مهدی چمران: شورای نگهبان نه سفت بگیرد نه شل / دوستان هم کمتر خلاف کنند!
نزدیک شدن به موسم انتخابات در کشور، باعث تحرک احزاب، رسانه‌ها و گمانه‌زنی‌های مختلف در مورد حضوریافتن یا حضورنیافتن افراد، لیست‌ها و فهرست‌های انتخاباتی می‌شود. انتخابات اسفند امسال هم از این قاعده بی‌نصیب نیست.
اصولگرایان همچنان درگیر معمای وحدت در این اردوگاه سیاسی هستند و همچنین ارزیابی عملکرد مجلس یازدهم که این جریان در آن اکثریت دارد. در اردوگاه مقابل اصلاح‌طلبان دچار انشقاق شدند، برخی از فهرست بلندبالای شرط و شروط برای نظام رونمایی کردند و طیفی دیگر اقدامات انتخاباتی خود برای بازگشت به پارلمان را کلید زدند.
«مهدی چمران» سیاستمدار کهنه‌کار اصولگرا و رئیس فعلی شورای شهر تهران که می‌توان از او به عنوان یکی از باسابقه‌ترین سیاستمداران پارلمان شهری در ایران نام برد، بهترین گزینه برای گفتگو پیرامون کنش‌ها و واکنش‌های جریانات سیاسی و مسئله مشارکت و رقابت در انتخابات آخرین ماه زمستان ۱۴۰۲ است.
***
زمان زیادی به انتخابات مجلس دوازدهم باقی نمانده است. رهبر معظم انقلاب در این زمینه چهار مؤلفه را مطرح کردند. رقابت، مشارکت، سلامت و امنیت، به نظر شما شرط و شروط تحقق این چهار مؤلفه مخصوصاً دو مؤلفه رقابت و مشارکت چیست؟
هر یک از این مؤلفه‌ها الزامات و نکات خاص خود را دارد که باید تشریح شود. به عقیده من چهار مؤلفه که رهبری در این زمینه مطرح کردند، خیلی جامع و کامل است و مثل همیشه آینده‌نگری در این مؤلفه‌ها مشهود است. بحث رقابت در انتخابات که یک بحث طبیعی و بدیهی است، البته این رقابت در وهله اول باید رقابت سالمی باشد، یعنی ترور شخصیت، دروغ بستن، تهمت زدن و کار‌های خلاف قانون و انسانیت در آن انجام نشود. همه این موارد مشخصات یک رقابت سالم است. بحث مشارکت بحث مهمی است. انتخاباتی که از ابتدای انقلاب برگزار شده همگی با مشارکت خوب یا نسبتاً خوب برگزار شده است. خب این اواخر از لحاظ مشارکت در انتخابات مجلس و شورا دچار افت شدیم، البته این افت مشارکت در انتخابات شورای شهر به خصوص در شهر‌های بزرگ طبیعی است. در انتخابات شورای شهر در شهر‌های کوچک رقابت‌ها عمدتاً قبیله‌ای، محلی و قومی است و هر فردی نسبت به موضع خود تعصب دارد، اما در شهر‌های بزرگ همه باهم درآمیخته هستند و رقابت‌های قومی، محلی و قبیله‌ای مطرح نیست و رقابت‌ها بیشتر جنبه سیاسی دارد. در شهر‌های بزرگ هم افراد کاندیدا به دلیل اینکه زیاد هستند و فرصت تبلیغات هم اندک است، امکان اینکه خود را به مردم بشناسند کم و محدود است. فرض کنید در شهر ۱۰ میلیونی تهران کاندیدایی بخواهد خود را معرفی کند، چه امکانی برای این مسئله وجود دارد. صداوسیما که تنها در انتخابات ریاست جمهوری با کاندیدا‌ها گفتگو می‌کند، بنابراین ورودی به انتخابات مجلس و شورا ندارد. تبلیغات در مطبوعات هم به این شکل است که یا فرد باید پول هنگفتی داشته باشد یا اینکه به دلیل همفکر بودن، اقدامات کوچکی برای فرد در برخی مطبوعات انجام می‌شود. تنها بستر فضای مجازی باقی می‌ماند. در این فضا هم برخی قوی و برخی ضعیف هستند و امکان بهره‌برداری مناسب را ندارند. علاوه بر این در شبکه‌های اجتماعی همه مردم حضور ندارند بلکه قشر خاصی مخصوصاً جوانان حضور دارند، بنابراین کسانی انتخاب می‌شوند که عموماً شناخته‌شده باشند، یعنی قبلاً خود را به مردم شناسانده باشند یا در لیست شناخته‌شده‌ای قرار بگیرند، به طوری که این لیست متکثر نباشند، یک رقابت مناسب هم شکل می‌گیرد و تعداد مشارکت افزوده می‌شود. در زمینه سلامت هم باید این نکته مورد توجه برگزارکنندگان و همچنین خود مردم باشد که نقش مهمی در سلامت انتخابات ایفا می‌کنند و باید چشمان تیزبین نظام در حوزه سلامت انتخابات باشند، البته در این زمینه کارنامه نظام اسلامی درخشان است و موارد جزئی و موردی هم باید رفع شود. ما در طول تاریخ انقلاب هیچ‌گاه در سلامت انتخابات شبهه نداشته‌ایم جز در سال ۸۸ که برخی شبهه کردند که معلوم شد مسئله تقلب نبوده و مسائل دیگری مطرح بوده است.
