«مسئله برجام» دوباره زنده شد! /بورل: توافق کردیم به مذاکرات بازگردیم

«مسئله برجام» دوباره زنده شد! حتی با لغو زبان بایدن که گفت «برجام مرده است، اما اعلامش نمی‌کنیم»! کجا زنده‌شد؟ از نظر مکانی در اردن! کمیسیونر سیاست‌خارجی اروپا فرصتی یافت تا با وزیرخارجه ایران دیدار کند و بگوید «توافق کردیم که به مذاکرات احیای برجام در وین بازگردیم». از نظر زمانی کجا؟ درست زمانی که اروپا و امریکا یقین کردند جمهوری‌اسلامی آن‌طور که جادوگران و شعبده‌بازان و پیشگویان می‌گویند در شب یلدا سرنگون نمی‌شود! یک ناامیدی کامل از جنابان براندازان! آن پرزیدنت آلزایمری را هم مثل همیشه کسی روی حرف‌هایش اعتباری باز نمی‌کند. هرچند اعتمادی و انتظاری هم برای توافق نهایی با امریکا نیست، اما فقط یک چیز قطعی شد: «اگر نشان دهیم که مقاوم و قوی هستیم، فرق می‌کند با وقتی که گمان می‌کنند که قوی نیستیم»

دیپلماسی برای شروع دوباره مذاکرات احیای برجام در حال تشدید شدن است. حسین امیرعبداللهیان در اردن، با کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفتگو کرد و آنگونه که جوزف بورل گفته دو طرف توافق کردند کانال ارتباطی را باز نگه دارند و برجام بر اساس مذاکرات صورت گرفته در وین از سرگرفته شود. شورای امنیت سازمان ملل هم شاهد نشستی ویژه بود، جایی که دبیرکل سازمان ملل، روسیه، چین و برخی کشور‌های دیگر، خواستار این شدند تا مذاکرات احیای توافق شروع شود.

امریکای بایدن همچنان برای شروع مذاکرات احیای برجام، به معنی واقعی سرگردان است. دیروز در شبکه‌های اجتماعی ویدئویی از رئیس‌جمهور امریکا منتشر شد که نشان می‌دهد زنی که ظاهراً از مخالفان جمهوری اسلامی است در جریان ملاقاتی رو در رو، از بایدن می‌خواهد مرگ برجام را اعلام کند. بایدن با پاسخ «نه»، ظاهراً به او جواب منفی می‌دهد، ولی بلافاصله می‌گوید «برجام مرده، ولی به دلایل زیادی (مرگش را) اعلام نمی‌کنیم.» او سپس در واکنش به این درخواست که با روحانیون ایران توافق نکنید، چون نماینده ایران نیستند، در جمله‌ای کاملاً متفاوت که حاکی از تمایل او به تداوم مذاکرات است، می‌گوید: «بله می‌دانم نماینده شما نیستند، اما (اگر مذاکره نکنیم) سلاح هسته‌ای خواهند داشت که نماینده (ایران) می‌شوند.» زمان و مکان ویدئو مشخص نیست، ولی می‌توان حدس زد که به رقابت‌های انتخاباتی امریکا در ماه اکتبر مربوط است. هرچند گفت و شنود این ویدئو را مثل خیلی از مواضع دیگر جو بایدن نمی‌توان موضع رسمی دولت امریکا قلمداد کرد، ولی دست‌کم انعکاس گرایش غیر رسمی دولت امریکا در شرایطی است که می‌گوید به جای مذاکرات، بر چیزی متمرکز است که آن را «اعتراضات» در ایران می‌خواند. همزمان با انتشار این ویدئو، تلاش‌ها برای شروع مجدد مذاکرات احیای برجام تشدید شده است. حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه که برای شرکت در نشست بغداد ۲ به امان پایتخت اردن رفته، روز سه شنبه در حاشیه این نشست با جوزف بورل کمیسیونر سیاست خارجی اروپا ملاقات کرد. در این ملاقات که علی باقری، مذاکره‌کننده ارشد ایرانی و انریکه‌مورا معاون جوزف بورل هم حضور داشت، امیر عبداللهیان مجدداً آمادگی ایران را «برای جمع‌بندی مذاکرات وین بر اساس پیش‌نویس بسته مذاکراتی که نتیجه ماه‌ها مذاکرات سخت و فشرده است» اعلام و به طرف‌های مقابل توصیه کرد با پرهیز از سیاسی‌کاری و با اتخاذ رویکردی سازنده و واقع‌بینانه، تصمیمات سیاسی لازم را برای اعلام توافق بگیرند. امیرعبداللهیان که روز دو شنبه هم به طرف‌های مقابل توصیه کرده بود «با پرهیز از سیاسی‌کاری و اتخاذ رویکردی سازنده و واقع‌بینانه، تصمیمات سیاسی لازم را برای اعلام توافق بگیرند» دیروز «رویکرد کشور‌های غربی در حمایت از اغتشاشگران و وضع تحریم‌های غیرقانونی علیه جمهوری اسلامی ایران به بهانه‌های واهی حمایت از حقوق بشر مردم ایران را محکوم کرد.» وزیر خارجه، حمایت از حقوق بشر را جزو اصول پایه‌ای انقلاب اسلامی خواند و ضمن یادآوری رویکرد کشور‌های غربی در نقض حقوق بشر ملت ایران از جمله در همراهی با تحریم‌های غیرقانونی امریکا، «ریختن اشک تمساح از سوی این کشور‌ها در حمایت از حقوق مردم ایران را باورپذیر ندانست.» وزیر خارجه همچنین در موضعی جداگانه در نشست گفت ما با رعایت خطوط قرمز آماده جمع‌بندی مذاکرات و رسیدن به گام پایانی توافق هستیم، منوط به اینکه طرف‌های مقابل واقع‌بینانه عمل کنند.

