در گفتوگو با فایننشال تایمز؛
فایننشال تایمز/ گروسی: باید گفت‌وگوها برای برجام۲ آغاز شود
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از غرب خواست تا مذاکرات هستهای با ایران را از سر بگیرند و از موضوع هستهای ایران غافل نشود. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مصاحبه‌‌‌ای با روزنامه فایننشال تایمز، «از قدرت‌‌‌های جهانی خواسته است تا مذاکرات با ایران را از سر بگیرند و خطرات ناشی از ذخیره اورانیوم غنیشده این کشور را جدی بگیرند». گروسی گفت: «باید سازوکار جدیدی درباره مذاکرات با ایران ایجاد کرد.» وی افزود که وضعیت پیرامون برنامه هستهای ایران «بسیار نامشخص» است و از کشورها خواست تا «بنشینند و دوباره تعامل کنند».
گروسی اظهار کرد که «تلاش برای محدود کردن برنامه اتمی ایران از طریق احیای توافق هستهای موفقیت‌‌‌آمیز نبوده است.» او افزود: «می‌توان (برجام) را کماکان برنامه جامع اقدام مشترک نامید اما در واکنش به شرایط جدید، باید توافق برجام ۲ یا چیزی شبیه به آن را ایجاد کرد. زیرا نیاز به تطبیق [با شرایط جدید] دارد.» تنش میان ایران و غرب پس از حمله حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر افزایش یافته است. ایران حامی جنبش حماس و دیگر گروه‌‌‌های محور مقاومت در منطقه است. گروه‌‌‌هایی که از زمان شروع درگیری، اسرائیل و نیروهای آمریکایی را هدف قرار داده‌‌‌اند. این جنگ همچنین تلاش‌‌‌های دولت آمریکا برای تنش‌‌‌زدایی با جمهوری اسلامی را به عنوان تلاشی برای مهار بحران هستهای متوقف کرده است. در ماه سپتامبر، آمریکا و ایران پس از ماه‌‌‌ها مذاکره، تبادل زندانیان را به پایان رساندند و واشنگتن ۶ میلیارد دلار از منابع نفتی ایران را که در کره‌جنوبی بلوکه شده بود، آزاد کرد. اما همه این تلاش‌‌‌ها با درگیری بین اسرائیل و حماس از بین رفته است. گروسی گفت که مذاکرات با ایران ممکن است به یک چارچوب جدید نیاز داشته باشد نه تلاشی برای احیای برجام که سال ۲۰۱۸ با خروج دونالد ترامپ، رئیس جمهوری وقت آمریکا، شکست خورد.
ایران فعالیت‌‌‌های هستهای خود را از سال ۲۰۱۹ در واکنش به خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌‌‌های فلج‌کننده علیه جمهوری اسلامی افزایش داده است. این کشور اورانیوم را در سطح بالا یعنی ۶۰درصد غنی‌‌‌سازی می‌کند. اگرچه مقامات ایران می‌‌‌گویند که تمایلی به ساخت تسلیحات هستهای ندارند. گروسی افزود که ذخایر اورانیوم غنی شده تهران تا حد تسلیحاتی همچنان ادامه دارد، اگرچه در ماه‌‌‌های اخیر کاهش یافته است. آخرین گزارش‌‌‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که ذخایر غنیشده ایران تا ۶۰درصد، نزدیک به سطح تسلیحاتی، از اواسط ماه اوت تا پایان اکتبر نزدیک به ۷ کیلوگرم افزایش یافته، این در حالی است که قبلا با سرعت ۱۵ کیلوگرم یا بیشتر افزایش یافته بود. مقامات آمریکایی می‌‌‌گویند که ایران ظرفیت تولید «مواد شکافت‌پذیر» کافی برای تولید سلاح هستهای را ظرف دو هفته دارد. گروسی با اشاره به «وضعیت سیاسی در کشورهای مختلف» گفت که از دیگر موانع پیش‌رو برای پیگیری مذاکرات هستهای با ایران، حواس‌پرتی داخلی کشورهاست.
