گام سوم مذاکرات

گروه سیاسی فردا: دستاوردهای دیپلماتیک یکی پس از دیگری رونمایی می شود. بعد از توافق اخیر تهران و واشنگتن درباره تبادل زندانیان و آزادسازی پول های ایران، پیوستن ایران به بریکس گام مهم دیگری بود که حتی محمدجواد ظریف نیز آن را تحسین کرد. شواهد و قرائن نشان می دهد روند مثبت مذاکرات ایران و آمریکا تداوم خواهد داشت و گام های بعدی نیز در راه است.

اجرای گام به گام توافق ایران و آمریکا

توافق تبادل زندانیان و آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی نخستین گام از توافق نانوشته ایران و آمریکا بود. طبق گزارش بلومبرگ گام بعدی شل کردن گره تحریم نفت ایران است که می‌تواند در عین تقویت درآمد ارزی ایران، با کاهش قیمت انرژی در جهان به پیروزی مجدد بایدن در انتخابات کمک کند.

تا اینجای کار نتایج به دست آمده نشان می دهد روند مذاکرات مثبت است و حتی این روزها از احتمال گفت‌وگو ایران و آمریکا در حاشیه نشست مجمع سازمان ملل سخن گفته می شود. گرچه مشخص نیست این اتفاق رخ می دهد یا خیر و اگر رخ دهد، چه کسانی و در چه سطحی با هم مذاکره خواهند کرد، اما آنچه مشخص است این است که در صورت تحقق این موضوع، احتمال برخی تعدیل ها در مواضع طرفین، با توجه به تفاهم اخیر وجود دارد.

برخی کارشناسان و تحلیلگران معتقدند که حضور روسای جمهور - به عنوان مقامات بالاتر از وزرای خارجه - در نیویورک و در حاشیه مجمع سالانه سازمان ملل این امکان را می‌دهد که طی گفت‌وگوهای آنها گره از کار مذاکرات باز شود. این گروه از تحلیلگران باور دارند که این فرصتی است که مقامات ایران و واشنگتن می توانند از آن استفاده کنند.

از این فرصت استفاده شود یا خیر را نمی‌دانیم اما گام سوم مذاکرات از همین الان مشخص است؛ مقامات آمریکایی گفته‌اند «مذاکرات در مورد مسئله هسته‌ای در اوایل سال میلادی یعنی بهمن ۱۴۰۲ انجام می شود». در واقع قرار است بعد از تبادل زندانی‌ها و دریافت نهایی پول توسط ایران، در مورد مسئله هسته‌ای و منطقه‌ای گفتگو ‌شود.

باید منتظر ماند و دید که این گفت‌وگوها چگونه انجام می‌شود و چه نتیجه‌ای دارد. آنچه که نمی‌توان نادیده گرفت اما مسائل داخلی است که هر یک از دو طرف اصلی این جدال یعنی ایران و آمریکا با آن مواجه هستند. مسائلی که به باور برخی تحلیلگران در روند مذاکرات و چگونگی پیشرفت آن نقش تعیین کننده‌ای دارد. 

رحمان قهرمان پور در همین رابطه می‌گوید: « ما از چند ماه گذشته شاهد هستیم که مقامات مذاکره کننده کمترین اطلاعات را به بیرون درز می‌دهند و عمده اطلاعات از سوی آمریکایی‌ها منتشر می‌شود. این نشان می‌دهد که دولت رئیسی نگران واکنش طرفداران خود و حتی اصلاح طلبان نسبت به توافق است؛ بنابراین آن چیزی که می‌بینیم این است که دولت رئیسی سعی می‌کند این توافق را بدون اعلام علنی انجام دهد».

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی این نکته را به تصمیم گیران در دولت یادآور شد «افکار عمومی به نوعی برداشت شفافی ندارد که توافق انجام شده یا نشده است. دولت فکر می‌کند که اگر با تاکتیک سکوت پیش برود، مخالفت‌های داخلی کم می‌شود، اما مشکل اینجاست که اثر روانی توافق و حل مشکلات با آمریکا می‌تواند در صحنه داخلی بگذارد از بین می‌رود. دولت نمی‌تواند استفاده آنچنانی از این وضعیت ببرد. تحقق این خواسته‌ها دشواری‌هایی هم دارد. بایدن گرفتار جمهوری خواهان و رئیسی گرفتار اصولگرایانی است که به او رای داده‌اند و مخالف نرمش در مقابل آمریکا هستند».