ایران در باشگاه قدرت های نوظهور اقتصادی

سران 5 قدرت بزرگ «بریکس» در نقطه آغازین نشست اخیر خود در شهر «ژوهانسبورگ» آفریقای جنوبی از موافقت با عضویت اصلی جمهوری اسلامی ایران در این گروه بین‌المللی خبر داده‌اند. وقتی «سیریل رامافوزا» رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی پنجشنبه گذشته در کنفرانس خبری مشترک سران «بریکس» اعلام کرد که 5 عضو اصلی این گروه با عضویت اصلی ایران، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، مصر، اتیوپی و آرژانتین موافقت کرده‌اند، بسیاری در امضای طلایی رهبران «بریکس»، پایان جهان یکجانبه گرایانه را جستند که ثمره آن لاجرم در به چالش کشیدن نظم ظالمانه و خودمحورانه سیاسی، اقتصادی و امنیتی ایالات متحده نمایان خواهد شد.

احیای غرور و امید به آینده

انکار نمی‌توان کرد که «بریکس» میدان رقابت و زورآزمایی سیاسی بازیگران اثرگذار بین‌الملل به شمار می‌آید اما این صحنه روی دیگری هم دارد که گرچه سیاستمداران، گرداننده آن هستند اما در نگاه همه ملت‌ها مصداق یک بازی سرنوشت ساز در معادلات جهانی است که از گستره آن، شهروندان ایرانی فرصتی فراتر از دیگران جست‌و‌جو می‌کنند. چه آنکه ایالات متحده سالیان متمادی کوشیده ذیل تعریفی که از نظم خودمحورانه‌اش بویژه در قبال ایران داشته، نصیبی جز تحریم و مجازات با سلاح دلار برای مردم ایران باقی نگذارد اما این رویکرد به‌واسطه نگاه دولت سیزدهم مبتنی بر موازنه قدرت از طریق افزایش همکاری‌ها و مبادلات اقتصادی و در دستورکار قرار دادن سیاست تنش زدایی و اعتمادسازی متقابل رنگ باخته است. این چنین بود که در موج خوشامدگویی بسیاری به جمهوری اسلامی برای پیوستن به ائتلاف نوظهور «بریکس» می‌توان نشانه‌های احیای غرور و امید به آینده را دید. اینک این دیپلماسی و تأکیدش بر توسعه مناسبات منطقه‌ای و جهان، نقطه اوج خود را در پیوست به ائتلاف بزرگ «بریکس» به منصه ظهور رسانده و تا همین جا بازخورد خود را در خبرهایی همچون سهامدار شدن احتمالی جمهوری اسلامی ایران در بانک «بریکس» و تلاش جدی قدرت‌های جهانی برای مقابله با سلطه‌جویی دلار نمایان کرده است.

اهمیت سیاسی عضویت ایران در بریکس

در همین رابطه، «نایل فرگوسن»، تحلیلگر غربی معتقد است که قرن خونین بیستم شاهد «نزول غرب» و «تغییر جهت‌گیری جهان» به سمت شرق است. یکی از مهم‌ترین نشانه‌های این واقعیت را می‌توان در تحولات اخیر و پرشتاب جهان از جمله در کنار هم قرار گرفتن قدرت‌های بزرگی همچون چین، روسیه، هند، برزیل و آفریقای جنوبی به عنوان اعضای اصلی «بریکس» نظاره گر بود. مشارکت فعال این کشورها ضمن تحکیم قدرت سیاسی - اقتصادی «بریکس»، فراهم کننده شرایطی است که در بطن آن رویکرد خود را نسبت به نظام سیاسی جهانی و نارضایتی نسبت به توزیع نامتوازن قدرت به اشتراک بگذارند. این مهم را سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور روز پنجشنبه در پایان سفر به آفریقای جنوبی در اشاره به اهمیت پیوند ایران به این ائتلاف جهانی مورد توجه قرار داد و با اشاره به اینکه «بریکس» عمدتاً متمرکز بر همکاری‌های تجاری و اقتصادی است، یادآور شد که «نظام سلطه به دنبال آن است که با سلطه‌گری اجازه ندهند اقتصاد کشورهای مستقل از جمله ایران در ارتباط با دیگر کشورهای مستقل در منطقه و دنیا رشد کند، اما ارتباطات اعضای «بریکس» حتماً در این راستا که در این مجموعه کشورهای مستقل می‌خواهند ارتباطات تجاری و اقتصادی خود را با یکدیگر گسترش دهند مهم است و به اقتصاد مقاومتی نیز کمک می‌کند.» رئیسی عضویت ایران در گروه «بریکس» را امری اتفاقی ندانسته بلکه معتقد است که این رویداد حاصل سیاست انتخابی دولتش در جهت تأمین منافع کشور و مردم است. در اشاره به اهمیت پیوند سیاسی ایران به «بریکس»، همین کافی است که تقویت روابطی که جمهوری اسلامی با قدرت‌های اقتصاد دهه‌‍‌های پیش‌روی جهان، امکان مواجهه تمام عیار با یکجانبه‌گرایی و تک روی ایالات متحده خواهد یافت.

