رقص «مون واک» امریکا در برجام

وزیر خارجه قطر روز یک شنبه به تهران آمد و گفت که با خود حامل پیام امریکا است، اما در همان روز وزیر خارجه امریکا برای چندمین بار در ماه‌های اخیر گفت که ایران پیشنهاد ارائه شده در خصوص بازگشت به توافق هسته‌ای را رد کرد و با استناد به همین، تأکید کرد که امریکا در حال حاضر، بر وضعیت ناآرامی‌ها در ایران متمرکز است. به نظر می‌رسد، دولت بایدن در برخورد با مذاکرات احیای برجام رقص «مون واک» راه انداخته، یعنی در حالی که پای رقصان دیپلمات‌های امریکایی عقب رفتن را نشان می‌دهد، در تلاش است تغییری در موضع مذاکراتی خود ایجاد نکند. وزارت خارجه روسیه از دولت‌های غربی خواسته دست از بازی در خصوص برجام بردارند و قدرت تصمیم‌گیری برای احیای برجام را داشته باشند.

مون‌واک (Moonwalk) نام یک تکنیک رقص مربوط به دهه ۱۹۸۰ میلادی در امریکا است که انجام‌دهنده این رقص، پا‌های خود را طوری به حرکت در می‌آورد که گویا در حال حرکت کردن به عقب است، در حالی که در موضع خود حرکت نمی‌کند. در سال‌های ۲۰۰۸- ۲۰۰۷، دولت امریکا اعلام کرد نیرو‌های نظامی خود را از عراق عقب خواهد کشید، در حالی که کادر غیرنظامی وارد این کشور می‌کرد. همان موقع برخی منتقدان در امریکا گفتند که دولت بوش در حال انجام رقص مون‌واک است. حال به فاصله ۱۵ سال از آن موقع، ظاهراً دولت بایدن همین تکنیک را در مذاکرات هسته‌ای با ایران دنبال می‌کند. الان حدود پنج ماه از توقف مذاکرات احیای برجام بین ایران و ۱+۵ می‌گذرد و مقام‌های دولت بایدن و شرکای اروپایی آن، هر بار که با سؤال خبرنگاران درباره شروع مذاکرات روبه‌رو می‌شوند، در پاسخی کلیشه‌ای اعلام می‌کنند که «در حال حاضر، بر وضعیت ناآرامی‌ها در ایران متمرکز» هستیم، هرچند بلافاصله تأکید می‌کنند که دیپلماسی همچنان مؤثر‌ترین راهکار برای مقابله با برنامه هسته‌ای است. آخرین بار، آنتونی بلینکن وزیر خارجه امریکا روز یک شنبه با این سؤال روبه‌رو شد و او همین جملات کلیشه‌ای را تکرار کرد و برای نشان دادن درستی موضع کشورش به مذاکرات پنج ماه قبل اشاره کرد و گفت که ایران پیشنهاد ارائه شده در خصوص بازگشت به توافق هسته‌ای را رد کرده است. در حالی که پیش از این حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه دولت سیزدهم بار‌ها از «پیغام و پسغام امریکا برای مذاکره با ایران» خبر داده بود. اظهارات روز یک شنبه بلینکن با سفر محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، وزیر خارجه قطر به تهران همزمان شد، جایی که این بار او از پیغام و پسغام‌های امریکا به ایران صحبت کرد. هرچند او گفته که پیام‌هایی را از طرف‌های مختلف درباره موضوعات مختلف به ایران منتقل کرده و تأکید کرده که این پیام‌ها «به طور مستقیم به توافق هسته‌ای تهران با قدرت‌های جهانی مربوط نیست»، ولی تأکید کرد که واشنگتن چند پیام را با هدف انتقال به تهران، به قطر داده است.

