تیشه «جبهه اصلاحات» بر ریشه جریان اصلاحات

گروه سیاست سایت فردا: اخیرا حسین مرعشی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی، در سخنانی به روند حاکم بر جبهه اصلاحات انتقاد کرده بود. او اشاره می‌کند که جبهه اصلاحات به طور کلی انتخابات را رها کرده و آن را برگه‌ای سوخته می‌داند. مرعشی می‌گوید که این سیاست ممکن است به اصلاح‌طلبان لطمه بزند و اوضاع را برای آنها بدتر کند.

عدم ورود جبهه اصلاحات به انتخابات این دوره ناشی از تفکر رادیکال‌هایی این جبهه مانند حزب اتحاد ملت و افرادی مانند سعید حجاریان است که از مدت‌ها پیش به نوعی طرح عبور از انتخابات را مطرح کرده‌اند. وقتی این گروه‌ها و این افراد توانستند فردی افراطی چون آذر منصوری را بر کرسی ریاست جبهه اصلاحات بنشانند پیش‌بینی می‌شد که جبهه اصلاحات ایران در زمین رادیکال‌ها بازی کند و این نیروها بتوانند فضای تصمیم‌سازی در جبهه اصلاحات را به دست بگیرند.

همین رویکرد افراطی باعث شده است که اختلافاتی مهم میان نیروهای جوان جبهه اصلاحات با سران اصلاح‌طلب به وجود آید زیرا جوانان اصلاح‌طلب حاضر به پذیرش انفعال سیاسی و کناره‌گیری از کنشگری سیاسی نیستند اما آنطور که مشخص است در جبهه اصلاحات تنها یک گروه تصمیم می‌گیرد و رأی اعضای حقیقی و حقوقی دیگر چندان محلی از اِعراب ندارد و گفته می‌شود لیدرهای اصلاح‌طلب به هیچ‌وجه در قبال انتقادهای نیروهای جوان پاسخگو نیستند.

از سوی دیگر همین طیف تعیین‌کننده در جبهه اصلاحات به نوعی با سرنوشت سیاسی اصلاح‌طلبان بازی می‌کند زیرا عدم مشارکت در انتخابات به ویژه در این دوره به نوعی نزدیک‌شدن تحریمی‌ها به نیروهای اپوزیسیون است و شاید به همین دلیل باشد که مرعشی می‌گوید مشارکت‌نداشتن در انتخابات می‌تواند اوضاع را برای اصلاح‌طلبان بدتر کند.

نکته دیگر موضع سید محمد خاتمی است. در گذشته شاهد بودیم که خاتمی سعی می‌کرد موضعی میانه در بین اصلاح‌طلبان داشته باشد؛ یعنی او می‌کوشید که همه نیروهای اصلاح‌طلب را به یکدیگر نزدیک کند اما در مقطع کنونی خاتمی را باید در طیف افراطی بگنجانیم و دیگر نمی‌توان انتظار داشت که خاتمی اصلاح‌طلبان را مجاب به شرکت در انتخابات کند؛ چه آنکه اصلا بسیاری از اصلاح‌طلبان هم از خاتمی عبور کرده‌اند و حرف خاتمی مانند سابق شنیده نمی‌شود.

انفعال اصلاح‌طلبان باعث ریزش پیش از پیش سرمایه اجتماعی آنها هم می‌شود زیرا تنها نسخه جبهه اصلاحات برای مخاطبانشان کناره‌گیری از امر انتخابات است؛ امری که مردم همواره تمایل به شرکت در آن داشته‌اند تا بتوانند کشور را به وسیله رأی خود اداره کنند. با همه این اوصاف به نظر می‌رسد اگر طیف رادیکال و حاکم بر جبهه اصلاحات بخواهد بر موضع تحریمی خود اصرار کند، احتمالا در آینده‌ای نزدیک شاهد یک انشعاب بزرگ میان آنها و طیف میانه‌رو از جمله کارگزاران سازندگی باشیم.