۲۷۰ دقیقه دیپلماسی «صریح و بی‌پرده» در عربستان
با امضای توافق عادی‌سازی بین ایران و عربستان سعودی و بازگشایی سفارتخانه‌ها، فصل جدیدی در روابط دیپلماتیک دو کشور ایجاد شده است و سفر وزیر خارجه به عربستان و دیدار با مقامات ارشد این کشور که به گفته امیرعبداللهیان بی‌پرده و صریح بود و ساعت‌ها طول کشید، ریل‌گذاری با هدف تقویت روابط دوجانبه است که در حل بحران‌های منطقه‌ای هم تأثیر مثبتی خواهد گذاشت و فرصت بهره‌برداری قدرت‌های خارجی برای برهم زدن ثبات منطقه را خواهد گرفت.
اگرچه امریکا تلاش می‌کند با ماجراجویی‌های جدید در خلیج فارس در روند همکاری ایران و عربستان سعودی خلل ایجاد کند، اما به نظر می‌رسد رهبران دو کشور به دور از سیاست‌های واشنگتن به افزایش روابط دوجانبه و منطقه‌ای ادامه می‌دهند. حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه که در ماه‌های اخیر مأموریت‌های دیپلماتیک زیادی را به کشور‌های مختلف انجام داده است، این بار از سوی دولت سیزدهم در مأموریتی جدید راهی عربستان شده تا برای تحکیم روابط دوجانبه با مقامات ارشد سعودی دیدار و گفتگو کند.
امیرعبداللهیان روز پنج‌شنبه پس از گفتگو با فیصل بن‌فرحان، همتای عربستانی خود که گفته می‌شود حدود سه ساعت به طول انجامید، در نشست خبری مشترک حاضر شد و به تشریح این دیدار پرداخت. به گزارش فارس، امیرعبداللهیان گفت: «روابط ایران و عربستان در مسیر درست خود قرار دارد و رو به پیشرفت است و ما مصمم هستیم که روابط دو کشور را در تمامی زمینه‌ها گسترش دهیم.» وزیر خارجه گفت: «ما و عربستان اتفاق نظر داریم که چارچوب و فرمتی را تعریف کنیم که با مسئولیت وزیران خارجه دو کشور و تشکیل کمیته‌های تخصصی و متنوع پیگیری روابط دو کشور در زمینه‌های مختلف را در دستورکار قرار دهیم.»
امیرعبداللهیان همچنین گفت: «در مورد همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه بخش خصوصی دو کشور تأکید کردیم و ما به امنیت درون‌زا و بومی در منطقه معتقد هستیم. امنیت و توسعه در منطقه تفکیک‌ناپذیر است. ایران همواره از گفتگو و مسیر سیاسی برای حل بحران‌ها استقبال می‌کند.»
وزیر خارجه با اشاره به سیاست همسایگی دولت سیزدهم در عرصه سیاست خارجی گفت: «در این چارچوب در مسیر درست تقویت مناسبات با کشور‌های همسایه خود در حوزه خلیج فارس هستیم.» امیرعبداللهیان در ادامه تأکید کرد: «آماده فعال کردن همه اسناد همکاری دوجانبه هستیم و برای امضای اسناد جدید نیز منطبق با نیاز‌های توسعه روابط دو کشور آمادگی داریم. همچنین از سفر گردشگران سعودی به‌ایران استقبال کرده و همه تسهیلات را برایشان فراهم می‌کنیم.» وزیر خارجه ایران در پاسخ به اعلام آمادگی طرف عربستانی برای میزبانی از رئیس‌جمهور ایران در عربستان، ضمن تشکر از دعوت به عمل آمده بر لزوم تلاش مشترک برای فراهم‌سازی زمینه‌های انجام موفق این سفر در زمان مناسب تأکید کرد.
بن‌فرحان هم در این نشست خبری گفت: «ما در مورد مسائل دوجانبه و چندجانبه صحبت کردیم. دیدار امروز ما در راستای روابط دوجانبه و گسترش روابط دو کشور و افزایش امنیت در منطقه بود.» به گزارش گاردین، فیصل گفت که عربستان مایل است تمام نکات اصلی توافق با میانجیگری چین را چه اقتصادی و چه سیاسی پیگیری کند و بر اساس توافق صورت گرفته، سفارتخانه‌های دو کشور بازگشایی و سفرا مشخص شده‌اند. وزیر خارجه عربستان تأکید کرد: «ما منتظر سفر آقای رئیسی به عربستان بر اساس دعوت صورت گرفته از ایشان توسط پادشاه سعودی هستیم. ما به دنبال باز کردن صفحه جدیدی در روابط دو کشور هستیم.»
بی‌پرده و صریح با بن‌سلمان
وزیر خارجه ایران در ادامه رایزنی‌هایش در عربستان با محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان در جده دیدار و گفتگو کرد که به گفته او حدود ۹۰ دقیقه طول کشید. وزیر خارجه با بیان اینکه گفت‌وگوی صریح، بی‌پرده و نتیجه‌بخشی با ولیعهد عربستان داشتم، گفت: «بر مناسبات دوجانبه پایدار در همه زمینه‌ها تأکید شد و در منطقه بر امنیت و توسعه برای همه اتفاق‌نظر داریم.»
