عقبگرد «گروسی» از بلوف سیاسی

«رافائل گروسی»، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشست روز گذشته شورای حکام را با خبر دستیابی به توافقات جدید با تهران آغاز کرد. مدیرکل آژانس از سفر قریب‌الوقوع هیأتی فنی به تهران برای تعیین روند اجرای تفاهم اخیر خبر داد و آن را نقطه عزیمت برای حل و فصل موضوعات اختلافی جاری ارزیابی کرد.

چهار روز پس از سفر مدیرکل آژانس به تهران، نشست چند روزه شورای حکام آژانس روز گذشته در وین آغاز شد. برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی یکی از چند موضوعی است که قرار است کشورهای عضو در کنار موضوعاتی همچون پیمان «آکواس» (توافق ساخت زیردریایی‌های هسته‌ای برای استرالیا توسط انگلیس و امریکا) و امنیت و پادمان‌های هسته‌ای اوکراین آن را به بحث و بررسی بگذارند.

مدیرکل آژانس سخنان آغازین خود در این نشست را به توضیح ابعاد و دستاوردهای سفر اخیر خود به ایران اختصاص داد و نسبت به تحولات صورت گرفته در جریان این سفر ابراز رضایت کرد. «گروسی» با اعلام اینکه در ابتدای یک مرحله جدید پس از توافق‌ با ایران قرار داریم، به دیدارهای خود با مقام‌های بلندپایه ایرانی اشاره کرد و مدعی شد که پس از این دیدارها ایران موافقت خود را برای مجوز به آژانس برای ادامه اقدامات نظارتی و راستی‌آزمایی اعلام کرد. امری که به گفته او به آژانس اجازه خواهد داد تا در صورت از سرگیری اجرای تعهدات هسته‌ای ایران تحت برجام، شروع به ایجاد یک خط پایه جدید همکاری کند. مدیرکل آژانس در توضیح بیشتر تفاهم اخیر با تهران با بیان اینکه مقام‌های ایرانی افزایش بیشتر فعالیت‌های راستی‌آزمایی آژانس در فردو را تسهیل خواهند کرد، تصریح کرد که ایران برای نظارت‌های بیشتر و حل و فصل مسائل پادمانی باقی‌مانده از جمله موارد مربوط به سه مکان اعلام نشده تضمین‌های سطح بالایی را ارائه کرده است. مدیرکل آژانس در رابطه با اینکه آیا در توافق اخیر، طرفین به فهرستی از نام افراد، محل‌ها و موارد دیگر برای بازرسی‌های آژانس دست یافته‌اند یا نه، به دو نکته در این خصوص اشاره کرد و گفت: «اولاً موضوع طبق توافق پادمانی نه فقط با ایران، بلکه میان هر کشوری با آژانس، محرمانه است، ثانیاً با توجه به تعامل بلندمدت و شکل بازدید، فراهم کردن فهرستی که شامل جزئیات افراد، محل‌ها و تاریخ‌های این روند باشد، غیرممکن است». او درباره شکل همکاری‌ای که قرار است پس از صدور بیانیه مشترک از سرگرفته شود نیز از سفر هیأتی فنی از سوی آژانس به تهران خبر داد و تأکید کرد: «یک تیم فنی آژانس بزودی به ایران سفر خواهد کرد تا به این موضوع رسیدگی کند.»

واکنش به ابراز وجود نتانیاهو

واکنش به مواضع ادعایی نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی بخش مهم دیگری از سخنان روز گذشته مدیرکل آژانس بود. پس از آنکه «گروسی» در نشست خبری شنبه گذشته با رئیس سازمان انرژی اتمی هرگونه اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای را کاملاً غیرقانونی خواند، «نتانیاهو» اظهارات مدیرکل آژانس را بی‌ارزش توصیف کرد و تهدیدات نظامی اسرائیل علیه ایران را ذیل حق ادعایی دفاع از تل‌آویو دانست. مدیرکل آژانس نیز در واکنش به ادعاهای «نتانیاهو» با یادآوری اینکه آژانس هر گونه حمله به نیروگاه‌ها و تأسیسات هسته‌ای را محکوم می‌کند، خطاب به نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی گفت: «من حقوق بین‌الملل را تکرار کرده‌ام».

