واشنگتن زیر ضرب ناکامی

تلاش ایالات متحده برای گنجاندن نام ایران و اتخاذ مواضع ضدایرانی در بیانیه مشترک با اتحادیه عرب ناکام ماند. در گرماگرم تحولاتی که اخیراً زیر سایه ترمیم و تقویت روابط ایرانی- عربی به جریان افتاده است، «آنتونی بلینکن»، وزیر خارجه امریکا میزبان «احمد ابوالغیط»، دیپلمات بلندپایه مصری و دبیرکل اتحادیه عرب در واشنگتن بود. دو طرف در حالی در یک بیانیه مشترک، گفت‌و‌گوهای صورت گرفته را راهبردی و موفقیت‌آمیز خواندند که امریکا درصدد بود فرصت را مغتنم بشمارد و موضع ادعایی خود علیه ایران تحت عنوان تهدید امنیت کشتیرانی در خلیج فارس را در مفاد این بیانیه بگنجاند. بخشی از این بیانیه در حالی تهدید، توقیف مسلحانه و حمله به کشتی‌های تجاری و مداخله در حقوق و آزادی‌های ناوبری در آبراه‌های راهبردی منطقه را محکوم کرده است که امریکا از رهاورد آن می‌کوشید تنش خودخواسته بر سر حضور مداخله‌جویانه ناوها و کشتی‌های نظامی‌اش در آب‌های خلیج فارس را زنده کند و به این ادعا از زبان کشورهای عربی هم رسمیت بخشد. واشنگتن در ماه‌های اخیر به دنبال کسب موافقت هم‌پیمانان عربی‌اش برای قرار گرفتن در جبهه این کشور در روند تنش‌های پیدا و پنهان با نیروهای نظامی ایران در آب‌های خلیج فارس است، اما نه تنها در این امر ناکام مانده که به نظر می‌رسد در برابر تحولاتی که به‌واسطه نزدیک شدن کشورهای عربی به جمهوری اسلامی رقم خورده است، با شکست روبه‌رو شده است.

ناکامی در ائتلاف‌سازی

ناکامی امریکا درست چند هفته پس از اتفاقی رقم خورد که برای بسیاری از ناظران و کارشناسان منطقه غیرمنتظره بود و آن، تصمیم امارات برای خروج از ائتلاف دریایی امریکا در خلیج فارس بود. این ائتلاف در سال ۲۰۱۹ به رهبری امریکا پس از مجموعه اتفاقات و حملات به کشتی‌های تجاری و نفتکش‌ها تشکیل شده و امریکا آن را به محملی برای تشدید تنش دریایی با ایران تبدیل ساخته بود. به فاصله یک روز بعد از خروج امارات از این ائتلاف خبر رسید که ایران، عربستان، امارات و عمان، نیروی دریایی مشترک تشکیل می‌دهند. بسیاری از ناظران این اقدام امارات را یک ضربه جدید به تلاش‌های ضد ایرانی واشنگتن و رژیم صهیونیستی برای تقویت جبهه ضد ایرانی در خاورمیانه ارزیابی کردند؛ جبهه‌ای که نخستین ضربه به آن، احیای روابط تهران و ریاض بود و خروج ابوظبی از ائتلاف دریایی امریکا و جایگزینی آن با ائتلاف جدیدی با حضور ایران، ضربه ویرانگر بعدی به شمار می‌رفت.

به اعتقاد تحلیلگران، این اتفاقات نشان می‌داد که امریکا به‌ویژه در ماه‌های اخیر به طور مداوم در عمل به نقش ادعایی که برای خود در قامت ضامن امنیت در منطقه تعریف کرده، شکست خورده است. نتیجه‌ای که برای هم‌پیمانان عربی‌اش نمی‌توانست نتیجه‌ای جز ناامیدی داشته باشد و آنها را وادارد تا مشارکت‌های امنیتی خود را با حضور بازیگران اصلی منطقه یعنی جمهوری اسلامی تعریف کنند و خلأها را تا جایی که می‌توانند پر کنند.