 اروپا: این‌ها از برجام جداست

بعد از ملاقات دیروز، جوزف بورل، کمیسیونر سیاست خارجی اروپا هم با انتشار پیامی در توئیتر نوشت که دو طرف در این دیدار توافق کردند کانال ارتباطی را باز نگه دارند و «برجام بر اساس مذاکرات صورت گرفته در وین ازسرگرفته شود.»‌جوزف بورل به زمان شروع مذاکرات اشاره‌ای نکرده، ولی مدعی شده که در جلسه با امیرعبداللهیان «بر ضرورت توقف فوری حمایت نظامی از روسیه و سرکوب داخلی در ایران» تأکید کرده است. با وجود این موضع بورل که نشان از تمایل اتحادیه اروپا برای جداکردن تنش‌های اروپا و ایران از مسیر مذاکرات است. رابرت مالی، نماینده ویژه امریکا در امور ایران عصر سه شنبه در توئیتر، با اشاره به مذاکرات ماه‌های قبل برای احیای برجام، نوشت: «اولین باری نبود که رهبران ایران به توافقی که روی میز بود و مورد تأیید همه بود، پشت کردند. اما این نمونه اخیری بود که امید جمعی ما را برای بازگشت سریع و متقابل به اجرای کامل برجام را کنار زد.»‌در حالی که موضع مالی همچنان نشانه تردید امریکا برای احیای مذاکرات است، مطالبات برای بازگشت امریکا به مذاکرات در حال تشدید شدن است. «گنگ شوانگ» معاون نماینده دائم چین در سازمان ملل در جلسه دو شنبه شب شورای امنیت گفت که قطعنامه جدید شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای اعمال فشار به ایران، کاری جز «تشدید تنش‌ها، تضعیف اعتماد و سایه افکندن بر مذاکرات» انجام نداده و «ایالات متحده به عنوان خالق بحران هسته‌ای ایران، باید مسئولیت خود را بپذیرد و در برداشتن گام‌های ملموس پیش‌قدم باشد». وی ادامه داد: «چین از ایالات متحده درخواست می‌کند تعهدات خود را ذیل این توافق اجرا کند و تمامی تحریم‌های یکجانبه و اقدامات «دست‌درازی به قلمرو قضایی» کشور‌های دیگر و کشور‌های ثالث را لغو کند و از تهدید به استفاده از زور علیه ایران دست بردارد.» آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل هم گفت که به باور من که این طرح (برجام) بهترین گزینه موجود برای دستیابی به این اهداف است، بدون تغییر باقی مانده است. گوترش افزود: بنابراین بسیار نگران‌کننده است که به‌رغم تلاش‌های خستگی‌ناپذیر و مکرر برای حل و فصل اختلافات باقی‌مانده، تعامل‌های دیپلماتیک در کمیسیون مشترک (برجام) هنوز به بازگشت ایالات متحده و جمهوری اسلامی ایران به اجرای مؤثر و کامل توافق و قطعنامه منتهی نشده است. دبیرکل سازمان ملل گفته که قویاً از آن‌ها می‌خواهم خود را مجدداً به شروع دوباره آن بدون تأخیر بیشتر از این متعهد کنند. سیلویو گونزاتو، نماینده اتحادیه اروپا در شورای امنیت نیز به متن طراحی شده برای بازگشت امریکا و ایران به پایبندی کامل به برجام اشاره کرد و گفت در این زمینه مشکلات و پیچیدگی‌هایی ایجاد شده است. نماینده اتحادیه اروپا هرچند ایران را متهم به سرکوب فعالان زن و ارائه تسلیحات به روسیه کرد، اما اذعان کرد که این مسائل خارج از محدوده برجام است.