تغییر فاحش

اما سخنان روز گذشته «گروسی» در نشست شورای حکام از نوعی عقب‌نشینی حکایت می‌کرد. مدیرکل آژانس روز گذشته و درست به فاصله 48 ساعت پس از مواضعی که در پایان سفر به تهران و در فرودگاه وین در یک نشست خبری مطرح کرد، سخنان خود را اصلاح و همه جزئیات اجرای تفاهم اخیر در تهران را به برگزاری نشست‌های فنی بعدی با مقام‌های ایرانی منوط کرد. مدیرکل آژانس پیش‌تر در فرودگاه وین مدعی شده بود که در پی توافق اخیر، بازرسی از سایت فردو 50 درصد افزایش خواهد یافت، دوربین‌های آژانس در تعدادی از اماکن دوباره نصب خواهد شد و حتی آژانس امکان خواهد یافت که به شماری از افراد دسترسی پیدا کند. ساعاتی پس از این ادعاها بود که بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی این ادعاها را رد کرد و با اعلام اینکه هیچ‌گاه بحث «دسترسی به افراد» مطرح نشد، ادعای افزایش50 درصدی بازرسی از فردو را هم رد کرد و گفت که «تعداد بازرسی‌های فردو پیش‌تر ۸ مورد بوده که با توجه به سطح غنی‌سازی بالاتر به ۱۱ مورد افزایش پیدا کرده است.». سخنگوی سازمان انرژی اتمی همچنین تأکید کرد که هیچ بحثی در مورد میزان دسترسی بدون محدودیت به سه مکان ادعایی مطرح نشده است.

در پی شفاف‌سازی مقام‌های ایرانی درباره مذاکرات اخیر در تهران، مدیرکل آژانس مواضع ادعایی خود در فرودگاه وین را در نشست روز گذشته شورای حکام اصلاح و تنها به بیان چهارچوب کلی تفاهم با ایران اکتفا کرد. «گروسی» در حالی از نصب مجدد دوربین‌های آژانس که ایران پیش‌تر در پی توقف اجرای پروتکل الحاقی برچیده بود، سخن گفت که روز گذشته حرف خود را تغییر داد و در پاسخ به این پرسش که آیا ایران دوباره دوربین‌هایی را که جمع کرده بود، نصب خواهد کرد، گفت: «جایگزینی برخی تجهیزات به شرایط معینی بستگی خواهد داشت و لازم است در این خصوص رایزنی کنیم». او همچنین به جای تکرار ادعای 2 روز پیش خود مبنی بر افزایش 50 درصدی بازرسی‌ها تأکید کرد که این موضوع بخشی از مباحث فنی بعدی خواهد بود که در پی سفر هیأتی از آژانس صورت خواهد گرفت.

عقب‌نشینی فاحش مدیر‌کل آژانس از مواضع پیشین خود از نگاه رسانه‌های مشهور غرب نیز دور نماند. رسانه امریکایی «وال‌استریت‌ژورنال» با اشاره به مواضع روز گذشته «گروسی» اعلام کرد که مدیرکل آژانس نتوانست اظهارات روز شنبه خود را پیرامون توافق با ایران برای دسترسی به برخی اطلاعات، افراد و امکان در ایران تأیید کند. «لاورنس نورمن»، خبرنگار وال‌استریت‌ژورنال با سنجش دو نوع موضع‌گیری «گروسی» در فرودگاه وین و نشست شورای حکام درباره تفاهم تهران، چنین نتیجه‌گیری کرد که مدیر‌کل آژانس از برخی اظهاراتش در خصوص توافق با ایران عقب‌نشینی کرده است.

روزنامه ایران