خراسان / گره کار در روابط ایران و آمریکا کجاست؟

 دونالد ترامپ سه بار با رهبر کره شمالی دیدار کرد و حتی به عنوان تنها رئیس جمهوری آمریکا، بر خاک کره شمالی قدم  گذاشت اما ذره ای از مشکلات دو کشور حل نشد و تحریم های آمریکا علیه کره شمالی استمرار یافت. فرض کنیم جای مذاکره مستقیم دو مدیر میانه وزارت خارجه دو کشور ایران و آمریکا، روسای جمهوری دو کشور با هم دیدار کنند اما هیچ کشوری حاضر نشود از موضع خود کوتاه بیاید، نتیجه چه خواهد بود؟ جز این که تجربه دیدار رهبران آمریکا و کره شمالی این بار درباره ایران تکرار می شود؟با احترام به دیدگاه همه صاحب نظران و اندیشمندان، به نظر می رسد برخی از کسانی که اصرار دارند نمایندگان ایران و آمریکا پیش از تغییر نگرش پایتخت های دو کشور، با یکدیگر مذاکره مستقیم داشته باشند، در لفافه توصیه می کنند یا امیدوارند تهران همه شرایط واشنگتن را بپذیرد تا ایران از آن چه آنان وضعیت بحرانی کشور می خوانند، خارج شود. اما از آن جا که مایل نیستند عریان و آشکارا توصیه کنند ایران در برابر آمریکا کوتاه بیاید، بر موضوع مذاکرات مستقیم میان ایران و آمریکا تاکید دارند. در حالی که اگر هیچ کدام از دو کشور نخواهد یا نتواند موضع خود را تعدیل کند، نشستن و برخاستن دو نماینده کشور حتی در حد رئیس جمهوری یا وزیر خارجه، چه

نتیجه ای خواهد داشت؟ البته مذاکره میان کشورها بخشی از دیپلماسی و اصلی پذیرفته در نظام بین الملل است که اگر شرایط مناسب باشد، باید حتما مدنظر تصمیم سازان حوزه سیاست خارجی قرار گیرد. با این حال، مذاکره کردن، فرع بر توافق کردن است. به عبارت دیگر، آن چه اصالت دارد، تلاش برای توافق است و نه اصرار بر مذاکره.تجربه روندی که در نهایت به توافق برجام منجر شد، گویای این وضعیت است.  ایران و آمریکا اگر به نقطه ای برسند که بخواهند توافق کنند، حتی نیازی به دیدار نمایندگان دو کشور ندارند. رئیس جمهوری آمریکا نامه ای به رهبری ایران می نویسد و رهبری ایران هم جواب رئیس جمهوری آمریکا را می دهد. تازه آن گاه پس از چنین نامه نگاری هایی، نمایندگان دو کشور با هم مذاکره می کنند؛ آن گونه که پیش از مذاکرات محرمانه مسقط رخ داد.  در ضمن مگر مذاکرات غیر مستقیم ایران و آمریکا چگونه انجام می شود؟نماینده ایران متنی را می نویسد و می دهد به نماینده اتحادیه اروپا و نماینده اتحادیه اروپا به آن سوی اتاق یا حداکثر، به اتاق بغلی می رود و متن را به نماینده آمریکا می دهد و برعکس. کل این فرایند چند دقیقه هم بیشتر طول

 نمی‌کشد. مسلما متن ها با چاپار عصر هخامنشی جابه جا نمی شود که به گذر روزها و هفته ها وقت، نیاز داشته باشد.  نگرانی این نیست که متن ها با چند دقیقه تاخیر بین نمایندگان دو کشور ایران و آمریکا دست به دست شود. نگرانی این است که ساعت ها مذاکره مستقیم میان نمایندگان دو کشور و حصول توافق احتمالی، با آمدن یک ترامپ دیگر، بر باد رود.انجام یا انجام ندادن مذاکرات مستقیم بین ایران و آمریکا، کوچک ترین بخش از کوه یخ روابط دو کشور به شمار می آید. بخش اصلی این کوه یخ که   توافق نداشتن  بر سر طرحی واحد برای توافق است، در زیر آب قرار دارد و متاسفانه برخی به آن کمتر توجه دارند و تمرکز خود را بر نوک بیرون مانده کوه یخ، متمرکز کرده اند. در پایان، می توان گفت، ایران و آمریکا باید درنهایت با هم مذاکره کنند، اما پیش از آن، ضرورت دارد که رویکرد کلان دو کشور در قبال هم، تغییر کند تا نتیجه مطلوب حاصل شود. متاسفانه شرایط هنوز به این مرحله نرسیده است.  

خراسان