دست آژانس روی ماشه مرگ مذاکرات

اینکه سه دولت اروپایی، امریکا و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شرایط کنونی را فرصت امتیاز‌گیری از ایران می‌دانند یا اینکه در پی از سرگرفتن مذاکرات هستند، مشخص نیست. مدیرکل آژانس گفته که مذاکرات فنی با ایران درباره سه محل مورد مناقشه به نتیجه نرسیده و سه دولت اروپایی و امریکا دست به کار یک قطعنامه علیه ایران در نشست شورای حکام شده‌اند؛ وضعیتی که می‌تواند تنش بین ایران و غرب را یک درجه شدیدتر کند. با این حال، برخی منابع در واشنگتن می‌گویند که با پایان انتخابات در امریکا، احتمال از سرگیری مذاکرات منتفی نیست.

امریکا و سه دولت انگلیس، فرانسه و آلمان قصد دارند پیش‌نویس قطعنامه‌ای را در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به رأی بگذارند که در آن، پاسخ ایران به درخواست‌های آژانس درباره مکان‌های ادعایی «ضروری و فوری» توصیف شده است؛ این پیش‌نویس که برای سایر دولت‌های عضو شورای حکام ارسال شده و رویترز هم به یک نسخه از آن دست یافته، قرار است در نشست فصلی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که چهار شنبه این هفته شروع می‌شود، مطرح شود. در پیش‌نویس این کشور‌ها آمده است: «شورای حکام تصمیم گرفته است که اقدام ایران در عمل به تعهدات قانونی و انجام این اقدامات بدون تأخیر، ضروری و فوری است.»

قطعنامه درخواستی دولت‌های اروپایی و امریکا، شامل ارائه توضیحات معتبر توسط ایران برای آثار پیدا شده است و سایر اقدامات نیز شامل فراهم کردن تمامی اطلاعات، اسناد و پاسخ‌های مورد نیاز آژانس و فراهم کردن دسترسی به مکان‌ها و موادی است که آژانس نیاز داشته و نمونه‌برداری از مکان‌های مورد نظر توسط آژانس است.

پیش‌نویس قطعنامه بعد از صحبت‌های این پنج شنبه «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس در دستور کار قرار گرفته که به رویترز گفته بود هیئت ایرانی در نشست اخیری که با او در وین داشت، هیچ چیز جدیدی برای ارائه نداشتند: «آن‌ها هیچ چیز جدیدی با خودشان نیاورده بودند. چند هفته دیگر مجدداً در سطح فنی در ایران دیدار خواهیم داشت.»‌گروسی البته گفت که «ما فرصت گفت‌وگوی مجدد برای ادامه کار خود را داریم»، اما تأکید کرد که گفتگو‌ها «پس از انتشار گزارش» جدید آژانس انجام خواهد شد که این هفته در نشست فصلی آژانس ارائه می‌شود.