مأموریت اقتصادی

بی تردید از مهم‌ترین مأموریت‌های کلیدی «بریکس» در ایجاد ارز اختصاصی و دلارزدایی به‌واسطه فعالیت‌های بانک توسعه بریکس (NDB) تعریف می‌شود که مورد استقبال قریب به اتفاق اعضا قرار گرفته است؛ بویژه کشورهایی که سیاست خارجی و اقتصادی شان متأثر از سیاست‌های تحریمی و یکجانبه گرایانه امریکا با اسلحه دلار بوده است. بی‌تردید عضویت ایران در «بریکس» نقش مهمی در گسترش همکاری‌های مالی و تجاری و تأمین بسیاری از نیازهای مالی و تکنولوژیک آن خواهد داشت. همچنین پیوستن ایران و دیگر کشورهای مهم خاورمیانه به این گروه بین‌المللی فرصتی برای تنوع بخشیدن به اقتصادشان فارغ از نفت و راهی برای دسترسی به بازارهای جدید و فرصت‌های سرمایه‌گذاری خواهد بود. به این ترتیب اغلب کشورهای عضو «بریکس» که در سه قاره با اقتصادهایی متفاوت و متنوع کار می‌کنند، تنها یک هدف مشترک را دنبال می‌کنند؛ یعنی پایان دادن به نظم کنونی جهان که در خدمت منافع ایالات متحده و متحدان ثروتمندش و در نقطه مقابل بقیه بازیگران جهان قرار دارد.

رئیس جمهور در جمع مقامات حاضر در پانزدهمین نشست گروه بریکس:

جهان نیازمند پی‌ریزی یک نظام عادلانه است

حمایت جمهوری اسلامی ایران از دلارزدایی در روابط اقتصادی به عنوان یکی از مقدمات پی‌ریزی نظامی عادلانه در جهانی که ارز واحد به یکی از ابزارهای سلطه‌گری در آن تبدیل شده موضعی بود که از سوی آیت‌الله رئیسی در پانزدهمین نشست اعضای گروه «بریکس» مورد تأکید قرار گرفت.

بر همین اساس رئیس جمهور کشورمان در سخنانی با بیان اینکه سلطه‌طلبی و بی‌عدالتی جهان را در وضعیت بغرنجی قرار داده گفت: جهان نیازمند همگرایی برای پی‌ریزی یک نظام عادلانه و برخاسته از منافع جمعی است و بریکس نماد چنین تغییر و تحولی در مناسبات جهانی محسوب می‌شود؛ بویژه آنکه اعتماد جهانی به اثرگذاری بریکس رو به افزایش است.

آیت الله رئیسی در بخشی از این سخنرانی تأکید کرد: ایران از ظرفیت‌های بی‌نظیری برخوردار است و آمادگی دارد در هر سه حوزه اصلی فعالیت‌های بریکس؛ یعنی حوزه‌های سیاسی- امنیتی، اقتصادی- مالی و اجتماعی مشارکت کند. همکاری‌های راهبردی مختلف بین ایران و اعضای بریکس از جمله در حوزه‌های ترانزیت، انرژی و تجارت، دستور کار جهانی بریکس را حمایت می‌کند. وی همچنین خاطرنشان کرد: ایران به‌صورت قاطع از تلاش‌های بریکس برای دلارزدایی از روابط اقتصادی میان اعضا و استفاده از ارزهای ملی حمایت می‌کند.

روزنامه ایران