در مذاکره با آمریکا از خطوط قرمز عبور نمی کنیم /ایران و عربستان وارد صفحه جدیدی از روابط شده اند

وزیر امور خارجه تثبیت عضویت ایران در سازمان شانگهای را از جمله دستاوردهای دولت سیزدهم در عرصه سیاست خارجی برشمرد و گفت: در ماه‌های آینده آثار عضویت ایران در سازمان شانگهای را در سفره مردم خواهیم دید.

حسین امیرعبداللهیان سه شنبه شب در برنامه تلویزیونی صف اول درباره عضویت ایران در شانگهای اظهار داشت: سیاست خارجی دولت آقای رئیسی، همانطور که دکترین سیاست خارجی ایشان را از ابتدای این دوره اعلام کردیم یعنی سیاست خارجی متوازن و پویا، مبتنی بر روابط خارجی فراگیر است. در چارچوب روابط خارجی فراگیر، بخش عمده‌ای از برنامه سیاست خارجی ما تمرکز بر توسعه پایدار روابط اقتصادی و تجاری با جهان دارد.

وی گفت: بخشی از این مناسبات به صورت دوجانبه با اولویت همسایگان شکل گرفته است. ما از نگاه به شرق یا نگاه به غرب در سیاست خارجی نمی‌گوییم.

وزیر امور خارجه تصریح کرد: با اولویت نگاه به آسیا و همسایگان، بخشی دیگر در فرمت های چندجانبه بین المللی که برای تحقق اهداف سیاست خارجی وجود دارد. عضویت ایران در شانگهای کاری است که از سال‌ها قبل شروع شد اما به دلیل رویکردها و ملاحظاتی که وجود داشت این کار در دولت های قبلی به سرانجام نرسید.

امیرعبداللهیان افزود: در دولت جدید با تعامل با اعضای اصلی شانگهای و در سفرهای آقای رییس جمهور موفق شدیم ابتدا شروع عضویت دائم ایران را به تثبیت برسانیم و در روزهای اخیر عضویت کامل ایران شکل گرفت.

وزیر خارجه بیان کرد: این عضویت کامل روی زمین برای ما دستاوردها و نتایجی را در پی خواهد داشت. اولا در حوزه های اقتصادی و تجاری ما از همه معافیت ها و تسهیلاتی که برای اعضای شانگهای فراهم است، برخوردار می‌شویم. دوم، شانگهای فقط یک سازمان متمرکز بر موضوعات اقتصادی نیست.

وی ادامه داد: سایر همکاری های امنیتی، فرهنگی، نظامی، مبارزه با تروریسم و علم و فناوری را نیز شامل می‌شود. ما هفته گذشته نماینده خودمان را به عنوان نماینده مرجع ملی ایران نزد سازمان همکاری شانگهای منصوب کردیم.

امیرعبداللهیان اظهار داشت: تلاش زیادی هم در دولت و هم در مجلس انجام شد تا بتوانیم به موقع اسناد را به تصویب برسانیم که این در تاریخ انقلاب اسلامی و قبل از آن بی‌نظیر است، ۴۹ سند مهم اقتصادی، امنیتی، سیاسی و فرهنگی به تائید دولت و مجلس رسید در حالیکه در برخی کشورهای عضو شانگهای این پروسه بیش از پنج سال زمان می‌برد. ما در هفته‌ها و ماه‌های آینده آثار این عضویت را در روی زمین و سفره‌ مردم خواهیم دید.

وزیر امور خارجه در خصوص گام بعدی ایران تصریح کرد: بریکس دومین سازمان منطقه ای است که اعضای مهمی را در برمی‌گیرد. هفته اول شهریور ماه آقای رئیسی به عنوان مهمان ویژه اجلاس دعوت شدند، ماه گذشته در سطح وزرای خارجه نشست بریکس پلاس در آفریقای جنوبی برگزار شد.

وی ادامه‌ داد: این موضوع مقدمه‌ای بود برای نشست سران بریکس پلاس که در هفته اول شهریور ماه انجام خواهد شد.

امیرعبداللهیان گفت: تلاش کردیم که هر پنج کشور بانی بریکس را توجیه کنیم که ایران پس از آنکه چارچوب‌ها تعریف شد، جزو اولین گروه کشورهایی قرار گیرد که عضویت بریکس را طبعا در مرحله اول عضویت ناظر و سپس وارد گام بعدی بر اساس سازوکار بعدی که در حال تعریف کردن هستند، به عضویت این سازمان درآییم.

