تهران-ریاض روی ریل همگرایی

قرار است وزیران خارجه جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی امروز در پکن با هم دیدار کنند. پیش از این دیدار، وزیران دو کشور، سه بار با هم تلفنی گفت‌وگو کرده‌اند. روزنامه سعودی الشرق الاوسط نوشت: انتخاب چین به عنوان محل برگزاری این دیدار به این دلیل بوده که پکن در دستیابی به توافق ریاض-تهران، نقشی مثبت داشته و تسهیل کننده تماس بین دو کشور بوده است.در همین خصوص، سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان هم چندی پیش در نامه‌ای به آیت ا... سید ابراهیم رئیسی، از وی برای سفر به ریاض دعوت کرد که با پاسخ مثبت رئیس جمهور کشورمان مواجه شد.نزدیک شدن ایران به عربستان محدود به این کشور نیست و بحرین و مصر هم جزو کشورهایی هستند که حالا با گشایش فضای جدید تمایل دارند با ایران رابطه داشته باشند. کشورهایی مثل امارات، مصر و بحرین قطعا در محور عربستان تعریف می‌شوند و حالا سرخط دیپلماسی خود را از ریاض می‌گیرند. مصر هم در جهان اسلام قدرت بزرگی است و اگر یکی از روندهای این توافق نزدیک شدن ایران و مصر به یکدیگر باشد، گشایش مهمی است. همان گونه که مقامات بحرینی و مصری در روزهای اخیر آمادگی خود را برای ازسرگیری روابط با تهران اعلام کرده‌اند و با بازگشت کشورهای عربی به سمت ایران، ثبات منطقه نیز بیش از پیش افزایش خواهد یافت.با توجه به این که عربستان و ایران در پرونده‌های مختلف منطقه‌ای با یکدیگر رقابت داشتند، بنابراین بهبود روابط دو کشور در حل بحران ها هم کمک شایانی خواهد کرد.یکی از پرونده‌های مهم، جنگ یمن است که بزرگ ترین بحران خلیج فارس به شمار می‌رود و بیشترین آسیب را از اختلافات ریاض و تهران دیده است. این دو کشور از جناح‌های مخالف در جنگ داخلی یمن حمایت می‌کنند و به همین دلیل پایان دادن به جنگ یمن احتمالاً از سوی هر دو کشور در اولویت بوده است و در مذاکرات دو سال گذشته، همواره این بحران یکی از موضوعات مورد بحث بود. برخی کارشناسان بر این باورند که در توافق اخیر ریاض و تهران متعهد شده‌اند که به جنگ یمن پایان دهند و در ماه‌های آینده تاثیر توافقات در میدان یمن هم خود را نشان خواهد داد، همچنان که  پس از توافق ایران و عربستان، مذاکرات جنبش انصارا... یمن با مقامات سعودی در ژنو، برای تبادل اسیران ازسرگرفته شد و می‌تواند مقدمه‌ای برای پایان جنگ هشت ساله باشد. تحلیل گران معتقدند که این توافق به عوامل موجود قبلی که در جهت حمایت از راه حل هستند، کمک می‌کند. پیوستن ایران به طرف‌هایی که به دنبال این توافق هستند یک پیشرفت در پرونده یمن است.

بحران سوریه هم یکی از مواردی است که ایران و عربستان سعودی دچار تنش هستند و به احتمال زیاد در این پرونده هم دو کشور سعی خواهند کرد سطح همکاری ها را افزایش دهند. عربستان در هفته‌های اخیر مواضع نسبتا خوبی در قبال تحولات سوریه اتخاذ کرده است و احتمال عادی سازی روابط با دمشق پس از 12 سال تنش، دور از انتظار نیست. وزیر خارجه سعودی به تازگی در سخنانی گفته است:«در جهان عرب اجماع بر لزوم اتخاذ رویکرد جدید در قبال سوریه در حال ظهور است و باید رویکرد دیگری پیدا کنیم که هنوز در حال تدوین است». در همین خصوص، منابع مطلع از تلاش‌ عربستان برای برگزاری نشست آتی سران کشورهای عربی در ریاض با مشارکت همه کشورهای عربی ازجمله سوریه و دعوت از ایران و ترکیه برای حضور در آن به عنوان مهمان این نشست خبر دادند. این اقدامات دیپلماتیک می‌تواند مقدمه بازگشت سوریه به اتحادیه عرب باشد تا چکیده و گل سرسبد بحران‌های خاورمیانه در یک دهه گذشته آخرین گام‌ها را به سوی پایان بردارد. موضوعی که ثابت می‌کند تحول مثبت در روابط ایران و عربستان می‌تواند چشم‌انداز کلی وضعیت منطقه را به طور چشمگیری تحت تاثیر قرار دهد.

خراسان