بمب‌هایی که در ذهن‌ها منفجر می‌شوند

سید محمدعماد اعرابی در روزنامه کیهان نوشت: می‌گفت: «آیا شما فکر کرده‌اید آمریکا که با یک بمبش می‌تواند تمام سیستم‌های نظامی ما را از کار بیندازد، از سیستم نظامی ما می‌ترسد؟» اما ظاهرا آن بمب فقط در ذهن گوینده این سؤال وجود داشت و در انبارهای تسلیحاتی آمریکا خبری از آن نبود. در واقع ارتش تروریستی آمریکا حتی از رهگیری ساده‌‌ترین پهپادهای نظامی نیز عاجز بود چه رسد به اینکه با یک بمب «تمام سیستم‌های نظامی ایران» را از کار بیندازد! ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۲ «کم مک میلان» افسر توپخانه ارتش آمریکا که در عراق خدمت کرده بود طی مقاله‌ای برای تارنمای آمریکایی «۱۹۴۵» نوشت: «پهپاد‌های ایرانی مرتبا به نیرو‌های آمریکایی و ائتلاف در خاورمیانه حمله کرده‌اند و بار‌ها از خطوط دفاعی مهیب آمریکایی عبور کرده و اهدافی را در پایگاه‌های ایالات متحده در هم کوبیده‌اند... پهپاد‌های انتحاری چیزی بود که من و دوستانم را شب‌ها در عراق بیدار نگه می‌داشت.»

یک قرارداد ۵.۴ میلیارد دلاری، یک قرارداد ۱.۷۵۰ میلیارد دلاری، یک قرارداد ۱۳۰ میلیون دلاری و یک قرارداد ۱۲۰ میلیون دلاری؛ مجموعا ۷ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار، رقمی است که عربستان سعودی تنها طی ۴ سال برای تجهیز خود به سامانه‌ دفاع هوایی پاتریوتِ ساخت آمریکا و استفاده از خدمات آن پرداخت کرد. شاید بهتر بود به‌جای این هزینه، پادشاه سعودی یکی از همان بمب‌ها را سفارش می‌داد تا «تمام سیستم‌های نظامی» انصارالله یمن را از کار بیندازد اما چنین بمبی حتی برای مقابله با مجاهدان یمنی که فاقد ارتش منسجم و نیروی هوایی و دریایی بودند نیز وجود نداشت.

۱۴ می ‌۲۰۱۹ (۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۸) پهپادهای یمنی با موفقیت یک هدف مهم را در ۳۲۰ کیلومتری غرب ریاض مورد حمله قرار دادند. این هدف ایستگاه‌های پمپاژ نفت و گاز در خط لوله «پترولاین» واقع در دو منطقه «العفیف» و «الدوادمی» بود. خط لوله‌ای ۱۱۷۰ کیلومتری که بندر «جُبیل» در شرق عربستان و در ساحل «خلیج‌فارس» را به بندر «ینبع» در غرب این سرزمین و در ساحل «دریای سرخ» متصل می‌کرد. پهپادهای یمنی در مسیر ۷۰۰ کیلومتری تا هدف‌شان در عمق خاک سعودی مورد شناسایی هیچ سامانه دفاع هوایی قرار نگرفتند و رژیم سعودی فهمید دور زدن تنگه هرمز از طریق این خط لوله چندان ساده نیست. ۱۹ آگوست ۲۰۱۹ (۲۸ مرداد ۱۳۹۸) یمنی‌ها یک شگفتانه دیگر برای حکام سعودی و تسلیحات آمریکایی‌شان داشتند. پالایشگاه «الشیبه»، سومین پالایشگاه بزرگ سعودی در مرز عربستان و امارات با ۱۰ فروند پهپاد انتحاری «صماد۳» هدف قرار گرفت. پهپادهایی که توانسته بودند ۱۲۰۰ کیلومتر را در خاک سعودی بدون هیچ مزاحمتی بپیمایند و خود را به مرزهای امارات رسانده و با موفقیت تأسیسات پالایشگاه «الشبیه» را منهدم کنند. این حملات البته در مقابل عملیات بعدی آنها یک دستگرمی به حساب می‌آمد. ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۹ (۲۳ شهریور ۱۳۹۸) بزرگ‌ترین پالایشگاه نفتی جهان در «البقیقِ» عربستان با پهپادهای یمنی آشنا شد. علاوه‌بر آن پالایشگاه دیگر شرکت «آرامکو» در «الخُریص» نیز مورد حمله قرار گرفت. آن‌طور که مقامات سعودی مدعی شدند پالایشگاه «البقیق» با ۱۸ پهپاد و پالایشگاه «الخریص» با ۴ موشک مورد اصابت قرار گرفته بودند. بدین ترتیب سه پالایشگاه بزرگ عربستان یعنی «البقیق»(با ظرفیت ۷ میلیون بشکه در روز)، «الخریص»(با ظرفیت ۱.۵ میلیون بشکه در روز) و «الشیبه»(با ظرفیت ۱ میلیون بشکه در روز) در تیررس یمنی‌ها قرار داشت. اما سؤال اصلی این بود سامانه دفاع هوایی پاتریوتِ رژیم سعودی دقیقا کجاست؟ پاسخ به این سؤال را هرطور که بیان کنیم از عملکرد افتضاح پاتریوت‌ها چیزی کم نمی‌شود. مناطق حساس البقیق و الخریص در میان انبوهی از سکوهای پدافندی پاتریوت قرار داشتند و علاوه‌بر آن دست‌کم شش پایگاه هوایی سعودی با فاصله نزدیکی دورتادور این منطقه قرار داشت. باید توجه داشت اینها فقط بخشی از عملیات موفق یمنی‌ها در عمق خاک عربستان بود. نمونه‌های دیگری نیز وجود داشت مانند حمله به پایانه‌های نفتی «الخبر» و «رأس التنوره» با فاصله حدود ۱۳۰۰ کیلومتری از نخستین مناطق تحت کنترل انصارالله یمن؛ در تمام این موارد نیز باز هم خبری از سامانه‌های دفاع هوایی خریداری شده توسط عربستان نبود. شاید ایالات متحده اراده و انگیزه کافی برای دفاع از متحد قدیمی خود در منطقه را نداشت اما حقیقت این بود آنها حتی در دفاع از پایگاه‌های خود نیز ناتوان بودند.