مشخصاً برای افزایش مشارکت در انتخابات مجلس چه اقداماتی باید انجام شود و پیش‌بینی شما از مشارکت در این دوره از انتخابات مجلس چیست؟
مشارکت قابل پیش‌بینی نیست. برخی معتقد هستند مشارکت بیشتر خواهد بود و برخی هم مطرح می‌کنند که پایین خواهد بود و ممکن است از دوره قبل هم کمتر باشد، البته من این مسئله را قبول ندارم و معتقد هستم مشارکت از دوره قبل کمتر نخواهد بود و به احتمال زیاد با مشارکت بیشتری مواجه خواهیم بود، هر چند شرایط اجتماعی و مشکلات اقتصادی یک مقداری مسئله مشارکت را تحت تأثیر قرار می‌دهد و این مسئله هم است که مردم به صندوق رأی قدری بی‌توجه شده‌اند که فکر می‌کنند رأی آن‌ها تأثیری ندارد. در حال حاضر تبلیغات گسترده‌ای علیه مجلس یازدهم انجام می‌شود. این تبلیغات منفی باعث می‌شود مشارکت هم در انتخاب کمتر شود. مجلس قطعاً دچار مشکلات و ضعف‌هایی است و بر این مشکلات هم ما آگاه هستیم، اما مجلس یازدهم به نسبت مجلس دوره قبل و مجالس دوره‌های قبل‌تر بسیار بهتر کار کرده و موفق‌تر بوده است و رهبری هم تأیید کردند. برای افزایش مشارکت هم به این عملکرد باید اشاره شود. رقابت‌های سیاسی و گروهی نباید باعث تضعیف مجلس شود. ممکن است اشکالی به مجلس وارد باشد که قطعاً هست، اما کلیت مجلس را نباید زیر سؤال ببریم. نکته اثرگذار دیگر در مسئله مشارکت در انتخابات امید دادن به مردم است. ناامید کردن مانع مشارکت می‌شود. اینکه برخی جریانات هر روز آیه یأس می‌خوانند و تلاش می‌کنند مردم را ناامید کنند ضدمشارکت است. باید به مردم امید داده شود. رهبری انقلاب هم امسال در مراسم ۱۴ خرداد امید و ایمان را دو مشخصه بارز مکتب امام عنوان کردند. ایرادات کشور را ببینیم و برای حل آن‌ها چاره‌اندیشی کنیم، اما مردم را ناامید نکنیم. مردم ما خود را با مردم کشور‌های دیگر مقایسه کنند و امید داشته باشند.
اصلاح‌طلبان مشخصاً شورای نگهبان را عامل کاهش مشارکت در انتخابات عنوان می‌کنند، پاسخ شما به این ادعا چیست؟
شورای نگهبان وظیفه خود را انجام می‌دهد. اینکه شورای نگهبان هر کسی که مشکل دارد یا پرونده دارد و عملکرد مناسبی هم نداشته است، تأیید کند که سنگ روی سنگ بند نمی‌شود و کسی هم این کار را منطقی نمی‌داند. بنده هم مخالف این رویکرد هستم. شورای نگهبان باید مطابق قانون عمل کند نه خیلی سفت و سخت بگیرد، نه خیلی کار را رها کند که هر کسی وارد این عرصه شود. راه صحیح و قانونی این است، حالا ممکن است افرادی هم دوست نداشته باشند که مهم نیست. به جای حمله به شورای نگهبان دوستان کمتر خلاف کنند.
برخی جریانات سیاسی برای حضور در انتخابات شرط و شروطی را اعلام کردند و به نوعی به نظام این پیام را دادند که اگر به شرط‌های ما توجه نشود، انتخابات را تحریم می‌کنیم. آیا جریان سیاسی می‌تواند برای نظام شرط تعیین کند؟
کسی حق تعیین شرط برای نظام ندارد و این نظام و ساختار انتخاباتی کشور است که برای افراد شرط می‌گذارد نه برعکس، یعنی کسانی که می‌خواهند در انتخابات شرکت کنند چه افراد و چه جریانات سیاسی باید ذیل قواعد و چارچوبی شرکت کنند نه اینکه شروطی تعیین کنند و بگویند اگر این شروط را انجام دادید، ما شرکت می‌کنیم. این نوع شرط‌گذاری برای نظام توجیه رفتار غیرقانونی و هنجارشکنانه تحریم انتخابات است و اینکه این افراد خود را هنوز رقیب نظام تلقی می‌کنند. یک عده در کشور ما برای نظام شرط می‌گذارند که اگر ما در انتخابات شرکت کردیم و برنده نشدیم، اعتراض می‌کنیم؛ همان کاری که سال ۸۸ کردند. این شرط گذاشتن اصلاً درست نیست. شرکت در انتخابات برای عموم مردم و جریانات سیاسی یک وظیفه شهروندی و مسئولیت اجتماعی است. جریانی که در انتخابات شرکت نمی‌کند، حق خود را از بین می‌برد، بنابراین نباید هم انتظار داشته باشد نظام سیاسی به خواسته‌های او توجه کند. شرط گذاشتن برای نظام از سوی هر جریان سیاسی بی‌معنی است. اگر جریانی به قانون پایبند است، باید از راه صندوق رأی قدرت را تصاحب کند و راه دیگری وجود ندارد و اگر به صندوق پشت کند، دیگر نمی‌تواند خود را یک جریان سیاسی قانونی بنامد.
