تقویت روابط منطقه‌ای نمی‌تواند جای برجام بنشیند| وساطت عمان زمانی جواب می‌دهد که نگاه قاهره به رابطه با ایران تغییر کرده باشد

گروه سیاسی فردا: پادشاه عمان برنامه سفر به قاهره دارد که پایگاه خبری العربی جدید نیت این سفر را وساطت میان ایران و مصر تفسیر می کند. منابع دیپلماتیک نیز اعلام کردند که قاهره اکنون آماده بالا بردن سطح روابط دیپلماتیک خود با تهران و تبادل سفیر با آن کشور است. حال این سئوال پیش می آید که آیا امکان بازشدن فصل جدیدی از روابط دیپلماتیک بین تهران و قاهره وجود دارد؟

امیرعلی ابوالفتح در گفتگو با خبرنگار فردا درباره جایگزینی تقویت روابط منطقه ای ایران به جای برجام گفت: کشور به خاطر برجام تعطیل نشده است؛ در طول دورانی که برجام اجرا می شد و حتی زمانی که مذاکرات احیای برجام در جریان بود، ایران مراوادت خودش را با سایر کشورهای دنیا داشت.

وی افزود: یکسری موضوعات اختلافات بین ایران و بعضی از کشورها از گذشته بود، بر همین اساس وزارت خارجه مأموریت دارد در قالب های دیپلماتیک مختلف این موضوعات را دنبال کند بنابراین وقتی رابطه ایران و عربستان خوب شد به این معنا نیست که این جای برجام را می گیرد.

این کارشناس مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه اختلاف بین ایران و مصر به سالها پیش از موضوع هسته ای بر می گردد، اظهار کرد: نباید تصور شود که اگر رابطه دیپلماتیک بین تهران و قاهره نیز از سرگرفته شود، جای برجام می نشیند. ضمن آنکه درست است هیأت های برجامی در وین نیستند اما هم اکنون مذاکرات بازگشت آمریکا به برجام در جریان است و پیغام و پسغام ها بین دو طرف از طریق طرف های ذی نفع و طرف های ثالث منتقل می شوند.

وی درباره چرایی تلاش عمان برای میانجی گری برای حل اختلافات بین ایران و سایر کشورها افزود: عمان در بین کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس رابطه بسیار گرمتری با ما دارد. این رابطه گرم از آنجا ناشی می شود که جنگی در ظفار راه افتاد و نیروهای نظامی ایران رفتند و کمک کردند تا شورش بخوابد و سلطنت سلطان عمان تداوم یافت. از آن زمان مسقط خود را مدیون ایران می داند.

ابوالفتح با بیان اینکه مواضع عمان در حوزه سیاست خارجی همواره معتدل بوده، بیان کرد: بالاخره کسی که می خواهد بین دو کشور دیگر میانجی گری کند باید مورد قبول دوطرف مناقشه باشد. بین کشورهای همسایه این ظرفیت را عمان دارد که نقش میانجی را بازی کند. ضمن آنکه تنگه هرمز بین ایران و عمان قرار دارد و به نوعی اهمیت تأمین امنیت این تنگه برای تهران و مقسط بیش از سایر کشورهای منطقه است.

وی افزود: البته بعضی از تلاش های عمان برای میانجی گری با نتیجه همراه بود، مثلا پیش از شروع برجام، مذاکرات محرمانه ایران و آمریکا در عمان به نتیجه رسید اما گاهی هم شاهد بودیم که تلاش هایش به نتیجه نرسید و آن هم زمانی بود که برای حل اختلافات میان ایران و عربستان تلاش کرد. در نهایت با وساطت چین این اتفاق افتاد.

این کارشناس سیاست خارجی درباره میزان احتمال نتیجه بخشی میانجی گری عمان میان تهران و قاهره، توضیح داد: اختلافات بین ایران و مصر موضوع دیرینه ای است. البته فضای مثبتی هم اکنون درباره نگاه دو کشور به یکدیگر وجود دارد. انتظار می رود بعد از آنکه روابط ایران و عربستان برقرار شد، سایر کشورهای عربی نزدیک به ریاض نیز روابط شان با تهران بهبود پیدا کند.

وی با اشاره به منشأ اختلات قاهره و تهران افزود: وقتی حسنی مبارک قرارداد صلح با رژیم صهیونیستی بست، این اتفاق مورد انتقاد تند تهران قرار گرفت که به قطع روابط دیپلماتیک دو کشور منجر شد و مرور زمان نیز دلخوری هایی را بین دو کشور ایجاد کرد. واقعا از الان نمی توان قضاوت کرد که عمان ظرفیت میانجیگری بین ایران و مصر را دارد یا خیر اما مسئله اصلی به نگاه دو طرف اختلاف بستگی دارد.

ابوالفتح تأکید کرد: اگر نگاه تهران و قاهره آن باشد زمانش رسیده که به سمت صلح و آشتی حرکت کنند، کشوری مثل عمان می تواند بیاید و با میانجیگری نگاه های دو طرف را به هم نزدیک کند اما در غیر این صورت صرف وساطت عمان نمی تواند کمک کننده باشد. سر آغاز مذاکرات برجام نیز همین اتفاق افتاد، در یک مقطع تاریخی ایران و آمریکا به این نتیجه رسیدند که باید اختلافات شان را حل و فصل کنند، سلطان وقت عمان با شناخت دقیق و تیزهوشی این فرصت وساطت گری را روی هوا قاپید یعنی این طور نبود که ایران و آمریکا راضی به مذاکره نبودند اما سلطان عمان آنها را راضی به مذاکره کرد. با این اوصاف باید منتظر ماند و دید مقامات قاهره نگاه شان به روابط با ایران تغییر کرده است یا خیر.