اهداف امریکا از تهدیدنمایی توان نظامی ایران

‌جمهوری اسلامی در عمل و با رفتار مبتنی بر اصول حکمت، عزت و مصلحت به تمام کشور‌های منطقه و بلکه جهان نشان داده که نه تنها قدرت و توان نظامی ایران برای کشور‌های همسایه و منطقه تهدید محسوب نمی‌شود، بلکه عامل ثبات‌آفرین و امنیت‌بخش هم هست، اما با توجه به این که ساختار، فناوری‌ها، سلاح‌ها و مؤلفه‌های قدرت نظامی ایران خلق‌الساعه نبوده و در بستر زمان و طی دهه‌های گذشته ایجاد شده، سؤالی که هم اینک ذهن بسیاری از تحلیلگران، اصحاب رسانه و فعالان عرصه سیاست را به خود مشغول ساخته این است که اهداف امریکایی‌ها از بمباران سنگین تبلیغاتی و تهدیدنمایی توان نظامی ایران در شرایط کنونی چیست؟ تردیدی نیست که اهداف امریکا در تهدیدنمایی از قدرت نظامی ایران در چارچوب راهبرد ایران هراسی بسیار متنوع است. قرائن و شواهد موجود و مواضع شتابزده و همراه با عصبانیت مسئولان امریکایی بیانگر این است که آنان بر روی ریل بیم و امید حرکت می‌کنند و خودشان در تله هراس از ایران گرفتار شده اند.

وقایع و رخداد‌های دوسال اخیر و پیامد‌های نبرد روسیه علیه ناتو بر اقتصاد امریکا و کشور‌های اروپایی، سبب افول نفوذ و هژمون جهانی امریکا شده و سرنگون شدن پرچم ابرقدرتی، سلسله‌ای از بحران‌ها و مشکلات داخلی را برای سران کاخ سفید رقم زده و قدرت برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری عاقلانه را از آن‌ها سلب کرده است.

شاید تأمین کسری بودجه از طریق تهدیدنمایی و فروش سلاح به کشورها، دم‌دستی‌ترین هدف این تهدیدنمایی باشد، اما ضمن اذعان به این هدف، در تحلیل علل تهدیدنمایی باید به اتفاقات و مسائل منطقه نیز توجه داشته باشیم. منطقه غرب آسیا در یک سال گذشته آبستن حوادث و اتفاقات بزرگ (تجدید روابط سیاسی، اقتصادی و... ایران با عربستان، حرکت به سمت حل مناقشه یمن، آب شدن یخ روابط اتحادیه عرب و سوریه، تقویت کمی و کیفی محور مقاومت، بروز و تشدید مشکلات درونی صهیونیست‌ها و...) بوده که مستقیم و غیر مستقیم بر مواضع امریکایی‌ها تأثیرگذار بوده است. تحلیلگران از تجدید رابطه ایران و عربستان به‌عنوان گام نخست اخراج امریکا از‌ منطقه (به عنوان کف انتقام سخت از قاتلان شهید سلیمانی) نام می‌برند. خروج مفتضحانه و ذلت‌بار امریکا از‌ منطقه زمانی به ابرکابوس امریکایی‌ها تبدیل می‌شود که شاهد خنثی شدن راهبرد انگلیسی تفرقه جهان اسلام هستیم و کشور‌های اسلامی در مسیر تقویت پیوند‌های منطقه‌ای و خروج از همکاری و همراهی با امریکا قرار گرفته‌اند. اتحاد جهان اسلام از‌ یک‌سو و تقویت پیوند چین با دولت‌های منطقه به ویژه روسیه و ایران و پدیدار شدن افق‌های جدید از نظم جدید جهانی، سران امریکا را به دل بستن به تشدید تهدیدنمایی قدرت نظامی ایران امیدوار ساخته است. به نظر می‌رسد امریکایی‌ها به این باور رسیده باشند که از طریق تهدیدنمایی توان نظامی ایران بتوانند با یک تیر مجموعه‌ای از اهداف را نشانه بروند.

اما ورای آنچه گفته شد هم‌اینک بزرگ‌ترین مشکلات فوری امریکایی‌ها مشکل ناشی از «بند غروب برجام» است. برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شامل محدودیت‌های هسته‌ای و غیرهسته‌ای برای ایران بود که آن را بند غروب می‌گویند؛ بخشی از این محدودیت‌ها که در مهرماه سال‌جاری (اکتبر ۲۰۲۳) به پایان می‌رسد به قرار زیر است:

۱- برداشتن محدودیت‌های سازمان ملل در زمینه تحقیق و توسعه (R&D) و تولید موشک‌های بالستیک ایران که قابلیت حمل کلاهک اتمی دارند. ۲- سازمان ملل ممنوعیت واردات و صادرات فناوری مرتبط با صنایع موشکی نظیر موشک و پهپاد با برد ۳۰۰ کیلومتر (۱۸۶ مایل) یا بیشتر را برمی‌دارد. ۳- امریکا طبق برجام ملزم به درخواست قانونی از کنگره (لایحه) برای پایان دادن به تحریم بخش‌های اقتصادی است که به عنوان بخشی از توافق هسته‌ای آن را تعلیق کرده بود. ٤- ایالات متحده ملزم به حذف تحریم برخی از افراد و نهاد‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران است. ۵- اتحادیه اروپا باید تحریم‌های باقی‌مانده خود علیه برنامه هسته‌ای ایران را بردارد.

نکته مهم این اتمام محدودیت‌ها مربوط به تحریم حوزه پهپادی و موشکی است. همین موضوع به نقطه تمرکز جریان رسانه‌ای غرب پیرامون برجام تبدیل شده است. این درحالی است که محدودیت‌های مربوط به برنامه هسته‌ای کشورمان نظیر موضوع سانتریفیوژ‌های پیشرفته در سال جاری به پایان نمی‌رسد. شبکه CNBC امریکا نوشت: «محدودیت‌های اصلی [برجام]اواخر سال ۲۰۲۳ با اجرای بند‌های غروب منقضی می‌شوند.»

نشریه نیویورک سان نوشته: «تاریخ انقضای برجام در حال نزدیک شدن است. یکی از این مفاد به ایران اجازه می‌دهد تا از اواخر سال جاری میلادی موشک‌های بالستیک صادر کند که احتمالاً به معنای کمک بیشتر به روسیه در جنگ اوکراین است.» نیویورک سان مدعی شده که بند غروب بعدی برجام مستقیماً مربوط به جنگی است که در قلب اروپا در حال وقوع است: «ممنوعیت تحقیق و توسعه (R&D)، تولید و فروش موشک‌های بالستیک ایران تا اکتبر ۲۰۲۳ (مهر ۱٤۰۲) برداشته می‌شود و ایران در واردات و صادرات فناوری مرتبط با موشک آزاد خواهد بود.» در حال حاضر مهم‌ترین دغدغه امریکایی‌ها، یافتن راهی برای غلبه بر مشکل «بند غروب برجام» است. به نظر می‌رسد امریکا به این حقیقت پی برده که همه چیز به نفع جمهوری اسلامی و به ضرر امریکا و متحدان اروپایی به پیش می‌رود و به همین دلیل با تهدیدنمایی توان نظامی ایران و تشدید ایران هراسی در پی الگوی مراجعه به سازمان ملل متحد و فعال کردن مکانیسم ماشه (بازگشت خودکار تحریم‌های سازمان ملل) است. هوشمندی جمهوری اسلامی به فضل الهی این توطئه امریکا را نیز خنثی خواهد کرد.

روزنامه جوان