وزیر امور خارجه بیان کرد: این یک مزیت بیشتری را برای ما فراهم می‌کند که از آفریقا تا آسیا، تا آمریکای لاتین و دیگر کشورها بتوانیم از این ظرفیت استفاده کنیم. طبعا این رویکرد در دیپلماسی برای ایجاد گشایش در روابط ما در حوزه تجارت خارجی شکل گرفته و استفاده از مزیت های بریکس و شانگهای این است که ما به سمت چندجانبه گرایی حرکت می‌کنیم.

وی اظهار کرد: امروز دنیا، دنیای یکجانبه گرایی نیست نظم بین‌المللی جدیدی در جهان در حال شکل گیری است، یکی از ویژگی های این نظم جدید تمرکز و تلاش کشورها برای عبور از یکجانبه گرایی به سمت چندجانبه گرایی است.

امیرعبداللهیان بیان کرد: استفاده از فرصت‌های این سازمان ها یعنی حرکت به سمت چندجانبه گرایی و مقابله با سیاست های یکجانبه گرایی از جمله تحریم‌ها.

وزیر امور خارجه در خصوص آثار مثبت عضویت در سازمان های بین المللی بر مناسبات مالی ایران گفت: ما در هر دو سازمان سازوکارهای مشخصی برای همکاری های مالی و گمرکی در اختیار داریم. سازوکارهایی که در آنجا پیش بینی شده مبتنی بر نگاه چندجانبه گرایانه است، نه نگاه یکجانبه گرایی و قفل کردن همه‌ی موضوعات در چارچوب تحریم های یکجانبه یک کشور خاص، لذا وقتی صحبت از معامله و تجارت با ارزهای مای می‌شود، یعنی دور کردن دلار از اقتصادهای کشورها و محدودیت هایی که دلار در چرخه بانک های جهانی ایجاد می‌کند.

عمر هژمونی دلار در اقتصاد جهانی پایان یافته است

وی افزود: سیستم دلار و هژمونی دلار در اقتصاد جهانی عمرش رو به سپری شدن است. امروز وقتی ایران نیست که از استفاده از ارزهای محلی و غیر از دلار صحبت می‌کند. اقتصاد بسیاری از کشورها به خاطر این نگاه یکجانبه گرایانه آسیب دیده است.

امیرعبداللهیان گفت: در توافق هسته‌ای که در دولت قبل انجام شد یکی از نکاتی که به عنوان نکته منفی می‌شود از آن یاد کرد، این است که دلار در هیچ جای این سند لمس نمی‌شود. نه سرمایه گذار آمریکایی می‌تواند در ایران سرمایه گذاری کند و نه حتی یک دلار می‌تواند در سیستم مالی و پولی گردش کند.

وزیر امور خارجه اظهارداشت: این فرصت شانگهای یکی از اسنادش چگونگی تبادلات و سازوکارهای بانکی است که هم در دولت و هم در مجلس به تصویب رسیده است.

وی در خصوص اقدامات انجام شده برای حذف دلار در مناسبات تصریح کرد: این کاری است که از مدت ها قبل شروع شد و در یک سال گذشته شتاب گرفت.  در حوزه دیپلماسی سران تاکنون حدود ۲۴ سفر آقای رییسی داشتند و از طرف مقابل ۱۷ مقام اول کشورها به ایران سفر داشتند. طبعا در دیدارهای اقای رئیسی یکی از موضوعات با کشورهایی که در حوزه تجارت و سرمایه گذاری های اقتصادی از توامندی هایی برخوردار هستند، توافق بر دو موضوع استفاده از ارزهای ملی و تهاتر است.

امیرعبداللهیان ادامه داد: امروز شرایط به گونه ای است که در سفری که اخیرا به چهار کشور همسایه در حوزه خلیج فارس داشتم، یکی از سران این کشورها به من گفت که طبق اخرین آمار حجم تبادلات تجاری ما امروز به ۳۳ میلیارد دلار رسیده است. ما پس از توافق هسته ای حجم روابط تجاری با کل اروپا با احتساب فروش نفت به سختی به ۱۰ میلیارد دلار رسید.

وزیر امور خارجه افزود: امروز حجم تجاری ما با همسایگان بیش از ۹۰ میلیارد دلار است و ما در یک سال گذشته از ۳۷ درصد تا ۲۷۱ درصد افزایش حجم تبادل تجاری فقط در حوزه همسایگان داشتیم.

