بن‌بست واشنگتن در تحولات پرشتاب میان تهران و ریاض
امریکا پس از توافق ایران و عربستان در موضعی ادعایی از کشورمان خواست با حمایت از روند صلح به پایان جنگ در یمن کمک کند
چند روز پس از آنکه اخبار مثبت پیرامون توافق ازسرگیری رابطه ایران و عربستان در صدر رسانه‌های منطقه و جهان نشست، مقام‌های امریکایی روز گذشته به صدا درآمده و درباره موضوع یمن برای ایران پیغام فرستاده‌اند. «تیموتی لندرکینگ» نماینده ویژه امریکا در امور یمن از ایران خواسته است تا با حمایت از روند صلح به پایان جنگ در یمن کمک کند؛ یعنی همان هدفی که جمهوری اسلامی سال‌ها است برای تحقق آن کوشیده و ذیل این تلاش تا سر حد مقاومت همه‌جانبه در برابر صف‌آرایی‌های منطقه‌ای به رهبری غرب بر سر جنگ فرسایشی یمن نیز قرار گرفته است.
مقام‌های واشنگتن در حالی به جمهوری اسلامی برای کمک به پایان جنگ یمن توصیه می‌کنند که می‌کوشند بر نقش بی‌بدیل خود در برافروختن این بحران نظامی چند ساله خطی از فراموشی نقش کنند؛ زمانی که تصمیم‌گیرندگان امریکایی معتقد بودند با تحریک همپیمانان منطقه‌ای خود برای آغاز جنگ در یمن می‌توانند قدرت و توان منطقه‌ای و سیاسی ایران و محور مقاومت را در عرصه منطقه‌ای و مناطقی که عمق استراتژیک سیاست خارجی منطقه‌ای آنها محسوب می‌شود، به چالش بکشند.
در این راستا یمن برای نیل به این هدف یک موقعیت استراتژیک داشت و راه دسترسی امریکا به آسیا و خاورمیانه را فراهم می‌کرد؛ موقعیتی که برای ایالات‌متحده امکان کمک‌رسانی به متحدان اصلی‌اش در منطقه از جمله رژیم‌صهیونیستی و بازیگرانی را که علیه ایران صف‌آرایی کرده بودند، فراهم می‌کرد.
منافع مشترک در جنگ
بنابراین وجود منافع مشترک میان بازیگران غربی به رهبری امریکا و همپیمانان منطقه‌اش سبب شد طبل جنگ در یمن به صدا درآید و عملاً بر درگیری غیرمستقیم و تعمیق گسست‌های سیاسی میان ایران و عربستان به‌عنوان دو قدرت مهم خاورمیانه بیفزاید. به این ترتیب واشنگتن با تجهیز تسلیحاتی همه‌جانبه متجاوزان به یمن و فرستادن کارشناسان نظامی به این کشورها در بروز یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های بشری در تاریخ معاصر ایفاگر یک نقش اثرگذار شد. در این میان نزدیکی فکری جریان‌های اپوزیسیون فعال در یمن به ایران که بر وجوه افتراق ایران و کشورهای مقابل در منطقه می‌افزود، سبب شد شماری از رسانه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی مدعی جنگ نیابتی ایران و عربستان در منطقه شوند و بارها ایران را متهم به دخالت در مسائل داخلی کشورهای منطقه از جمله بحرین، یمن، سوریه و عراق نمایند. این در حالی بود که امریکا به بهانه حمایت از دولت مستعفی و متواری یمن در رأس ائتلافی قرار گرفته بود که به این کشور حمله کرده و شهرهای یمن را هدف بمباران هواپیماهای جنگنده قرار می‌داد.
نقش پررنگ تهران در ترتیبات سیاسی
به تدریج نقش پررنگ جمهوری اسلامی در ترتیبات سیاسی اتخاذ شده برای حل بحران‌های منطقه‌ای از جمله سوریه و از سوی دیگر ناکامی عربستان در سامان دادن به وضعیت جنگ با یمن و در نهایت پیشی گرفتن هزینه‌های این کشور و همپیمانانش بر فواید اندکی که از تقابل‌گرایی در برابر ایران و آتش جنگ نصیب‌شان می‌شد، سبب شد ریاض به سمت‌و‌سوی گفت‌وگو، ترمیم و تقویت رابطه با ایران ترغیب شود؛ امری که در نهایت به شکل‌گیری توافق ازسرگیری رابطه دوجانبه با تهران با میانجیگری چین انجامید و امریکا ناگزیر شد تنها به نظاره این تحولات پرشتاب میان ایران و عربستان بنشیند.