روایت ناکامی امریکا در رسانه‌های امریکایی

تغییر در نقش و تزلزل موقعیت امریکا در منطقه از نگاه رسانه امریکایی «وال استریت ژورنال» این طور روایت شد که خروج امارات از ائتلاف دریایی به دلیل درک این واقعیت بود که امریکا در مواجهه با قدرت دریایی و منطقه‌ای ایران با شکست روبه‌رو شده است. این وضعیت، کشورهای عربی را به سمت همکاری‌های مشترک برای مقابله با چالش‌های کنونی و به نوعی آماده شدن برای مواجهه جمعی با چالش‌های امنیتی سوق داده است که احتمالاً منطقه در امتداد پیامدهای امنیتی و ژئوپلیتیکی رقابت امریکا و چین و نزاع غرب با روسیه، شاهد آن خواهد بود.به این ترتیب در شرایطی که ایالات متحده همچنان تلاش می‌کند جای خود در خاورمیانه را نگه دارد، هم‌پیمانانش در خلیج فارس، دیگر نسبت به قابل اتکا بودن این کشور به عنوان یک ضامن امنیتی و یک شریک مطمئن تردید کرده و بر این باور که خاورمیانه نمی‌تواند بدون دخالت امریکا رنگ  آرامش به خود ببیند، خط بطلان کشیده‌اند. نتیجه این نگاه، گام‌هایی است که بازیگران عربی یکی پس از دیگری به سوی گفت‌و‌گو با جمهوری اسلامی برداشته‌اند. امری که نشان می‌دهد این دیدگاه در منطقه به‌تدریج در حال شکل‌گیری است که ثبات‌بخشی و تنش‌زدایی از جنگ‌های داخلی در یمن و سوریه گرفته تا مشکلات لبنان و عراق، نیازمند همکاری میان بازیگران منطقه‌ای است و چه بهتر که امریکا در آن دخیل نباشد.

 نقیض یک اتهام

متمرکز شدن ادعاهای اخیر امریکا بر نقش ایران در آب‌های خلیج فارس و تلاش برای تهدید نشان دادن این حضور، مستمسکی برای اعزام تجهیزات نظامی بیشتر به منطقه قرار گرفته است. به همین بهانه «سنتکام»، ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده چند روز پیش اعلام کرد که امریکا علاوه بر ارسال جنگنده‌های اف ۳۵ و اف ۱۶ و ناوشکن مجهز به موشک‌های هدایت‌شونده، بخشی از نیروهای یک واحد آبی‌-‌خاکی نیروی دریایی ارتش خود را در خلیج‌ فارس مستقر می‌کند. چند روز پس از آن، خبرگزاری رویترز اعلام کرد که امریکا مانع از میزبانی یک رویداد بین‌المللی کشتیرانی از طرف ایران شده است. 8 سال پیش «سازمان بین‌المللی دریانوردی» که رکن اصلی سازمان ملل برای مسائل دریایی است، درخواست ایران برای برگزاری این رویداد را پذیرفته و قرار بود این نشست در اکتبر سال‌جاری برگزار شود. اما رویترز گزارش داد که امریکا با ارائه طرحی خواستار پاسخ منفی به درخواست ایران برای میزبانی این رویداد شده است.

یک سخنگوی سازمان بین‌المللی دریانوردی که رویترز اشاره‌ای به نام او نکرده، مدعی شده اکثر اعضای این سازمان به طرح امریکا رأی مثبت دادند و به همین دلیل درخواست میزبانی ایران مورد قبول قرار نگرفت. «آبرام پالی»، نماینده ویژه امریکا در امور ایران در پی موافقت نشدن با میزبانی تهران برای روز جهانی دریانوردی در اکتبر، در صفحه توئیترش با مطرح کردن ادعاهایی علیه ایران نوشت: «کشوری که به طور تحریک‌آمیزی به کشتی‌های تجاری خارجی که در حال حمل‌ونقل قانونی هستند، حمله می‌کند، آنها را توقیف می‌کند و آزارشان می‌دهد، نمی‌تواند میزبان روز جهانی دریانوردی باشد.»

این ادعاها در حالی مطرح می‌شود که هنوز ماجرای توقیف نفتکش ایرانی به دستور امریکا و انتقال آن به این کشور از یادها نرفته است. امریکا به بهانه اجرای تحریم‌های ظالمانه علیه ایران، نفتکش‌های حامل نفت ایران را در دریا توقیف کرده است. سال گذشته بود که ایالات متحده کشتی «سوئز راجان» را تحت حکم دادگاه توقیف کرد تا ایران متقابلاً ناچار شود کشتی «ادونتج سوییت» را که حامل نفت خام کویت برای شرکت انرژی امریکایی شورون بود، توقیف کند. دادستان‌های امریکایی با متهم کردن مالک یونانی این نفتکش به نقض قوانین تحریم‌های امریکا علیه ایران، آن را مصادره و به سمت ساحل شهر «گالوستون» در ایالت تگزاس هدایت کردند. اما این در حالی بود که مقامات امریکایی به دلیل مقاومت شرکت‌های امریکایی از ترس اقدامات تلافی‌جویانه تهران، قادر به فروش 800 هزار بشکه نفت توقیف‌شده ایران در یک نفتکش یونانی در سواحل تگزاس نشدند.

روزنامه ایران