ایران و عربستان وارد صفحه جدیدی از روابط شده اند

وی در خصوص توافق ایران و عربستان تصریح کرد: از ماه ها قبل ما پنج‌ دور مذاکرات امنیتی در بغداد و سه دور در عمان داشتیم، جمع بندی اینها به نقطه ای رسید که ما و عربستان وارد صفحه جدیدی از روابط شدیم و بر هیچ کس پوشیده نیست که برخی کشورها در منطقه و خارج از منطقه در اغتشاشات چه اقداماتی را انجام دادند.

امیرعبداللهیان بیان کرد: در موضوع عربستان حاکمان سعودی به این نتیجه رسیدند که باید بر مبنای همسایگی و احترام متقابل روابط بین دو کشور شکل گیرد، هم منافع دو طرف را تامین می‌کند و هم برای منطقه پیام مثبت دارد.

وزیر امور خارجه افزود: پنج ماه پیش در نشست بغداد ۲ در اردن گفت وگوی چند دقیقه ای با وزیر خارجه عربستان داشتم، آنجا جمع بندی گفت وگوها این شد که بازگشت روابط دو کشور به حالت طبیعی نه تنها به نفع طرفین بلکه کل منطقه است.

وی اظهار داشت: با این مقدمات و عقبه‌ای که عرض کردم توافق بین ما حاصل شد، در برنامه سیاست خارجی فراگیر دولت یکی از اولویت های مهم ما اقتصاد، تجارت و سرمایه گزاری است. با آقای بن فرحان در اولین ملاقتم در پکن گفتم. گفتم ببینید ما می‌خواهیم یک روابط تاکتیکی داشته باشیم.

امیرعبداللهیان گفت: اولا ما تفاوت ها و اختلاف نظرهایی داریم و چیزی نیست که یک شبه حل شود، اما روی موضوعاتی اتفاق نظر داریم. روی موضوعاتی که اتفاق نظر داریم باید به سرعت جلو رویم و روی موضوعاتی که تفاوت دیدگاه داریم باید تلاش کنیم که از آن عبور کنیم.

وزیر امور خارجه افزود: در راستای وجود یک روابط پایدار بین دو کشور یک ایراد در روابط ما و عربستان وجود داشته است. حتی در بهترین دوره روابط در زمان آقای هاشمی رفسنجانی و در دوره آقای خاتمی، حجم حملات رسانه ای علیه یکدیگر کاهش پیدا کرده است.

وی ادامه داد: اما آیا یک توافق اقتصادی بین ما انجام شده؟ نه. توافق ما این است که در این مرحله باید با درک اینکه تفاوت دیدگاه سیاسی در حوزه هایی داریم در مناسبات دوجانبه و سرمایه گزاری قوام ببخشیم، یک همکاری پایدار اقتصادی که به دو طرف کمک کند.

در مذاکره با آمریکا از خطوط قرمز عبور نمی کنیم

امیرعبداللهیان گفت: با طرف‌های غربی و آمریکا به صورت غیرمستقیم در حال تبادل پیام بودیم، طرف آمریکایی تصور می کرد که ما در اغتشاشات در ضعیف ترین حالت قرار داریم و اکنون وقتی است که باید بین ما و آمریکا در بازگشت به برجام توافق شود.

وزیر امور خارجه اظهار کرد: آنها اصرار داشتند ما از خطوط قرمز عبور کنیم اما با پشتوانه مردمی و پشتوانه های متنوعی که در ایران داشتیم سخت روی خطوط قرمز ایستادیم.

وی ادامه داد: امروز که ما با هم صحبت می‌کنیم اگر تبادل پیامی بین ما و آمریکا است، اولا هنوز مسیر مذاکره را ادامه می‌دهیم، ثانیا رعایت خطوط قرمز از مواضع اصلی ما است.

ایران و مصر اشتراکات زیادی دارند

وزیر امور خارجه در خصوص روابط با مصر تصریح کرد: اکنون دفتر حفاظت منافع در تهران و قاهره داریم، اما در گام اول هر دو سفیر مستقر کردیم، هم فرستاده ما در آنجا درجه سفیر دارد و هم دیپلمات آنها در تهران با درجه سفیر کار می‌کند.

