عملیات نجات برجام ناممکن است؟

ولی نصر/ ‌علی واعظ: حتی اگر مذاکرات از سر گرفته شود بعید به نظر می‌‌رسد که بتوان برجام را نجات داد. برنامه هسته‌‌ای ایران به قدری پیشرفت کرده که نمی‌توان آن را با توافق مهار کرد و فضای سیاسی در غرب برای مذاکرات معنادار مساعد نیست. ناآرامی‌‌های داخلی چند ماه گذشته ایران نیز تمایل واشنگتن و پایتخت‌‌های اروپایی برای لغو تحریم علیه ایران، به عنوان بخش ضروری هر گونه توافق را از بین برده است.

حمایت ایران از تهاجم روسیه علیه اوکراین نیز باعث ایجاد جو منفی علیه تهران در افکار عمومی غرب شده است. حتی اگر دولت آمریکا نیز حاضر به لغو تحریم باشد مشخص نیست آیا حکومت ایران نیز واقعا علاقه‌‌مند نهایی کردن توافق با دولتی است که ممکن است در کمتر از دو سال آینده از قدرت ساقط شود یا خیر.

در نتیجه، سیاستگذاران تلاش می‌‌کنند تا طرح «ب» را طراحی کنند، اما نسخه‌های‌‌شان سیاست‌هایی تکراری هستند: «تحریم‌ها و انزوای بین‌المللی، اقدام مخفیانه، مانورهای نظامی و تهدیدهای نظامی.» این گزینه‌ها در دو دهه گذشته نتوانسته‌‌اند پیشرفت هسته‌‌ای ایران را مهار کنند.

به نظر می‌‌رسد کاخ سفید علاقه‌‌مند به نوعی توافق «کمتر برای کمتر» است که طبق آن آمریکا بخش عمده تحریم‌های خود را علیه ایران حفظ می‌‌کند و در مقابل مشکل‌‌زاترین جنبه‌های برنامه هسته‌‌ای ایران در ازای معافیت‌‌های جزئی از تحریم‌ها مسدود می‌شوند. در حال حاضر اما تهران علاقه‌‌ای به پذیرش این خواسته آمریکا ندارد./فارن افرز