در هر دوره از انتخابات مسئله وحدت اصولگرایان تبدیل به چالش تکراری در این اردوگاه سیاسی می‌شود. دلیل این امر را چه می‌دانید و امسال ماجرای وحدت به کجا خواهد رسید؟
من در این زمینه در درجه اول متأسفم، به خاطر اینکه کسانی که مبانی فکری یکسانی دارند و این یکسان بودن را هم می‌دانند باهم متفق نیستند و این عدم‌اتحاد باعث کسب نتایج منفی می‌شود. ما در دوره‌های قبل شاهد بودیم که همین عدم‌اتحاد باعث پیروزی رقیب شده است. این امر حساب دودو تا چهارتاست و متعجب هستم کسانی این مسئله بدیهی را متوجه نمی‌شوند. همه موظف هستیم برای رسیدن به نقطه نظر واحد کوشش کنیم چراکه نتیجه مطلوب هم مهم است و اینگه بگوییم فقط باید تکلیف را انجام دهیم و نتیجه مهم نیست، تفکر غلطی است و خیلی از بزرگان هم این تفکر را قبول ندارند. در نتیجه این تفکر ممکن است دچار مجالسی شویم که در برخی برهه‌ها داشته‌ایم که مشکلاتی برای نظام و مردم ایجاد کردند. وحدت حداکثری راهبرد قطعی جریان اصولگرایی است. بعضی‌ها ممکن است راهبرد متفاوتی در پیش بگیرند که ما این نوع نگاه و بی‌توجهی به نتیجه را قبول نداریم. حتماً باید به فهرست واحد برسیم، وگرنه ممکن است مجلس را از دست بدهیم.
نقاط قوت و ضعف مجلس یازدهم را چه مواردی می‌دانید؟
نقاط ضعفی که مجلس همیشه داشته است و مجلس یازدهم هم دارد، کشمکش‌های منطقه‌ای نمایندگان است. نماینده مجلس نماینده کل مردم است، اما به دلیل فرهنگ غلط سیاسی در کشور ما منطقه‌گرایی بر مجلس حاکم شده و این امر به نوعی باید از مجلس رفع شود چراکه هزینه‌های سنگینی بر دوش نظام اداری کشور گذاشته است. خیلی از پروژه‌ها به همین دلیل دچار مشکلات اساسی شدند. من راه‌حل این مسئله را فرهنگی می‌دانم و حتی دو مجلسی هم مشکل ما را حل نمی‌کند. مجلس یازدهم دارای نقاط قوت مختلفی است که یکی از این موارد مصوبات خوب و جامع در این مجلس است. به عنوان مثال همان مصوبه هسته‌ای تکلیف کشور را روشن کرد. عموماً مصوبات مجلس یازدهم قابل دفاع است، البته ما به عنوان شورای شهر تهران از مجلس انتظار داریم در برنامه هفتم شورای شهر و روستا را ببیند، متأسفانه برنامه هفتم توسعه از نگاه ما ناقص است و دولت ما را کاملاً حذف کرده است. در برنامه‌های قبلی احکام مرتبط با ما بود که اجرایی نمی‌شود و در برنامه ششم هم که حذف شد. بی‌توجهی به شورای شهر و روستا منجر به نارضایتی عمومی در مردم می‌شود.
عملکرد شورای ششم را چگونه ارزیابی می‌کنید و چه نمره‌ای به این دوره شورا می‌دهید؟
تلاش شورای ششم این است که کار کند. به نظر من هم موفق بوده است. در دوره قبل از ما کمتر کار شده است یا کار‌ها را تعطیل کردند، بنابراین در حال حاضر راه‌اندازی مجدد آن‌ها زمانبر است. ما در شورا‌های دوره قبل راحت‌تر بودیم. مثلاً در شورا‌های سوم و چهارم خیلی راحت‌تر بودیم، چون کار کرده بودیم و در دوره بعد آن کار‌ها را استمرار دادیم که منتج به تحول بزرگ در تهران شد، اما دوره قبل اکثر کار‌ها را تعطیل کردند، این امر کار‌های ما را عقب انداخته است. به عنوان مثال ما امسال نیاز به ۴ هزار اتوبوس داریم. شرکت‌های داخلی با وجود علاقه ما و شهرداری برای خرید از آن‌ها توان تأمین ندارند چراکه چند سال تعطیل بودند.
منبع: روزنامه جوان
دیدگاه تان را بنویسید