چه کسی «دهه 90» را از دست داد؟

آخرین جلسه دولت دوازدهم آخرین جلسه دولت دوازدهم در حالی در پاستور برگزار شد که در 2 سال قبل از آن رئیس وقت دولت به بهانه کرونا دفتر کار و جلسات دولت را به سعدآباد منتقل کرده بود

رئیس دولت‌های یازدهم و دوازدهم بار دیگر در مقام مدعی ظاهر شد. او که دولتش در 8 سال دهه 90، جز تورم بالا، رشد اقتصادی نزدیک به صفر، رکود بازار شرطی و طرح‌های نیمه‌تمام و در نهایت روزانه 700 کشته کرونایی، یادگار دیگری برای ملت و دولت بعد نداشت، عملاً به کارنامه‌سازی برای دولتش روی آورد. به نظر می‌رسد یک علت این کارنامه‌سازی، باور درونی به این واقعیت باشد که مردم ایران با خاطره‌ای تلخ و مشحون از ناکارآمدی و بحران دولت دوازدهم را بدرقه کردند. این مسأله را از این حقیقت می‌توان دریافت که مطابق نظرسنجی‌ها، روحانی در سال آخر فعالیت با پایین‌ترین محبوبیت که می‌توان برای یک رئیس دولت متصور شد، به کار خود پایان داد.

میراث‌گذار مشکلات کم‌سابقه

به‌رغم این کارنامه که هنوز به‌روشنی در اذهان ایرانیان باقی است، رئیس دولت دوازدهم به‌تازگی در جمع مدیران دولتش، ضمن ظاهرشدن در مقام یک اپوزیسیون، و نه کسی که بخشی از آنچه امروز هست محصول عملکرد دولت او است، تقریباً همه نکات مثبت دولت سیزدهم را به نام دولت دوازدهم سند زد. روحانی نه تنها مدعی تأمین واکسن کرونا شد، آن هم با کارنامه 700 کشته کرونایی در سال آخر فعالیت دولت دوازدهم، بلکه گفت «طرح‌های ۹۵ تا ۹۸ درصد آماده افتتاح را برای دولت سیزدهم به جای گذاشتیم» اما دولت سیزدهم آنها را رها کرد! از همه جالب‌تر، انتقاد روحانی از نرخ تورم بود. وی در یک شگرد سیاسی، صرفاً از نرخ تورم ابتدای دولت یازدهم گفت و به این مسأله اشاره نکرد که با چه نرخ تورمی، دولت را تحویل داده است، یا به این نکته هم اشاره نکرد که در دولت‌های او، نرخ دلار تا 10 برابر افزایش یافت و نقدینگی در چه حد و اندازه‌ای به دولت بعد رسید. به عبارت دیگر، حسن روحانی، به عنوان دولتی که از آن با عنوان بانی وضع موجود یاد می‌شود، مطلقاً به وضعیتی که برای دولت بعد از خود به ارث گذاشت، اشاره نکرد و صرفاً از نقاط روشنی گفت که امروز به دلیل سوءعملکرد، اساساً نشانی از آن در ذهن ایرانیان نیست.

آدرس غلط در پروژه‌های عمرانی

روحانی در تازه‌ترین اظهاراتش، با چشم بستن بر افتتاح‌های بزرگ دولت سیزدهم در سفرهای استانی رئیس‌جمهور و اعضای دولت، ادعا کرد که طرح‌های بزرگ به حال خود رها شده است. وی در این باره به آمارهایی از افتتاح‌ها، در ماه‌های آخر دولتش نیز اشاره کرد. اما آنطور که رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت گفته است، به نظر می‌رسد رئیس دولت سابق، عملاً برخی آمارها را نادیده گرفته است؛ آمارهایی که می‌تواند واقعیت عملکرد دولت یازدهم و دوازدهم را نشان دهد. سپهر خلجی، با اشاره به «آدرس غلط درباره پروژه‌های عمرانی» به این واقعیت اشاره کرد که «تحقق بودجه عمرانی در دولت خسته ۶۵ درصد» بوده است، درحالی که این امر «در دولت رئیسی ۱۲۵ درصد» به عبارت دیگر، دولت سیزدهم، عملاً اهتمام بیشتری به طرح‌های عمرانی داشته‌، آن هم با تأمین اعتبار و حمایت از پیمانکاران که تحقق 125 درصدی اعتبارات عمرانی مؤید آن است.

