استراتژی اصلاحات؛ شرکت در انتخابات برای بقای حیات سیاسی؟

گروه سیاست سایت فردا: اخیرا محسن آرمین، از اصلاح‌طلبان سرشناس و عضو جبهه اصلاحات ایران در نشستی بیان کرده است که اصلاح‌طلبان باید خودکم‌بینی را کنار بگذارند. او گفته است که اصلاح‌طلبان دچار نوعی خودباختگی، یا انفعال شده‌ایم. او «خود‌کم‌بینی» را آفت اصلاح‌طلبان دانسته است.

این سخن را می‌توان در طیف‌هایی از اصلاح‌طلبان مشاهده کرد؛ آنهایی که باور دارند اصلاح‌طلبان برای ادامه فعالیت سیاسی و جلوگیری از به حاشیه رفتن راهی ندارند جز آنکه در انتخابات شرکت کنند. به نظر می‌رسد هرچه به انتخابات نزدیک می‌شویم نگاه مشارکت‌محور در بین اصلاح‌طلبان تقویت می‌شود.

آرمین در بخش دیگری از سخنانش گفته است: «بین نیروهایی هم که به مسائل سیاسی توجه دارند وفاق و اتفاق نظری وجود ندارد. فضای مجازی هم عمدتاً دست دو جریان ضداصلاحات در دو طرف ماجرا است. دو طرفی که در واقع اصلاحات را آلترناتیو خود می‌دانند. صدای اصلاح‌طلبان هم خیلی ضعیف است. همه این موارد باعث شده به یک نوع خودباختگی، یا انفعال گرفتار شویم».

نکته آن است که اصلاح‌طلبان سعی می‌کنند برای ورود به انتخابات با ایجاد دوقطبی‌سازی میان خود با اصولگرایان و البته فاصله گذاری با جریان ضدانقلاب اولا خود را مبری از دلایل مشکلات موجود جلوه دهند و ثانیا از خطر اپوزیسیون نظام تلقی‌شدن خود را در امان بگذارند. با این کار اتفاقا این اصلاح‌طلبان هستند که می‌خواهند خود را آلترناتیو همه نشان دهند برای هدف اصلی‌شان یعنی انتخابات تا بتوانند بار دیگر اعتماد سرمایه اجتماعی کاهش‌یافته‌شان را بازگردانند.

خودکم‌بینی مورد اشاره محسن آرمین شاید ریشه‌هایی فلسفی و گفتمانی نداشته باشد بلکه متأثر از آگاهی اصلاح‌طلبان به عملکرد و کارنامه خودشان به ویژه در یک دهه گذشته است. در واقع اصلاح‌طلبان می‌دانند باتوجه به عملکرد ضعیف دولت روحانی که دولت‌ مورد حمایتشان بود اکنون نفوذ سابق در جامعه را ندارند. بنابراین این خودکم‌بینی در طیف‌هایی از اصلاح‌طلبان ناشی از دلایلی بیرونی است اما آرمین و مشارکت‌خواهان سعی می‌کنند به اصلاح‌طلبان تفهیم کنند که با هر کیفیتی باید از این شرایط بیرون برویم تا بتوانیم به بقای سیاسی ادامه دهیم. آنها یک نکته مهم‌ را درک کرده‌اند؛ اینکه اگر از سیاست رسمی جدا شوند و در عرصه سیاست غیررسمی فعالیت کنند به سمت اپوزیسیون شدن حرکت می‌کنند و طبیعی است وقتی اپوزیسیون شوند دیگر نمی‌توانند در عرصه تصمیم‌سازی ایفای نقش کنند؛ مانند نهضت آزادی که در پی قهر با نظام عملا بی‌اثر شد. آرمین این هشدار را می‌دهد که باید دوباره پای کار آمد تا در وهله نخست موجودیت اصلاح‌طلبان حفظ شود و در وهله بعد اگر شد نمایندگانی هم به مجلس وارد وارد کنیم؛ استراتژی‌ای که به نظر می‌رسد به تدریج مورد استقبال بدنه اصلی اصلاح‌طلبان واقع می‌شود.