امیرعبداللهیان بیان داشت: بین ما و مصر اشتراکات زیادی وجود دارد، هم مردم مصر به ایران علاقه مندند و هم مردم ایران به مصر علاقه مندند. ما با آقای السیسی صرف نظر از چالش ها، اولین نقطه همکاری مشترک ما در سوریه بود. رویکرد السیسی در سوریه مبارزه با تروریسم و افراط گرایی بود. ما گفت وگوهای امنیتی را شروع کردیم.

وی گفت: در جریان سفر هفته‌های گذشته سلطان عمان به تهران، گفت وگوهایی را در ارتباط ضرورت روابط تهران و قاهره با آقای السیسی در قاهره داشتند. وی حامل پیامی بود و در عالی ترین سطح در ایران دریافت شد و پاسخ مثبت دریافت کرد.

وزیر امور خارجه اظهارکرد: بعد از آن ما در حال طراحی هستیم که در زمان مناسب شاهد ارتقا روابط باشیم. ما هیچگونه محدودیتی برای توسعه همه جانبه همکاری ها با مصر نداریم.

هیئت فنی ایران بزودی عازم افغانستان می شود

امیرعبداللهیان در خصوص روابط ایران و افغانستان گفت: ما ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک با افغانستان داریم لذا هرگونه تحولی در داخل افغانستان می تواند بر امنیت و شرایط اجتماعی ما تاثیر بگذارد. هرگونه بی ثباتی در افغانستان تاثیر مستقیم بر مناطق مرزی ما دارد. ضمن اینکه ورود گسترده اوارگان به داخل ایران یکی از چالش های جدی ما است.

وی ادامه داد: دومین مسئله در افغانستان بحث گسترش تروریسم در این کشور است. بر هیچ کس پوشیده نیست سران داعش در این ماه ها به داخل افغانستان منتقل شدند. نکته سوم شرایط سیاسی هیئت حاکمه کنونی در افغانستان است. ما به صراحت اعلام کردیم که هیچ گروهی در افغانستان تاکنون نتوانسته بدون مشارکت همه اقوام یک نظام سیاسی پایداری را مدیریت کند، از این رو تشکیل دولت فراگیر یک ضرورت است.

وزیر امور خارجه ادامه داد: در ماه های گذشته پیگیری های خیلی جدی‌ای صورت گرفت. موضع ما این است که بر اساس عهدنامه ۱۳۵۱ ما باید حق آبه خودمان را دریافت کنیم. البته ابتدا اینها قول دادند اما عمل نکردند. در نهایت دو روش را با هیئت حاکمه توافق کردیم.

امیرعبداللهیان بیان کرد: روش اول اینکه هئیت فنی ما برود و از رودخانه بالای سد کجکی بازدید کند و روش دوم به خود ما برمی‌گشت و ما از امکانات خود استفاده کرده و میزان آب را مورد بررسی قرار دهیم.

وزیر امور خارجه گفت: برای ما روشن است که تا حدود یک هفته پیش مشکل کم آبی و مشکل انتقال آب به سمت ما وجود دارد اما این چیزی از مطالبه ما کم نمی‌کند.

وی در خصوص اعزام هیئت فنی ایران به افعانستان تصریح کرد: اولا ما در حوزه سیاسی طالبان را بدون تشکیل دولت فراگیر به رسمیت نشناختیم.  این البته باعث دلخوری‌هایی از سوی آنها هم است اما ما به صراحت گفته ایم که این موضوعی است که ما نمی‌توانیم نادیده بگیریم.

امیرعبداللهیان بیان کرد: همه افغانستان پشتون ها و طالبان نیستند، شما بخشی از واقعیت افغانستان هستید. در افغانستان واقعیت ها و اقوام دیگری هم در این رابطه وجود دارند.

وی ادامه داد: به دلیل همسایگی ما لایه های مختلفی از همکاری با هیئت حاکمه را با نگاه به وضعیت همسایگی، بافت جمعیتی افغانستان داریم و نگاه به اینکه اگر ما هم تلاش نکنیم ثبات و امنیت در چارچوب دولت فراگیر در افغانستان تثبیت شود، سیل آوارگان افغانستانی به سمت ما بیشتر شده و برای ما هم مشکل ایجاد می‌کند. ما علاقه مند هستیم مردم افغانستان در آن سوی مرزها یک وضعیتی داشته باشند که ابراز رضایت مندی کنند.

امیرعبداللهیان اظهارکرد: در خصوص هیئت فنی یادداشت های ما تبادل شده و زمان را توافق کردند و هیئت ما به زودی برای بازدید و مذاکره عازم می‌شود.