نرخ رشد اقتصادی صفر!

حسن روحانی مطلقاً به این حقیقت اشاره نکرد که دهه 90، یعنی سال‌های فعالیت دولت وی، چرا به عنوان «دهه از دست رفته» نامیده شده است. اما خلجی آمارهایی را مطرح کرد که چرایی آن نامگذاری را روشن می‌کند: «نرخ رشد اقتصادی صفر، تورم ۶۰ درصدی (بالاترین تورم ۸۰ سال اخیر)، بهره‌وری منفی، نرخ رشد منفی ۴.۶ درصدی سرمایه‌گذاری و ۸ برابر شدن میزان نقدینگی بخشی از آمارها و عملکرد دولت خسته است.»

رشد 8 برابری نقدینگی

رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت سیزدهم، با تکیه بر آمارهای متقن، به واقعیت‌های دیگری در دولت سابق اشاره کرد. به گفته خلجی، «در دولت خسته، به‌رغم بی‌عملی در افزایش درآمدهای پایدار دولت، هزینه‌های جاری بشدت افزایش یافت و به عبارتی با رشد ۸ برابری نقدینگی، هزینه‌ها از جیب مردم تأمین شد، در این بین بیشترین آسیب به قشر متوسط و کم‌درآمد وارد شد. عبور ضریب جینی از ۴۰ واحد بیانگر افزایش فاصله طبقاتی است.»

بدهی 50 هزار میلیارد تومانی برای دولت بعد!

به تأکید رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت، «هزینه‌های جاری در دولت خسته بیش از 4.6 برابر شد که برای تأمین این هزینه‌ها علاوه بر انتشار قابل توجه اوراق مشارکت و انتقال بدهی به دولت فعلی، به اذعان رئیس‌کل بانک مرکزی وقت، به استفاده از پول پرقدرت روی آورده شد و نتیجه هم رشد نقدینگی و عبور تورم از مرز ۵۰ درصد بود.» وی با بیان اینکه «تنها در ۵ ماه آخر دولت خسته ۵۰ هزار میلیارد تومان از منابع بانک مرکزی استقراض شد» اضافه کرد: «این در حالی بود که حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان تخصیص بدون وجود منابع در خزانه مانده بود.»

خلجی با اشاره به اینکه «پرداخت‌های عمرانی در سال ۱۴۰۰ به بیش از ۱۳۶ هزار میلیارد تومان رسید که ۷۶ درصد بیشتر از رقم سال ۱۳۹۹ بود» اظهارکرد: «افزایش ۷۶ درصدی پرداخت‌های عمرانی در یک سال، در ۲۰ سال اخیر بی‌سابقه بوده است.» به گفته وی، «در ۸ سال دولت خسته که به دهه از دست رفته اقتصاد ایران معروف است، نه تنها روند اعتبارات عمرانی نزولی بود، بلکه طی ۲ سال ۱۳۹۸ و ۱۳۹۴ رشد سالانه پرداخت‌های عمرانی منفی شد.»

گره نزدن امور کشور به مسائل خارجی

آمارهای مورد اشاره رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت که تنها بخش‌هایی از عملکرد دولت‌های دوازدهم و سیزدهم را نشان می‌دهد، حاوی یک نکته مهم است. آن نکته، این حقیقت است که روحانی در همه سال‌های دولت خود، کارکردن برای کشور را به برجام و به عبارت دقیق‌تر، لبخند بیگانگان گره زده بود. این جمله او از خاطر مردم نرفته است که می‌گفت جز از طریق ارتباط با غرب، نمی‌توان مسائل را حل کرد. اما امروز، در حالی جای‌جای ایران به کارگاه عمرانی تبدیل شده که دولت و کشور معطل لبخند و نگاه بیگانه نشده است. اما این بخش از حقیقت امروز ایران، مسأله‌ای است که رئیس دولت وقت، صلاح را در آن دید که به آن اشاره نکند.

روزنامه ایران