 واشنگتن: تهران مانع توافق شد

رابرت وود، نماینده امریکا در نشست شورای امنیت، تهران را متهم کرد در ماه‌های اخیر اقدامات تحریک‌آمیزتر بیشتری انجام داده است، درحالی که دستیابی به توافق برای بازگشت به برجام امکان‌پذیر به نظر می‌رسید. رابرت وود گفت: «امریکا کاملاً متعهد به حل این نگرانی‌ها از طریق دیپلماسی است. ما چندین ماه است که درگیر مذاکرات جدی با هدف بازگشت متقابل به اجرای کامل برجام بوده‌ایم.» این دیپلمات امریکایی مدعی شد: با این حال، اقدامات و مواضع ایران دلیل عدم دستیابی به نتیجه بوده است. در ماه سپتامبر، یک توافق در دسترس بود. حتی به نظر می‌رسید که ایران نیز آماده موافقت با این توافق بوده، اما در آخرین لحظه، ایران خواسته‌های جدیدی را مطرح کرد که خارج از برجام بود. وی با بیان این ادعا که امریکا همچنان در خصوص نیت ایران تردید دارد، در ادامه افزود: ما به صراحت اعلام کرده‌ایم که در‌های دیپلماسی باز است. متأسفانه اقدامات ایران نشان می‌دهد که این هدف در اولویت آن‌ها نیست. واسیلی نبنزیا، نماینده دائم روسیه در سازمان ملل با اشاره غیرمستقیم به موضع امریکا با تأکید بر اینکه هیچ جایگزینی برای برجام وجود ندارد، از رفتار واشنگتن به‌شدت انتقاد کرد و گفت که اقدامات امریکا برجام را دچار بحران کرده است. نبنزیا افزود: «خروج یکجانبه امریکا از برجام و تحریم‌های یکجانبه این کشور علیه ایران ریشه اصلی بحران کنونی است، اما گزارش تسهیل‌گر اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ اینگونه جلوه می‌دهد که اقدامات ایران مشابه اقدامات امریکا است و حتی تهران مسئول بحران کنونی در اجرای برجام است.»

منبع: روزنامه جوان