اجازه نمی‌دهیم روس و چین تصور کنند تنها انتخاب ما هستند

وزیر امور خارجه در خصوص بیانیه روسیه و شورای همکاری خلیج فارس در خصوص جزایر سه گانه ایرانی اظهار کرد: اولا ما هر جا منافعی برای مردم ایران باشد، آنجا هستیم اما در حوزه استقلال سیاسی، این شعاری که در سر در وزارت خارجه است ملزم هستیم که به عنوان خطوط قرمز قانون اساسی و نظام از آن صیانت کنیم.

وی ادامه داد: ضمن اینکه چه به صورت دو جانبه و چند جانبه ما با اولویت نگاه به آسیا روابط خودمان را با کشورها حفظ می کنیم، اما هیچگاه اجازه نخواهیم داد که روس و یا چین تصور کنند که تنها انتخاب ما چین و روسیه است.

امیرعبداللهیان بیان داشت: اصلا اینطور نیست که مردم عزیز ما فکر کنند جمهوری اسلامی ایران با بزرگی و توانمندی‌ که دارد، ما بخواهیم کشور را به روسیه، چین، آمریکا و فرانسه و آلمان بفروشیم.

وی افزود: اگر منافعی امروز در آلمان داشته باشیم در راستای منافع ملت روابط خود را با آلمان خواهیم داشت، در مورد چین و روسیه هم در چارچوب منافع خود عمل می‌کنیم. اما هرگز اجازه نخواهیم داد که استقلال، حاکمیت و تمامیت ارضی ما بخواهد مورد خدشه ای از طرف اینها قرار گیرد.

امیرعبداللهیان گفت: به هیچ وجه تخم مرغ‌هایمان را نه در سبد شرق و نه غرب می‌گذاریم، بلکه در سبد منافع ملی خود قرار می‌دهیم و هیچ تعارفی در موضوع استقلال، حاکمیت و تمامیت ارضی با هیچ طرفی نداریم. به همین دلیل در اوج روابط خوبی که با روسیه داریم، مقتدرانه سفیر روسیه را احضار کردیم و رها هم نخواهیم کرد.

روسیه در موضوع جزایر سه گانه غفلت کرده است

وزیر امور خارجه اظهار کرد: روسیه در موضوع جزایر سه گانه ای که تعلق تاریخی و ابدی به ایران دارد، غفلت کرده است. ما حتما به روابط مهم خودمان با تمامی کشورها از جمله چین و روسیه ادامه خواهیم داد، اما خط قرمزمان حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی خودمان است.

دو مسیر ایران برای مقابله با تحریم های یکجانبه آمریکا   

امیرعبداللهیان در خصوص مذاکرات رفع تحریم‌ها گفت: ما در دولت دو مسیر را برای ایجاد گشایش و برای مقابله با تحریم‌های یکجانبه آمریکا همزمان دنبال می کنیم. مسیر اول ما تلاش برای بی اثر کردن تحریم ها است. اینکه بیش از ۹۰ میلیارد دلار حجم تبادل تجاری ما با همسایگان است و تا داخل اروپا هم توانستیم علی رغم وجود برخی تنش های سیاسی که با بخش کوچکی از اروپا داریم، حجم تجارت را افزایش دهیم. این کار اصلی دولت است که در آینده نزدیک مردم در سفره  خودشان نتیجه این اقدامات را خواهند دید.

وزیر امور خارجه بیان داشت: وظیفه ما در دستگاه سیاست خارجی دیپلماسی عزت مند است. ما به وظیفه خودمان در این چارچوب ادامه می‌دهیم و هر زمان به نقطه ای برسیم که بتوانیم بتوانیم اعلام کنیم دستاوردها را اطلاع رسانی دقیق خواهیم کرد اما هیچگاه از مسیر میز مذاکره فاصله نگرفتیم.

وی افزود: کشورهایی هم هستند از جمله سلطنت عمان که تلاش می‌کنند دیدگاه ها به هم نزدیک شود. این به سیاست کلان دولت برمی‌گردد.

امیرعبداللهیان در پایان خاطرنشان کرد: اروپا فقط انگلیس، آلمان و فرانسه نیست، ما مناسباتمان را با این سه کشور حفظ کردیم. در عین حال بخش های بزرگ دیگری در اروپا وجود دارد که بدون چالش در تعامل هستیم./ایرنا