارگزاران همانند سال 98 لیست جداگانه‌ای معرفی می‌کند؛ آیا لیست اعتدال و توسعه با فهرست کارگزاران جمع می‌شود و یا آنکه اصلاح‌طلبان ترجیح می‌دهند در انتخابات مجلس مستقل عمل کنند و تجربه ائتلاف با اعتدالی‌ها را کنار بگذارند؟

تسنیم