روایتگری معکوس از مذاکرات وین

گروه سیاست سایت فردا: مقامات آمریکایی از ابتدای سال 2021 یعنی زمان حضور بایدن در مسند قدرت تا کنون روایتگری معکوس از توافق هسته ای و مذاکرات را به مثابه یک تاکتیک در حوزه دیپلماسی عمومی در دستور کار قرار داده اند. این روند کماکان ادامه دارد.در روایتگری معکوس ، کلمات نقش آفرین و تعیین کننده هستند! در این معادله، باید مراقب آدرسها و سیگنالهای غرب ( در قبال مذاکرات هسته ای ) بود. به عنوان مثال، بلینکن تاکید دارد که مذاکرات احیای برجام دیگر در اولویت آمریکا قرار ندارد اما سخنی از مذاکرات هسته ای به میان نیاورده است. مقامات کاخ سفید و وزارت خارجه آمریکا تلاش می کنند تا به مخاطبان خود در حوزه دیپلماسی عمومی این گونه القا کنند که مذاکرات هسته ای دیگر مترادف با مذاکرات برجامینبوده و این مذاکرات با می توان با دستورکار دیگری جز احیای توافق هسته ای سال 2015 ادامه داد! این موضوع حتی از ابتدای سرکارآمدن دولت بایدن نیزتوسط برخی استراتژیستهای حوزه سیاست خارجی آمریکا به وی پیشنهاد شده بود.در این معادله، نمی توان نقش عوامل فرامتنی را نادیده انگاشت. با فرض اینکه تغییر دستورکار مذاکرات با موافقت جمهوری اسلامی ایران همراه شود ( که خود بررسی جداگانه ای را می طلبد)، قطعا عوامل فرامتنی سلبی تاثیرگذار بر روند احیای برجام، بر روی روند مذاکرات بر سر انعقاد مجددتوافق برجام  نیزتاثیرگذار خواهد بود. به عبارت بهتر، ابعاد فرامتنی بازی آمریکا در قبال روند مذاکرات نباید با ابعاد متنی آن خلط شود.

به عنوان مثال، هر گونه شیطنت آژانس بین المللی انرژی اتمی در روند مختومه سازی پرونده های ادعایی  یا هرگونه تلاشی که مقامات آمریکایی و اروپایی در قبال نهادهای رسمی قدرت در ایران مانند سپاه پاسداران صورت دهند، دستورکار جدید مذاکرات را نیز با فرض شکل گیری، دچار خلل خواهد کرد. از این رو نقش عوامل فرامتنی بر انعقاد هر گونه توافقی ایران به همان اندازه توافق احیای برجام ( و بلکه بیشتر از آن ) قابل درک و رصد است. فعلامعدل وخروجی  بازی مثلث آژانس بین المللی انرژی اتمی، اتحادیه اروپا و آمریکا به گونه ای نبوده است که بتواند منجر به موافقت جمهوری اسلامی ایران با انعقاد یک توافق مقطعی  یا حتی موقت  ( به سبک توافق ژنو قبل از انعقاد برجام ) شود. انعقاد هر گونه تفاهم و توافقی،پیش شرطها و اقتضائاتی حداقلی دارد که طرف غربی هنوزبه آنها تن نداده و تا زمانی که این موضوع برای جمهوری اسلامی ایران به اثبات نرسد، دلیلی برای موافقت با خواسته کاخ سفید و اتحادیه اروپا وجود ندارد. فراتر از آن، مقامات کاخ سفید به وضوح دریافته اند که جمهوری اسلامی ایران واشنگتن را در مذاکرات وین  وادار به انتخاب میان دو گزینه بازگشت واقعی به برجام و استمرار مسیردولت ترامپ وپرداخت هزینه های سخت آن نموده است .از این رو احتمال می رود طی روزهای آتی، موضوع انعقاد یک تفاهم یا چارچوب توافق موقت با هدف کنترل شرایط کنونی بیش از پیش مورد توجه و استناد دستگاه سیاست خارجی آمریکا و بازیگران اروپایی قرار گیرد. بدیهی است که در اینجا، تفاوت شرایط کنونی جمهوری اسلامی ایران (از منظر قدرت مانور هسته‌ای  حداکثری ایران) نسبت به سال 2013 میلادی یعنی زمان انعقاد توافق موقت ژنو در نظر گرفته شود. فراتر از آن، تصمیم‌گیری در خصوص موافقت با هرگونه توافقی میان ایران و طرف مقابل، متناسب با منافع ملی کشور صورت می‌گیرد.

در هر حال، تاکید جمهوری اسلامی ایران بر این است که رفع تحریمها باید به صورت عملیاتی و کامل صورت گیرد .در این میان، رصد بازی کاخ سفید درعرصه دیپلماسی عمومی و سنجش و تحلیل  آدرسهای نادرستی که به صورتی هدفمند از سوی بلینکن و سالیوان صورت می گیرد، باید مورد توجه دقیق دستگاه سیاست خارجی کشورمان قرار گیرد.