آدرسهای هدفمندآمریکا از مذاکرات مسقط/ بازی واشنگتن در مدار دیپلماسی عمومی

گروه سیاست خارجی «فردا» -  این روزها شاهد ارائه سیگنالهاو علایم نسبتا متفاوتی از مذاکرات مسقط هستیم. آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا تا مقامات نزدیک به دولت بایدن ضمن تاکید بر گزاره های کلی و نادرستی مانند "توقف  مذاکرات هسته ای با ایران "و کلی گویی هایی مانند " اصالت دیپلماسی در قبال تهران "تلاش می کنند فضای فرامتنی مذاکرات را به گونه ای هدایت کنند که درنهایت هرگونه تصمیم ، تفاهم یا توافقی را در چارچوب انگاره ها و ملاحظات سیاست خارجی خود ( خصوصا در حوزه دیپلماسی عمومی) تفسیر کنند.  

در این خصوص ، واشنگتن تاکتیک همیشگی "بازی با کلمات"را در پیش گرفته است، به این معنا که تقارب مصداقی "توافق موقت"،"توافق گام به گام"،"تفاهم سیاسی" را فدای "تفاوت معنایی"آنها می کند! به عنوان مثال، دولت آمریکا رسما توافق موقت را نفی می کند اما در خصوص تفاهم سیاسی سخنی به میان نمی آورد.در این معادله، نمی توان از تاثیر لابی گری های مستقیم و پشت پرده واشنگتن با مقامات رژیم اشغالگر قدس و حتی بعضا تروییکای اروپایی به سادگی گذشت. امادر چنین شرایطی باید چه ملاحظات و اقداماتی از سوی دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان مدنظر قرار گیرد؟

بدیهی است که نخستین گام در این خصوص، جلوگیری از ارائه آدرسهای هدفمند و نادرست آمریکا به افکار عمومی ایران و دنیاست. در این خصوص، وزارت امورخارجه کشورمان باید با استناد به تاکتیکها و روشهای مالوف و حتی انحصاری خود در عرصه دیپلماسی عمومی، مانع از روایت سازی نادرست غرب از صحنه مذاکرات مسقط شود. شفاف سازی بخشی از صحنه مذاکرات باید به صورت هدفمند در دستور دستگاه دیپلماسی کشورمان قرار گیرد.

از زمان سرکار آمدن دولت بایدن در واشنگتن، مقامات آمریکایی در صدد تنازل ایران از خطوط قرمز هسته ای ، فنی، اعتباری و حقوقی خود در مذاکرات بر آمده اند. پس از ناکامی در رسیدن به این هدف، کاخ سفید در صدد "روایتسازی یکطرفه"از صحنه مذاکرات بر آمده است. در چنین شرایطی آنچه بازی را به ضرر منافع غرب تغییر می دهد، تاکید بر همان "خطوط قرمز"فرامتنی و متنی ما در مذاکرات است. یکی از این خطوط قرمز را رهبر معظم و حکیم انقلاب اسلامی اخیرا تبیین فرموده اند :اینکه زیرساختهای هسته ای کشورمان در هر گونه مذاکره ای واحیانا توافقی با طرف مقابل باید حفظ شود. این زیرساختها، شامل گاز دهی به هزاران سانتریفیوژ، فعالیت هسته ای مستمر و منظم در نظنز و فردو و حفظ ذخایر اورانیوم غنی شده در کشورمان می باشد. شواهد پنهان وآشکار نشان می دهد که این ملاحظه به خوبی در مذاکراتی که با واسطه گری عمان صورت می گیرد، مدنظر وزارت امور خارجه ما قرار گرفته اما تاکید صریح، مداوم و آشکار بر خط قرمزی به نام "حفظ زیرساختهای هسته ای ایران"، قطعا پازل طراحی شده آمریکا در حوزه دیپلماسی عمومی این کشور را بر هم خواهد زد. فراموش نکنیم که بخش مهمی از مذاکرات در بستر  دیپلماسی عمومی و متاثر از این فرامتن خواهد بود نه دیپلماسی رسمی یا احیانا پنهان! 

بخشی از سیگنالهای سلبی و ایجابی آمریکا در قبال مذاکرات پنهان، ناظر بر معادلات داخلی قدرت در واشنگتن و تقابل شکل گرفته میان اعضای جمهوریخواه( و حتی برخی اعضای دموکرات) کنگره و کاخ سفید می باشد. اما جمهوری اسلامی ایران یک قاعده را همواره برای طرفهای غربی برجام مشخص ساخته است :اینکه تکلیف مذاکرات را «عوامل فرامتنی » تعیین نمی‌کند، بلکه این « متن مذاکرات» و « مطالبات حقوقی جمهوری اسلامی ایران» است که برای تیم مذاکره‌کننده کشورمان اصالت و موضوعیت دارد. خروجی این نگاه،"حفظ زیرساختهای هسته ای ایران"می باشد. مصادیق این زیرساختها و توانمندی ها نیز مشخص است! در جریان احیای توافق سال 2015 ، بارها ذکر شد که تنازل از خطوط قرمز کشورمان در مذاکرات،  مترادف با آن است که  واشنگتن و تروئیکای اروپایی از یک‌سو هندسه تحریم‌ها را علیه ایران حفظ کرده و مانع عادی‌سازی روابط تجاری تهران با کشورهای دیگر شوند و از سوی دیگر از ظرفیت‌های سلبی برجام مانند مکانیسم ماشه در راستای استمرار فشارهای هسته‌ای و حتی غیرهسته‌ای به کشورمان استفاده کنند.اکنون که گزاره ای به نام "احیای توافق سال 2015" به صورت مکرر نفی می شود، باید همین نگاه را در قبال تفاهم احتمالی ( که آن نیزدر نهایت  ناظر بر سند کلان توافق می باشد ) داشت. بر همین اساس، وزن داده ها و ستانده ها باید به درستی و با دقتی مضاعف از سوی نهادهای مربوطه در کشورمان مورد محاسبه قرار گیرد و اجازه تسلط انگاره ها و القائات آمریکا جهت تغییر "زمین بازی مذاکره"را نداد.