وزیر امور خارجه با تأکید بر فرصت‌های فراروی دو کشور گفت: «جمهوری اسلامی و عربستان سعودی می‌توانند با توسعه همه‌جانبه همکاری‌ها از جمله در حوزه سیاسی، اقتصادی، تجاری، ترانزیت، علم و فناوری، فرهنگی و مردمی، رشد و شکوفایی بیشتر را برای منطقه رقم بزنند.» ولیعهد عربستان هم در دیدار امیرعبداللهیان با ابلاغ سلام خود و پادشاه عربستان به مقام معظم رهبری و رئیسی گفت: «نگاه عربستان به رابطه با ایران راهبردی بوده و در این زمینه عزم جدی داریم.»
سفر امیرعبداللهیان دو ماه پس از سفر بن‌فرحان به تهران انجام می‌شود و نشان می‌دهد دو کشور سعی دارند هرچه سریع‌تر توافقات امضا شده در پکن را اجرایی کنند. به دلیل نفوذ و جایگاه عربستان در جهان عرب، توسعه روابط این کشور با تهران، به همگرایی بیشتر در خاورمیانه منجر خواهد شد و همان‌گونه که کشور‌های عربی مانند مصر و بحرین هم آمادگی خود را برای عادی‌سازی روابط با ایران اعلام کرده‌اند، علاوه بر مسئله سیاسی، در عرصه اقتصادی هم دو کشور پیشنهاداتی را ارائه داده‌اند و امیرعبداللهیان در دیدار با همتای سعودی خود آمادگی جمهوری اسلامی را برای فعال‌سازی کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی دو کشور اعلام کرد. برگزاری نشست مشترک اتاق‌های بازرگانی دو کشور، فعال‌سازی خطوط پروازی، سرمایه‌گذاری مشترک، همکاری‌های علمی و پژوهشی و شرکت‌های دانش‌بنیان از دیگر موضوعاتی بود که در دیدار وزرای خارجه دو کشور مورد بررسی قرار گرفت. پیش‌تر نیز مقامات عربستان برای سرمایه‌گذاری در بازار ایران اعلام آمادگی کرده بودند و با بازگشایی سفارتخانه‌ها، تعاملات تجاری هم با سهولت انجام خواهد شد.
اختلافات باقی مانده بین دوکشور
هر چند ایران و عربستان آمادگی خود را برای پایان دادن به اختلافات اعلام کرده‌اند، اما به گفته مقامات دوطرف این به معنای توافق در همه حوزه‌ها نیست و در برخی موضوعات اختلافات بین دو کشور وجود دارد. آنا جیکوبز، تحلیلگر ارشد خلیج فارس برای گروه بین‌المللی بحران به گاردین گفت: «بازدید‌ها و بازگشایی سفارتخانه‌ها نشان‌دهنده اقدامات مهم اعتمادسازی است. نزدیکی ایران و عربستان هنوز در مراحل اولیه خود قرار دارد و هنوز بسیار واضح نیست که دو طرف چگونه به نقاط مختلف اصطکاک خود رسیدگی خواهند کرد.»
سایت المانیتور هم در گزارشی نوشت: «سفر امیرعبداللهیان به ریاض اولین سفر او به عربستان از زمان ازسرگیری روابط ایران و عربستان سعودی است و نشان‌دهنده پیشرفت بیشتر آن‌ها در بهبود روابط دوجانبه است.» بر اساس این گزارش، «هنوز برخی مسائل بین عربستان و جمهوری اسلامی وجود دارد. اخیراً، عربستان سعودی مخالفت خود را با طرح‌های ایران برای توسعه میدان گازی آرش (الدوره) در خلیج فارس اعلام کرده است. عربستان سعودی و کویت هر دو مدعی کل میدان هستند، درحالی که ایران مدعی یک بخش شمالی است.»
علاوه بر این، در حال حاضر بر سر پرونده‌های یمن و لبنان نیز اختلاف‌نظر‌ها بین تهران و ریاض کماکان وجود دارد و به رغم تلاش‌های ظاهری سعودی‌ها، تاکنون گشایشی در این دو مورد ایجاد نشده است. در صورتی که سعودی‌ها در حل موضوعات منطقه‌ای اراده جدی داشته باشند، یمن و لبنان هم دوباره رنگ آرامش به خود خواهند دید.
سفر امیرعبداللهیان به عربستان در زمانی انجام می‌شود که امریکا در هفته‌های اخیر با استقرار ناو‌ها و نیرو‌های نظامی خود در دریای سرخ به بهانه مقابله با تهدیدات ادعایی ایران برای امنیت دریانوردی، سطح تنش‌ها را در منطقه بالا برده است. ایران همواره آمادگی خود را برای همکاری امنیتی با کشور‌های عرب خلیج فارس اعلام کرده و گفته که تأمین امنیت منطقه باید به دست خود کشور‌ها انجام شود و قدرت‌های فرامنطقه‌ای غیر از بی‌ثبات‌سازی هدف دیگری ندارند. در حال حاضر هم واشنگتن با حضور قدرتمند در خلیج فارس به اعراب این سیگنال را می‌فرستد که همچنان آماده دفاع از امنیت آن‌ها در برابر ایران است و نباید به سمت همگرایی با جمهوری اسلامی بروند.
منبع: روزنامه جوان
دیدگاه تان را بنویسید