اینکه پیام‌های واشنگتن به تهران چیست، هنوز منابع رسمی یا غیر رسمی در واشنگتن چیزی درباره محتوای آن بیان نکرده‌اند، ولی تأکید وزیر خارجه قطر بر اینکه این پیام‌ها «به طور مستقیم به توافق هسته‌ای مربوط نیست»، نشان‌دهنده این است که واشنگتن به فاصله پنج ماه از توقف مذاکرات در پی گشودن باب دیپلماسی هسته‌ای از مسیر‌هایی غیرمستقیم، غیر از مذاکرات احیای برجام است. در شرایطی که دولت بایدن طی ماه‌های گذشته، چندین بار از مجاری علنی مختلف تأکید کرده که بر مذاکرات احیای برجام متمرکز نیست، پیام‌های دولت بایدن به تهران که این بار دولت قطر رسماً آن را تأیید کرده، تکرار تکنیک رقص مون واکی است که امریکا در مورد خروج نیروهایش از عراق نیز در پیش گرفته است. وزارت خارجه روسیه روز دو شنبه در موضعی که نشان از نارضایتی از این تکنیک واشنگتن و دولت‌های غربی دارد، ابراز امیدواری کرد که کشور‌های غربی دست از بازی در خصوص برجام بردارند. مسکو گفته است: «غرب در تلاش است با حمایت از اعتراضات در ایران، توجهات را نسبت به ازسرگیری توافق هسته‌ای منحرف کند». در بیانیه وزارت خارجه روسیه، همچنین از حمله پهپادی نافرجام به تأسیسات نظامی ایران، به عنوان «حمله تحریک‌آمیز پهپادی» نام برده شده و ضمن محکومیت این حمله، هشدار داده می‌شود: «حملات به تأسیسات نظامی ایران باعث تنشی غیرقابل کنترل خواهد شد.»‌در حالی که پیش از این، شبکه سعودی الحدث مدعی شده بود که عملیات شنبه‌شب علیه تأسیسات وزارت دفاع ایران را امریکا و کشور دیگری غیر از اسرائیل انجام داده، سخنگوی وزارت دفاع امریکا نیز یک شنبه شب اعلام کرد که هیچ نیروی نظامی امریکا در حملات به ایران شرکت نکرده است. روزنامه «وال استریت ژورنال» به نقل از مقامات امریکایی و برخی منابع آگاه دیگر نوشت که اسرائیل این حمله را انجام داده است. همزمان دینفس‌اکسپرس در گزارشی با استناد به تصاویر ماهواره «اسکای سَت» که سایت Planet Lab آن را ساعت ۱۰:۱۰ صبح به وقت محلی بعد از این حمله منتشر کرده است، نوشته که در این حمله هیچ آسیبی قابل مشاهده‌ای دیده نمی‌شود. این سایت علاوه بر این عکس که روز ۲۹ ژانویه (۹ بهمن) گرفته شده است عکس قبلی این سایت که ۲۶ نوامبر ۲۰۲۲ گرفته شده را نیز منتشر کرده است.

 بورل بین «بد» و «بدتر»

سیاست امریکا به یک طرف، نشانه‌های جدی از بروز شکاف در مورد نحوه برخورد با ایران، میان دول اروپایی با اتحادیه اروپا نیز بیش از پیش در حال نمایان شدن است. در حالی که پیش از این جوزف بورل، کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا از دشواری‌های حقوقی برای قرار دادن سپاه در فهرست تروریسم اروپا صحبت کرده بود، دیروز روزنامه فایننشال‌تایمز گزارش داد بخش حقوقی اتحادیه اروپا قرار است ظرف سه هفته نظر خود را درباره قانونی بودن یا نبودن قرار دادن نام سپاه در لیست تروریستی به اعضای این اتحادیه اعلام کند. همزمان، جوزف بورل دیروز یک بار دیگر تأکید کرد قرار دادن نام سپاه در فهرست سازمان‌های تروریستی اتحادیه اروپا تنها اوضاع را دشوارتر می‌کند. «بورل» حمایت برخی دول اروپایی از قطعنامه پارلمان اروپا را تأیید کرده و گفته که «بله، برخی از کشور‌های عضو از این پیشنهاد حمایت می‌کنند. بسیاری موافق خواهند بود. با این حال، بورل هشدار داده که چنین تصمیمی بر وضع برجام نیز اثرگذار است: «برجام نمرده است، اما کاملاً متوقف شده است. می‌توانید این‌طور تصور کنید که اگر این فرایند [قرار دادن سپاه در فهرست سازمان‌های تروریستی]توسط کشور‌های دیگر انجام شود، قطعاً امور دشوارتر خواهد شد. اگر رژیم ایران تا این حد بد است باید سعی کنیم که این رژیم را از داشتن بمب هسته‌ای بازداریم و من راهی بهتر از اجرای برجام برای انجام این کار نمی‌دانم.»

منبع: روزنامه جوان