گزینه مطلوب ایران ؛ «اردوغان» یا « اوغلو»

در فاصله کمتر از یک هفته تا برگزاری انتخابات سرنوشت‌ساز پارلمانی و ریاست‌جمهوری ترکیه در ۱۴ می (۲۴ اردیبهشت)، رقابت میان دو ائتلاف «جمهور» و «ملت» به بالاترین سطح ممکن رسیده است. بعد از دو دهه حکمرانی حزب عدالت و توسعه، حالا بیش از هر زمان دیگری پایه‌های قدرت رجب طیب اردوغان لرزان به نظر می‌رسد. احزاب اپوزیسیون امیدوار هستند به رهبری کمال قلیچدار اوغلو با پیروزی در انتخابات به قدرت آک‌پارتی پایان دهند و عصری جدید از سیاست‌ورزی را در تاریخ ترکیه ورق بزنند.انتخابات ۱۴ می‌ نه تنها در داخل ترکیه، بلکه در میان همسایگان این کشور نیز با حساسیت ویژه دنبال می‌شود. در این بین، برای محافل رسانه‌ای و افکار عمومی ایرانی این مسئله قابل طرح است که پیروزی کدام جریان در راستای منافع ایران خواهد بود؟ اردوغان یا قلیچدار اوغلو؛ کدام‌یک گزینه مطلوب ایران خواهد بود؟ یا به روایت دیگر، مسئله مهم این است که تداوم قدرت اردوغان یا به قدرت رسیدن قلیچدار اوغلو، چه تاثیراتی را بر مناسبات تهران و آنکارا خواهد گذاشت؟ در ساعات اخیر نیز عکسی از قلیچدار اوغلو دست به دست می‌شود که در آن از بزرگراه ترکیه به چین که از ایران می‌گذرد، خبر داده است.اوغلو می گوید: در صورت پیروزی در انتخابات، بزرگراهی خواهیم ساخت که ترکیه را به چین وصل کند و این بزرگراه جمهوری آذربایجان را دور خواهد زد و از ایران عبور خواهد کرد .البته قضاوت در این باره زود است زیرا علاقه برخی در تهران، پیروزی اردوغان در انتخابات است و شاید وی به دنبال ارسال پالس مثبت به این گروه‌ها باشد اما نکته این است که برخی می‌گویند در صورت پیروزی قلیچدار رابطه ترکیه با ایران بدتر خواهد شد زیرا وی به غرب نزدیک است. این فرضیه به نظر چندان درست نیست زیرا در دوران گذار نظم جدید همه کشورها به نقش، قدرت، جایگاه و اهمیت کشورمان در منطقه و جهان پی‌برده‌اند. برای مثال سال گذشته در همین روزها که عمران خان در حال سرنگونی بود، برخی گفتند حضور شهباز شریفِ غرب‌گرا به ضرر ایران است چون مشاهده شد که حتی وی تلاش‌هایی برای ارتقای روابط ایران و پاکستان انجام داد. وقتی غرب‌گراترین حکام منطقه مانند بن‌سلمان، بن‌زاید و السیسی به سوی ایران چرخش می‌کنند، قلیچدار جای خود دارد.

  منافع و مضرات اردوغان واوغلو برای ایران

 واقعیت این است که سه قطب اصلی منطقه که همواره و در حوزه‌های مختلف دچار تعارض منافع بوده و هستند، جمهوری اسلامی ایران، عربستان سعودی و ترکیه هستند.طبیعتا به قدرت رسیدن هر یک از افراد (اردوغان- اوغلو) در ترکیه منافع و ضررهایی برای کشورمان دارد. کانال محلل نوشت : در صورت پیروزی قلیچدار، طبق وعده‌هایی که وی داده، احتمالا دیگر شاهد بلندپروازی‌های اردوغان در عراق، سوریه و آذربایجان نباشیم؛هر چند ترکیه همیشه به دنبال تسلط و تاثیرگذاری بر حوزه‌های پیرامونی است اما بلندپروازی‌های شخص اردوغان، همواره در این سه کشور برای منافع ملی ما چالش آفرین بوده است.از طرفی، به دلیل غرب‌گرا بودن وی، ترکیه که اکنون می‌توان گفت بزرگ ترین و مهم‌ترین فضای روسیه برای دورزدن تحریم‌های غرب محسوب می‌شود، کمتر به روسیه کمک کرده و همین نیز باعث همگرایی بیشتر ایران و روسیه مخصوصا در حوزه‌های اقتصادی خواهد شد.از طرف دیگر، احتمال پیشروی بیشتر ناتو به شرق در ترکیه و افزایش نقش این کشور در پازل سیاست‌های ناتو و آمریکا می‌تواند تاثیرات منفی بر مباحث دور زدن تحریم‌های کشورمان از راه ترکیه(غلات، دارو و...) و برخی همکاری‌های امنیتی داشته باشد. فراموش نکنیم که همکاری جامعه اطلاعاتی کشور با میت  در برخی حوزه‌ها تاثیرات زیادی در سرنخ‌یابی‌ها داشته است؛ هر چند این کشور محل جذب و آموزش توسط سرویس‌های حریف نیز است.در مقابل، اردوغان فردی است که در روزهای ابتداییِ کارش همکار ما در ترکیه بود؛البته وی چرخش‌هایی داشت ولی باز هم در شب کودتا، در فرودگاه ایران پناه گرفت.در حوزه سیاست‌های اردوغان در سه کشور سوریه و آذربایجان و عراق برخی استدلال کردند وی تغییر رویکرد داده و شاید در صورت پیروزی مانند قبل رفتار نکند که سابقه رفتارهای غیرقابل پیش‌بینی و ناگهانی اردوغان، امکان هرگونه تحلیلی را سلب می‌کند. این که به وعده‌های او دلخوش کنیم، خطایی راهبردی است زیرا تجربه نشان داده که رفتار این ساعتش با یک ساعت دیگر، زمین تا آسمان تفاوت دارد.از طرفی وی علاوه بر همکاری‌هایی که مستقیم با کشور دارد، با برخی تصمیمات خود، گاه باعث ایجاد انشقاق و عدم پیشبرد برنامه‌های ناتو می‌شود در حالی که در صورت پیروزی قلیچدار اوغلو، بعید است وی مخالفت خاصی با تصمیمات ناتو داشته باشد.به هر شکل همان طور که گفته شد هر دو برای ما منافع و مضراتی دارند؛ هر چند به نظر می رسد تمایل تهران به پیروزی اردوغان است. فراموش نکنیم که در جهان در حال گذار، این جذابیت و هنر کشورها در بازی با اهرم و کارت‌های خود است تا منافع ملی را بیشینه کند. این که تصور کنیم اردوغان یا قلیچدار عاشق چشم و ابروی ما هستند به طور قطع غلط است. در جهان جدید، دشمنی صرف یا دوستی صرف معنا ندارد و همه کشورها در عین رقابت همکاری هم دارند و این فقط به هنر، توان و قدرت ما بستگی دارد که چگونه تهدیدات منافع‌سوز را مدیریت و از  فرصت‌های منافع‌ساز استفاده کنیم.

خراسان