اصلاحات و آغاز عصر پساخاتمی؟

گروه سیاست سایت فردا: شنیده‌ها حاکی از آن است که سید محمد خاتمی بنا ندارد در انتخابات حضور مؤثر داشته باشد. البته از چندی پیش و به ویژه با بیانیه اخیرش می‌شد حدس زد که او نیز به زمره تحریمی‌ها پیوسته است؛ اویی که روزگاری شرکت در انتخابات را خط قرمز خود می‌دانست. به هر روی تأثیرات چپ افراطی اصلاحات از جمله حزب اتحاد ملت و افرادی مانند سعید حجاریان حالا بر منش خاتمی نتیجه داده و آنها توانسته‌اند چهره میانه روی او را به چهره‌ای نسبتا رادیکال تغییر دهند.

حالا مصطفی کواکبیان، دبیرکل حزب اصلاح‌طلب مردم‌سالاری، گفته است: «آن طور که من خبر دارم، آقای خاتمی در این انتخابات پیش‌رو خیلی فعال نخواهد بود و این نکته را به بعضی از دوستان هم گفته است. در هر صورت در انتخابات گذشته خیلی خوب عمل نشد و از این‌رو می‌خواهد فعال نباشد»‌.

اگر بپذیریم که خاتمی در انتخابات پیش رو موضع تحریم‌ را پیش بگیرد، عملا از دایره سیاست‌ورزی اصلاح‌طلبان کنار می‌رود و نتیجه‌ دوری او از تصمیم‌گیری‌ها حذف از سیاست‌ورزی است. در این شرایط طبیعتا اصلاح‌طلبان لیدری تازه را برای خود پیدا می‌کنند. حسن روحانی در چند وقت اخیر نشان داده است که بی‌تمایل نیست که جای خاتمی را بگیرد البته با منش هاشمی. روحانی می‌کوشد ترکیبی از خاتمی و هاشمی باشد؛ به این معنا که با کناررفتن خاتمی از سیاست‌ورزی او نقش لیدری را برای اصلاح‌طلبان ایفا کند و از سوی دیگر رفتار سیاسی‌اش هم شبیه به هاشمی باشد. طبیعی است چنین شرایطی مورد پسند طیف‌هایی از اصلاح‌طلبان نخواهد بود اما مسئله آن است با کنار رفتن خاتمی طیف‌های حامی او نیز از دایره اصلاحات بیرون می‌روند و آنهایی می‌مانند که با حذف خاتمی کنار می‌آیند.

حالا اینکه شرایط اصلاح‌طلبان بعد از خاتمی بهتر یا بدتر می‌شود بحث دیگری است؛ کمااینکه به باور‌ برخی کارشناسان جبهه اصلاحات در غیاب خاتمی تأثیرگذاری‌اش کم خواهد شد اما به هر روی حذف تدریجی او امری است واقع که در حال رخ‌دادن است.