بامداد ۱۸ دی ۱۳۹۸(۸ ژانویه ۲۰۲۰) پایگاه نظامی «عین‌الاسد» بزرگ‌ترین پایگاه هوایی آمریکا در غرب عراق هدف ۱۳ موشک ایرانی از نوع «فاتح» و «قیام» قرار گرفت. سامانه‌های پدافندی آمریکا حتی در دفاع از مهم‌‌ترین پایگاه خود در عمق خاک عراق هم ناکام بودند. حتی یک موشک هم توسط این سامانه‌ها ردگیری و منهدم نشد. یک سال بعد «فرانک مکنزی» فرمانده وقت نیروهای تروریستی آمریکا در غرب آسیا(سنتکام) درباره این حمله به شبکه «سی‌بی‌اس»(CBS) آمریکا گفت: «موشک‌ها دقیق بودند. آنها کاملاً به همان‌جایی که می‌خواستند، برخورد کردند.» این در حالی بود که پس از ترور «شهید سلیمانی» در ۱۳ دی ۱۳۹۸ نیروهای آمریکایی مستقر در منطقه در حالت آماده‌باش کامل قرار داشتند و هرگز نمی‌توانستند عملکرد ضعیف خود در این ضربه را با «غافلگیری» توجیه کنند.

باید به شیوخ مرتجع عرب حق داد که با مشاهده عملکرد ناامید‌کننده نیروهای آمریکایی در مواجهه با چنین تهدیدات محدود و مقطعی به فکر گزینه‌های دیگری برای تأمین امنیت کاخ‌های شیشه‌ای خود باشند؛ به‌خصوص اگر آنها فرار مفتضحانه نیروهای آمریکایی از افغانستان را نیز با چشمان خود دیده باشند. ۳ ژانویه ۲۰۲۳ تارنمای «المانیتور» از جلسه «مایکل اریک کوریلا» فرمانده فعلی نیروهای تروریستی آمریکا در غرب آسیا(سنتکام) با شرکت‌های فناور آمریکایی خبر داد. نشستی که در آن حاضران با اذعان به شکست سنتکام در مواجهه با تهدیدات هوایی منطقه غرب آسیا از آزمایش الگویی جدید برای افزایش قدرت بازدارندگی خبر دادند. اما مثل عملکرد سامانه پاتریوت این الگو هم بیش از آنکه واقعی باشد، تبلیغاتی به نظر می‌رسید. آن‌طور که «المانیتور» می‌گوید: «مقامات سنتکام امیدوارند این رویکرد رهبران منطقه‌ای را متقاعد کند که واشنگتن همچنان می‌تواند راه‌حل‌های دفاعی بهتری نسبت به چین و روسیه با بهره بردن از بوروکراسی نوآوری پنتاگون به منظور توسعه تاکتیک‌های جدید تیم‌‌سازی با و بدون سرنشین در میدان ارائه دهد.» این یعنی حتی در ذهن شیوخ وابسته عرب نیز آمریکا دیگر جایگاه سابق را نداشت. شاید امروز مقامات غربگرای اوکراین نیز مثل شیوخ عرب به چنین ذهنیتی رسیده باشند؛ وقتی با وجود سامانه‌های دفاع هوایی آمریکا و اروپا برای مقابله با پهپادهای روسی، سربازان اوکراینی به گفته «نیویورک‌تایمز» ترجیح می‌دهند تمرکز خود را بر «دیدن»، «شنیدن» و استفاده از مسلسل برای ساقط‌کردن پهپادها قرار دهند!

نمی‌دانیم آن مرد هنوز هم فکر می‌کند «آمریکا با یک بمبش می‌تواند تمام سیستم‌های دفاعی ما را از کار بیندازد» یا نه! شاید چندان مهم هم نباشد. مهم این است در مقطعی که از دل تنش‌ها و درگیری‌های بین‌المللی، نظمی نوین در حال شکل‌گیری است و ما برای تثبیت نقش خود در این دنیای جدید به خودباوری، شجاعت و کنش‌گری فعال در سیاست خارجی‌مان نیاز داریم؛ آن مرد دیگر نیست. مردی که امتیازات نقد را در طَبق زرین برجام تقدیم غرب کرد، با تلفن وزیر خارجه آمریکا کشتی کمک‌های انسان‌دوستانه به یمن را بازگرداند، حاضر نبود آمریکا را «دشمن» خطاب کند و با رئیس‌جمهورش ملاقات کرد و دست داد و البته با وجود تمام اینها فرودگاه مونیخ از سوخت‌رسانی به هواپیمای حامل او به‌دلیل تحریم‌های آمریکا ممانعت کرد.

کیهان