او ادامه داد: «برای موفقیت در این امر باید حداقل سطح اجماع در جامعه بین‌المللی وجود داشته باشد. ایران باید با ما همکاری کند و این نقاط تکثیر پنهان [تاسیسات مخفی جدید] اتفاق خوبی نیست.» گروسی همچنین از تصمیم تهران برای توقف اجرای بیانیه مشترک ماه مارس درباره از سرگیری فعالیت دوربین‌‌‌های مراقبتی در مراکز اتمی هم ابراز نگرانی و خاطرنشان کرد که طبق تعریف آژانس، ۴۲ کیلوگرم اورانیوم ۶۰درصد غنیشده اگر به درصدهای بالاتری غنی شود، برای ساخت بمب اتم کفایت می‌کند. گروسی تاکید کرد که ذخیره اورانیوم غنیشده ایران ۲۲ برابر مقدار مجاز مورد توافق است.
رافائل گروسی چند روز پیش نیز در گفتوگو با شبکه فرانس۲۴ درباره ذخایر اورانیوم غنیشده ایران با تاکید بر اینکه «ایران تسلیحات هستهای ندارد»، مدعی شد: «تهران از برخی توانمندی‌‌‌هایی برخوردار است که نگران‌‌‌کننده هستند.» وی در این مصاحبه با اشاره به توافق هستهای ۲۰۱۵ که در آن ایران با قدرت‌‌‌های جهانی توافق کرد تا در ازای لغو تحریم‌‌‌ها برنامه هستهای خود را محدود کند، گفت: «این توافق از زمان خروج آمریکا از آن در سال ۲۰۱۸، به نوعی وارد یک برزخ شده است و ایران هم از آن پس، پایبندی به این توافق را متوقف کرد. از این رو، امکان انجام دادن فعالیت‌‌‌هایی فراهم شد که تا حدی می‌تواند نگران‌‌‌کننده باشد. »
توصیه به گروسی
این سخنان گروسی واکنش ایران را به دنبال داشت و ابوالفضل عمویی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در این رابطه گفت: «توصیه می‌‌‌کنم آقای گروسی با تمرکز بر کار فنی خود، از مسیر بی‌‌‌طرفی خارج نشده و رویکرد سیاسی را انتخاب نکند؛ رویکرد سیاسی مانعی برای همکاری‌‌‌های ایران و دبیرخانه آژانس خواهد بود.» عمویی در گفتوگو با «ایسنا»، اظهار کرد: «مواضع اخیر آقای گروسی به‌خصوص مصاحبه با خبرگزاری فرانس ۲۴، خارج شدن مدیرکل و دبیرخانه آژانس از روند یک فعالیت حرفه‌‌‌ای است.» وی توضیح داد: «اینکه مدیرکل آژانس به جای تمرکز بر کار فنی خود، بر ایجاد فضای رسانه‌‌‌ای تمرکز کند و پیوسته مصاحبه در برنامه هستهای ایران داشته باشد، نه در چارجوب وظایفش است و نه با نقش بی‌‌‌طرفی آژانس همخوانی دارد، بنابراین اگر آقای گروسی مایل به نقش‌‌‌آفرینی در موضوعات سیاسی است به موضوع تهدیدهای هستهای رژیم صهیونستی علیه مردم غزه هم بپردازد.»
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ادامه داد: «متاسفانه در دور اخیر گزارش آژانس و مواضع مدیرکل، مجددا شاهدیم آژانس به مباحث غیرفنی در برنامه هستهای ایران تمرکز کرده است؛ ارزیابی ذخایر اورانیوم غنیشده ایران با ظرفیت تولید بمب هستهای مقایسه‌‌‌ای بیجاست، چون جمهوری اسلامی ایران هیچ‌گاه اراده‌‌‌ای برای ساخت تسلیحات هستهای نداشته و آژانس هم در فعالیت‌‌‌های خود و بازرسی‌‌‌های پیوسته‌‌‌ای که از برنامه هستهای ایران داشته، نتوانسته ادعای انحراف برنامه هستهای ایران را اثبات کند.» عمویی تاکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران یک برنامه هستهای صلح‌‌‌آمیز در جهت تامین نیازهای داخل کشور دارد و رشد و پیشرفت این برنامه در سال‌های اخیر با تمرکز بر تامین نیازهای ایران بوده است، بدعهدی نیز به طرف مقابل مربوط می‌شود که تعهدات خود را بر اساس برجام سال ۲۰۱۵ انجام نداد.»
دنیای اقتصاد
دیدگاه تان را بنویسید