چرا مسجدالاقصی مکانی فوق‌العاده حساس است؟

مسجد الاقصی به عنوان مکان آشکار کننده ناامیدی و خشم انباشته شده در طول سال‌ها عمل می‌کند.

به نقل از میدل ایست نیوز، محوطه مسجدالاقصی یا کوه معبد، سومین مکان مقدس اسلام و مقدس‌ترین مکان یهودیان که وزیر امنیت «ملی» جدید اسرائیل از آن بازدید کرده، کانون درگیری اسرائیل و فلسطین است.

در طول دهه گذشته، همه قیام‌های بزرگ فلسطینی‌ها از این جا شروع شده‌اند. فراتر از جایگاه مذهبی و نمادین، مسجد الاقصی به عنوان مکان آشکار کننده ناامیدی و خشم انباشته شده در طول سال‌ها عمل می‌کند. تشکیل دولت جدید اسرائیل می‌تواند تنش‌ها را بیشتر کند.

این مکان که یهودیان آن را کوه معبد می‌نامند، مقدس‌ترین مکان در یهودیت و سومین مکان مقدس در اسلام پس از مکه و مدینه است. این محوطه ۱۴ هکتاری در ارتفاعات بخش شرقی شهر بیت المقدس است که از زمان جنگ شش روزه در ژوئن ۱۹۶۷ توسط اسرائیل اشغال شده بود، سپس در سال ۱۹۸۰ ضمیمه شد و فلسطینی‌ها می‌خواهند آن را پایتخت کشوری کنند که آرزوی آن را دارند.

این مکان که مسلمانان آن را «الحرم الشریف» یا به‌طور ساده «الاقصی» نامیده‌اند، قبه‌الصخره را در خود جای داده است که [حضرت] ابراهیم (ع) پسرش را برای قربانی کردن به آن جا برد. و حضرت محمد (ص) از آن جا به آسمان عروج کرد. در جنوب محوطه، مسجد الاقصی قرار دارد که در قرن هفتم، پس از تصرف بیت المقدس توسط عمر ساخته شد.

با وجود تصرف بیت المقدس شرقی توسط ارتش اسرائیل در سال ۱۹۶۷، این محوطه همچنان توسط بنیادی اسلامی که توسط اردن تأمین مالی و مدیریت می‌شود، اداره می‌شود. نگهبانان این بنیاد مسؤول نظارت بر رعایت قوانین مذهبی هستند، اما امنیت آن توسط پلیس اسرائیل تامین می‌شود.

طبق شرایط تاریخی که دولت اسرائیل در سال ۱۹۶۷ متعهد به رعایت آن شد، مسلمانان می‌توانند در هر زمان از شبانه روز به آنجا بروند و یهودیان می‌توانند در زمان‌های معین، تحت نظارت دقیق از طریق دروازه مغرب به آن دسترسی داشته باشند، اما مجاز به دعا خواندن در آنجا و یا ورود به آن با داشتن نمادهای مذهبی نیستند. در سال‌های اخیر، افراط‌گرایان مدعی این حق بوده‌اند و دفعات متعددی به آنجا می‌روند تا در آن جا دعا بخوانند.

حضور فزاینده این بازدیدکنندگان و مراسمی که برخی در آنجا به طور مکرر انجام می‌دهند، تنش‌هایی را با مسلمانان برمی‌انگیزد. مسلمانان می‌ترسند دولت یهود شرایط دسترسی را فراهم کند و قوانین را تغییر دهد، همانطور که ایتامار بن گویر ادعا می‌کند.

حقوق برابر ممکن است یک خواسته مشروع به نظر برسد، اما اگر فلسطینی‌ها به شدت با آن مخالفت می‌کنند، به این دلیل است که می‌دانند اسرائیلی‌ها قصد دارند به‌تدریج آنها را از شهر قدیمی بیرون برانند؛ بر اساس الگوی آنچه در الخلیل روی داد.

تشکیلات خودگردان فلسطین در آستانه سفر ایتامار بن گویر هشدار داد که هرگونه تلاش برای تغییر وضعیت موجود در محوطه مسجدالاقصی اعلان جنگ تلقی خواهد شد. در واقع، بیشتر ابتکارات اسرائیل در این مکان واکنش‌های خشونت آمیزی را به همراه داشته است.

در سال ۱۹۹۶، گشایش یک دسترسی جدید به تونلی که از نزدیکی محوطه مسجدالاقصی می‌گذرد، از سوی فلسطینی‌ها به عنوان هتک حرمت به این مکان مقدس تلقی و باعث درگیری‌هایی شد که طی سه روز بیش از ۸۰ کشته بر جا گذاشت.

بیست و هشتم سپتامبر ۲۰۰۰، دیدار آریل شارون، رهبر مخالفان و رهبر جناح راست اسرائیل، از آن، آغازگر انتفاضه دوم، قیام فلسطینی‌ها بود.

ژوئیه ۲۰۱۷، نصب فلزیاب در چندین ورودی این مکان درگیری‌های جدیدی را باعث شد. ده روز پس از نصب آنها، دولت بنیامین نتانیاهو باید تصمیم می‌گرفت که آنها را از بین ببرد تا بحران را خنثی کند.

ماه مه ۲۰۲۱، پس از چند روز تنش شدید، حمله یهودیان، از جمله ایتامار بن گویر به مناسبت نمایش نیروی ملی گرایان و سرکوب اسرائیل علیه فلسطینی‌ها در داخل مسجد الاقصی را شاهد بود که باعث شلیک موشک حماس و جنگ یازده روزه در غزه شد.

بهار سال ۲۰۲۲، مداخله نیروهای اسرائیلی در محوطه مسجدالاقصی و ورود آنها به مسجد الاقصی برای بیرون راندن جوانان فلسطینی مصمم به «دفاع» از آن، پس از فراخوان یهودیان تندرو برای انجام مراسم قربانی کردن بره در این مکان که هیچ شانسی برای موفقیت نداشت، ده ها مجروح بر جا گذاشت و به بسته شدن کرانه باختری منجر شد./ایسنا