پولیتیکو: تعجب نکنید اگر مذاکرات شروع شد

دوم نوامبر ۲۰۲۲ (چهار شنبه ۱۱ آبان) یک هیئت ایرانی به وین رفت تا برای کاهش اختلافات با آژانس مذاکره کند. منشأ اختلاف، سه مکانی است که آژانس ادعا می‌کند که در آن‌ها اثر اورانیوم غنی شده پیدا کرده، ولی بهروز کمالوندی، ادعای آژانس را بر مبنای «اسناد ساختگی» اسرائیل «با اهداف خاص سیاسی» خوانده و گفته که «صرف مشاهده آلودگی در چند مکان را نمی‌توان نشانه‌ای از وجود مواد هسته‌ای اظهار نشده تلقی کرد.» یک روز بعد از صحبت‌های گروسی که گفتگو‌ها با هیئت ایرانی را بی‌نتیجه خواند، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز جمعه اعلام کرد که ایران با بازدید مقام‌های آژانس در ماه جاری میلادی و پاسخگویی به پرسش‌های موجود درباره منشأ ذرات اورانیوم کشف‌شده در سه مرکز هسته‌ای این کشور موافقت کرده است. اینکه آیا موافقت ایران منجر به منتفی شدن قطعنامه آژانس خواهد شد یا نه، مشخص نیست، به‌خصوص که روز جمعه یک دیپلمات ارشد غربی در گفتگو با پولیتیکو هرچند احتمال صدور قطعنامه را منتفی ندانست، ولی گفت که هنوز هیچ تصمیم قطعی در این خصوص گرفته نشده است. همزمان، پولیتیکو دیروز پیش‌بینی کرد که «با پایان یافتن انتخابات میان‌دوره‌ای امریکا، اگر واشنگتن و تهران برای احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران تلاش نهایی کنند، تعجب نکنید.» چنین وضعیتی ممکن است امریکا و دول اروپایی را در حمایت از قطعنامه احتمالی این هفته در شورای حکام محتاط کند. یک سناریوی احتمالی دیگر، داغ شدن بحث‌ها بر سر پرونده هسته‌ای ایران است که می‌تواند سیاست اروپا و امریکا را در حمایت از اغتشاشات در ایران به حاشیه ببرد، هرچند هنوز نشانه‌های چنین سناریویی به اندازه کافی نمایان نیست. انگلیس و فرانسه نیز روز جمعه در بیانیه‌ای مدعی همکاری ناکافی ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شدند و «بر تضمین عدم دستیابی ایران به تسلیحات اتمی» تأکید کردند. در بیانیه پاریس و لندن که ملغمه‌ای از ابراز نگرانی از «همکاری ناکافی ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی»، «فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران در خاورمیانه و منطقه» و حمایت از اغتشاشات است، نشانه‌هایی قوی از فرصت‌طلبی دیده می‌شود. همزمان، اولاف شولتز، صدراعظم آلمان نیز در صفحه توئیتری خود یک ویدئو منتشر و در آن بار دیگر مواضع ضد ایرانی و مداخله‌جویانه مقام‌های این کشور و دیگر کشور‌های غربی را تکرار کرده است. شولتز گفته است: «ما می‌خواهیم به تشدید فشار بر سپاه پاسداران انقلاب [اسلامی]و رهبری سیاسی [ایران]ادامه دهیم». صدراعظم آلمان اغتشاشات را «مبارزه شجاعانه برای آزادی و عدالت بیشتر» توصیف کرد و مدعی «خشونت وحشیانه» در ایران شد و افزود: «تحریم‌ها یکی از راه‌های تشدید فشار بر رژیم است.» حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه در واکنش به موضع دولت‌های اروپایی در گفت‌وگوی تلفنی با همتای اسپانیایی ضمن انتقاد از مواضع غیرسازنده برخی کشور‌های اروپایی در اغتشاشات اخیر گفت: «برخی مقامات اروپایی به اهداف حزبی بیش از منافع ملی کشورشان توجه دارند.» وزیر خارجه با بیان اینکه همواره از تعامل با اروپا استقبال می‌کنیم، یادآور شد: «سه کشور آلمان، فرانسه و انگلیس از سال ۲۰۱۵ قادر نبودند توافق هسته‌ای را که یک تعهد بین‌المللی بود، پس از اعمال تحریم‌ها از سوی دولت ترامپ عملیاتی کنند.»

پنتاگون: ایران در حال برنامه‌ریزی حمله است

یک مقام ارشد وزارت دفاع امریکا ادعا کرد که ایران در حال برنامه‌ریزی برای حمله احتمالی به برخی زیرساخت‌های انرژی در عربستان است و به «پولیتیکو» گفته که واشنگتن و ریاض «تهدید روزافزون ایران علیه عراق» را زیر نظر دارند؛ درست در جایی که امریکا هزاران نیرو در پایگاه‌های نظامی مستقر در عراق دارد. این مقام امریکایی با بیان این ادعا که تحرکات ایران در منطقه از جمله انتقال پهپاد به روسیه موجب نگرانی امریکا شده است، گفت: پرواز بمب افکن بی ۵۲ در آسمان منطقه پیامی به ایران بوده است. این مقام پنتاگون با اشاره به انتقادات شدیداللحن مقام‌های ایران در مورد کمک‌های عربستان سعودی به آشوبگران برای دامن‌زدن به ناآرامی‌ها در سراسر کشور مدعی شد که همین مسئله ممکن است انگیزه چنین تهدیدی باشد. در این گفتگو مقام‌های امریکایی با ابراز نگرانی از آنچه تهدید حمله ایران علیه مواضع آن‌ها عنوان شده است، مدعی شدند که در پی اعلام گزارش این تهدید ارتش امریکا و عربستان در هفته گذشته سطح آماده‌باش خود را افزایش دادند و ممکن است جت‌های جنگنده را به مکان‌های جدیدی منتقل کنند.

منبع: روزنامه جوان