صلح بر خلاف منافع جنگ‌افروزان
تردیدی وجود ندارد که توافق ازسرگیری رابطه تهران و ریاض که با نقش‌آفرینی پکن به سرانجام رسید، چشم‌انداز دستیابی به صلح در یمن را بسیار محتمل کرده است. یکی از مهم‌ترین پیامدهای این توافق که قفل 7 ساله رابطه بحرانی ایران و عربستان را گشود، می‌تواند عامل تسریع‌کننده‌ای برای پیشرفت برقراری آتش‌بس، آغاز گفت‌وگوهای یمنی-یمنی و تشکیل یک دولت فراگیر به شمار آید، بویژه که جمهوری اسلامی ایران در طول این سال‌ها همواره ذیل پیگیری ابتکارعمل‌های متوالی با محوریت رفع محاصره، برقراری آتش‌بس پایدار، ارسال کمک‌های بشردوستانه به یمن و واگذاری حق تعیین سرنوشت به مردم یمن، نقش فعالی در صحنه دیپلماتیک برای حل این بحران از خود نشان داده است.
این در حالی است که تحولات جاری خلاف خواسته‌ها و منافعی پیش می‌رود که ایالات‌متحده و رژیم‌صهیونیستی در قبال جنگ یمن دنبال کردهاند، چراکه پایان آن و استقبال عربستان از ایده‌های دیپلماتیک جمهوری اسلامی برای فرونشاندن این بحران، با سیاست غرب برای فروش تسلیحات به ائتلاف ضد یمنی، غارت منابع نفتی یمنیها و تأمین منافع رژیم‌صهیونیستی در مغایرت قرار دارد. بنابراین جای تعجب نبود که وقتی پیش از آن مردم یمن، انصارالله را نماینده خود در صحنه گفت‌وگوهای بین‌المللی معرفی کرده بودند و مذاکرات صلح نیز با محوریت این انتخاب یمنیها برگزار می‌شد، کشورهای غربی و در رأس آن ایالات‌متحده به بهانه مقابله با انصارالله بر وسعت تحریم‌ها و حمایت‌های نظامی خود جهت جلوگیری از خاموش شدن آتش جنگ می‌افزودند تا مانع از به ثمر رسیدن مذاکرات صلح در این کشور شوند.
راه خروج
اینک در شرایطی که حاکمان سعودی با دریافت واقعیات صحنه و تقبل هزینه‌های گزاف به دلیل همراهی با سیاست خسارت‌بار امریکا در خاورمیانه به رویکرد منطقه‌ای مبتنی بر تعامل و همکاری دولت سید ابراهیم رئیسی روی خوش نشان داده‌اند، مقام‌های امریکایی می‌کوشند با تکرار مواضع ادعایی خود مبنی بر حمایت‌های تسلیحاتی ایران از یمن و توصیه به آن برای کمک به پایان جنگ از بار جنایاتی که خود در این کشور مرتکب شده‌اند، تبری جویند و در عین حال آخرین تلاش‌های خود را برای دست‌اندازی در روند تحولات مثبت میان ایران و عربستان به کار گیرند؛ تحولاتی که نشان می‌دهد کشورهای منطقه فارغ از مداخله غرب از امکان حل‌وفصل اختلافات و دستیابی به سازکار همکاری دوجانبه و چندجانبه بهره‌مند هستند، از این‌رو دولتمردان امریکایی بهتر است به جای تکرار سیاست شکست‌خورده خود و ارسال نشانه‌های متضاد با آنچه در روند تحولات مثبت میان بازیگران بزرگ یعنی ایران و عربستان جریان دارد، واقعیات جدید صحنه یعنی همگرایی بازیگران منطقه‌ای را بپذیرند و راه خروج از این عرصه را بیابند.
دیدار وزرای خارجه ایران و عربستان در پکن
روزنامه سعودی الشرق‌الاوسط روز گذشته به نقل از منابع آگاه خبر داد که حسین امیرعبداللهیان و فیصل بن فرحان، وزرای خارجه ایران و عربستان با هم دیدار خواهند کرد. به گزارش فارس به نقل از این رسانه عربی، منابع دیپلماتیک خبر دادند که این دیدار روز پنجشنبه و در پکن پایتخت چین برگزار خواهد شد. پیش از این دیدار، وزرای خارجه دو کشور سه بار با هم تلفنی گفت‌وگو کردهاند که طرفین در این تماس‌ها اقدامات آتی برای اجرای توافق ازسرگیری روابط، اقدامات مربوط به بازگشایی سفارت‌ها و اجرای توافقات پیشین را مورد بررسی قرار داده‌اند.
روزنامه ایران
دیدگاه تان را بنویسید