زوایای پنهان سفر سلطان عمان به تهران / برجام باز هم در صدر خبرهاست؟

یک سال پس از سفر سید ابراهیم رئیسی به عمان و دیدار با سلطان این کشور ، قرار است امروز سلطان هیثم بن طارق در راس هیئتی عالی رتبه وارد تهران شود . عصر امروز مراسم استقبال از وی در مجموعه سعد آباد توسط رئیس جمهور کشورمان انجام خواهد شد و سپس دو طرف وارد گفت وگوهای رسمی پشت درهای بسته خواهند شد.اما در این میان آن چه این سفر را برجسته و توجه کارشناسان داخلی و خارجی را جلب کرده، زوایا و پشت پرده های احتمالی و تبعات فراتر از دوجانبه بودن این سفر مهم منطقه ای است . سفری که در 48 ساعت مانده به انجام آن، به یکی از پرونده های قدیمی و پیچیده ایران و اروپا یعنی زندانی بودن اسدا... اسدی دیپلمات ایرانی در بلژیک ، فیصله داد و او را  به ایران بازگرداند و حالا در فاصله چند ساعت مانده به ورود سلطان هیثم، گمانه زنی های متعددی از میانجی گری میان ایران و مصر گرفته تا ایران و آمریکا بر سر تبادل زندانی و از سرگیری مذاکرات هسته ای به گوش می رسد . ریشه همه این گمانه زنی های میانجی گرایانه هم برمی گردد به روابط خوب میان تهران و مسقط از دیرباز و نقشی که این کشور در حل و فصل اختلافات میان ایران و اروپا ، آمریکا و حتی برخی اعراب داشته و در بیشتر موضوعات مربوط به تبادل زندانی نقش کشور واسط را بازی کرده است.بر همین اساس یک رسانه اماراتی ضمن تایید گفت‌وگوهای پادشاه عمان در مصر درباره ازسرگیری روابط بین قاهره و تهران، از درخواست‌های مصر از ایران در این مذاکرات پرده برداشت. پایگاه خبری اماراتی thenational  با رد اظهارات سامح شکری، وزیر خارجه مصر در باره نبود هیچ نوع مذاکراتی بین تهران و قاهره، با استناد به اظهارات دو مسئول مصری خبر داد: قاهره در این مذاکرات خواهان همکاری تهران در گسترش روابط اقتصادی و تجاری مصر با کشورهایی مانند عراق، سوریه و لبنان است. اما این سفر غیر از ابعاد فرا دوجانبه خود می تواند در حوزه روابط بین دو کشور هم آثار مهم و موثری داشته باشد و این موضوع را می توان از سطح مقامات همراه با سلطان در این سفر هم فهمید.

  عمان پل میان ایران ، اعراب و آمریکا

سفر سلطان عمان به تهران در حالی انجام می‌شود که عمان همواره در این سال‌ها نقش میانجی را در مناسبات ایران با برخی کشورها ایفا کرده، از میانجی گری در باره مسائل موجود بین ایران و آمریکا از جمله تبادل زندانیان تا میزبانی سه دور مذاکرات بین ایران و عربستان در سال گذشته که در نهایت به توافق ایران و عربستان سعودی برای از سرگیری مناسبات دیپلماتیک در ۱۹ اسفند ۱۴۰۱ در پکن انجامید. علاوه بر این، مسقط میزبان یک دور مذاکرات هیئت‌های سیاسی و نظامی ایران و اوکراین درباره ادعای اوکراین مبنی بر استفاده از پهپادهای ایرانی توسط روسیه در جنگ اوکراین بود. در مناسبات بحرین و ایران نیز باز عمانی‌ها نقش آفرینی کردند.با این حال هر گاه سخن از عمان در سیاست خارجی کشورمان به گوش می رسد شاید اولین گمانه موضوع مذاکرات هسته ای باشد . در واقع  گرچه سفر سلطان عمان در پاسخ به دعوت آیت‌ا... رئیسی و عملا سفری دوجانبه است، ولی در این میان برخی تحلیل گران اعلام می‌کنند که به احتمال زیاد سلطان عمان در این سفر حامل پیام‌ از سوی آمریکا درباره مذاکرات رفع تحریم‌ها خواهد بود. در همین زمینه، جلال خوش چهره کارشناس سیاست خارجی در گفت وگو با سایت فرارو می گوید:نکته اصلی در باره سفر پادشاه عمان به ایران این است که او بیش از آن که میانجی باشد، واسطه و پیام‌رسان است. دستورکار اصلی وی در سفر به تهران، رایزنی برای آزاد سازی زندانیان دوتابعیتی آمریکایی است. مسئله‌ای که به تازگی و پس از تبادل زندانیان ایران و بلژیک، برای طرفِ آمریکایی ایجاد امید کرده است.به نظر می رسد تاخیر چند هفته ای سفر سلطان هیثم به تهران یک دلیل مهم داشته باشد و آن هم نهایی کردن کار تبادل زندانیان میان ایران و بلژیک است، تا پادشاه عمان با دستِ پر وارد تهران شود. اقدامی که می تواند به زودی برای طرف آمریکایی هم اتفاق بیفتد.

  برجام باز هم در صدر خبرها قرار می گیرد ؟

 این روزها، اخبار تازه‌ای نیز در باره مذاکرات هسته‌ای و روند احیای آن به گوش می‌رسد. در این میان، سران گروه ۷ در نشست هیروشیما، برجام را مفیدترین راه‌حل دیپلماتیک برای موضوع هسته‌ای ایران توصیف کردند. هرچند با ادبیاتی دوپهلو نگاشته شده اما همچنان نشان دهنده امیدواری طرف مقابل به خروج از بن بست مذاکراتی است.برخی منابع آگاه می‌گویند سفر پادشاه عمان به جمهوری اسلامی ایران، از یک‌سو باهدف تقویت تعاملات دوجانبه و منطقه‌ای (به ویژه پس از آغاز روند عادی‌سازی روابط ایران و سعودی‌ها) و از سوی دیگر، باهدف جمع‌بندی آخرین پیشنهادهای طرف های مذاکره‌کننده هسته‌ای انجام خواهد شد. ازاین‌رو انعکاس مذاکرات پادشاه عمان در تهران را باید در مواضع بعدی مقامات آمریکایی، اروپایی و از همه مهم‌تر، مسئولان دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان مشاهده کرد.مقامات وزارت امور خارجه آمریکا طی روزهای اخیر (برخلاف گذشته) تلاش می‌کنند از انکار مطلق تمرکز خود روی مسئله احیای توافق هسته‌ای اجتناب کنند و با ایجاد نوعی ابهام از تکذیب ارسال پیام میان تهران و واشنگتن بپرهیزند که می تواند نشانه ای از فضای جدید در آینده باشد.

خراسان