چند مؤلفه برای تحقق مشارکت حداکثری در انتخابات

گروه سیاست سایت فردا: این روزها که تب و تاب انتخابات ترکیه بالاست و مردم این کشور سعی می‌کنند آینده سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی کشورشان را از طریق صندوق‌های رأی‌گیری تعیین کنند، یک مسئله مهم به ذهن متبادر می‌شود؛ اینکه مشارکت همه مردم یک کشور در انتخابات می‌تواند آینده‌ساز باشد. چه در ترکیه و چه در هر کشور دیگر و من جمله ایران. در ایران هم امسال انتخابات مجلس دوازدهم را پیش رو داریم؛ امری که سرنوشت نظام تقنینی کشور برای چهارسال آینده را رقم می‌زند و پر واضح است که هر چه میزان مشارکت بالاتر باشد، تعداد بیشتری از مردم بر چگونگی رقم‌خوردن سرنوشت خود مشارکت کرده‌اند؛ بنابراین یک نتیجه ساده اما مهم به دست می‌آید آنکه در انتخاباتی با مشارکت حداکثری این تمام ملت هستند که تعیین‌کننده خواهند بود اما تحقق مشارکت بالا نیز در گرو فاکتورهایی است که باید به آنها توجه کرد.

یکی از مهم‌ترین معیارها برای آنکه مردم قانع به حضور در انتخابات شوند، امیدشان به رفع و حل مشکلات موجود است؛ به این معنی که اگر از سوی نامزدهای انتخاباتی برنامه‌ای واقعی مشاهده نکنند، تصور می‌کنند سخنان آنها فراتر از شعارهای انتخاباتی نمی‌رود. در این شرایط دلیلی برای حضور در انتخابات نمی‌بینند.

مسئله دیگر آن است که مردم رضایتمندی کلی نسبت به شرایط کشور داشته باشند. به بیان دیگر آنها از فرط تعدد مشکلات آنقدر بی‌انگیزه نشده باشند که انتخابات هم برایشان بی‌اهمیت باشد. در این حوزه عملکرد دولت نقش بسیار مهمی دارد و هرچه قدر دولت بتواند در جهت رضایتمندی مردم به ویژه در حوزه اقتصادی گام بردارد، توجه مردم نیز به کنشگری سیاسی بالا می‌رود.

امکان رقابت آزادانه و عادلانه نیز یکی دیگر معیارهایی است که مردم را مجاب به شرکت در انتخابات می‌کند. برخی نیروهای سیاسی در ایران باور دارند که شیوه بررسی صلاحیت‌ها مانع از حضور حداکثری آنها و به تبعش حضور مخاطبانشان در انتخابات می‌شود. هرچند سخن آنها صرفا پوسته‌ای از هسته اصلی ماجراست و آنها با این سخن عموما باختشان در هر انتخابات را توجیه کرده‌اند اما این نکته را هم نباید فراموش کنیم که هرچه قدر بررسی صلاحیت‌ها با نگاهی موسع صورت گیرد، طبیعی است که نامزدهایی با گرایش‌های سیاسی متفاوت در انتخابات حاضر می‌شوند و در آن شرایط طیف گسترده‌تری از مردم پای صندوق‌های آراء خواهند آمد زیرا همه می‌توانند نامزدهای نزدیک به خود را در انتخابات مشاهده کنند. البته این سخن به معنای آن نیست که باید صلاحیت کسانی که مواضعی علیه نظام می‌گیرند یا سابقه موثر کیفری در کارنامه‌شان دیده می‌شود نیز تأیید صلاحیت شوند؛ چه آنکه پر واضح است که چنین افرادی صلاحیت نمایندگی مردم را دارا نیستند.

مسئله پایانی هم ضرورت بازخوانی اهمیت هر انتخابات برای مردم است؛ یعنی باید برای مردم توضیح داد که انتخابات مجلس می‌تواند چه آثاری در سیاست، اقتصاد و اجتماع داشته باشد و تفاوت یک نماینده ضعیف با یک نماینده قوی بر زندگی مردم چیست. به نظر می‌رسد اگر تمام این مؤلفه‌های فوق رعایت شود، مردم نیز بیش از گذشته در انتخابات شرکت خواهند کرد.