امریکا: امکان تغییر نظام ایران را نداریم

فشـــار‌ها در واشنگتن بر دولت بایـدن برای حمایت از اغتشاشات در ایران طوری که به تغییر رژیم منتهی شود رو به افزایش است، گزینه‌ای که مقام‌های دولت بایدن می‌گویند «دوست دارند» اتفاق افتادن آن را ببینند، ولی آن‌ها چنین اتفاقی را «بسیار دور» می‌دانند و حاضر نیستند حتی درباره آن صحبت کنند.

چهار روز قبل «جوان» در گزارشی با عنوان «کاخ سفید روی اسب بازنده «آشوب» شرط نبست!» نوشت: «کاخ سفید پی‌درپی در معرض درخواست لابی‌هایی است که دامنه اغتشاشات را در شهر‌های ایران گسترده‌تر از قبل می‌دانند و درخواست حمایت علنی از اغتشاشات ایران را دارند.»‌این گزارش تصریح می‌کرد که امریکا میزان حمایت از اغتشاشات در ایران را بر اساس ارزیابی از عمق آن‌ها تنظیم می‌کند و با استناد به نحوه موضع‌گیری مقام‌های امریکایی ارزیابی کرد که دولت بایدن به‌رغم پیروی از سیاست سنتی امریکا برای «تضعیف دولت در تهران»، به دیپلماسی با ایران اولویت می‌دهد. چهار شنبه شب، دولت بایدن در حمایت از چیزی که آن را اعتراضات نامید، تحریم‌های جدید علیه ایران اعمال کرد، ولی گزینه دولت او در همین حد محدود خواهد ماند. پولیتیکو، سایت نزدیک به کاخ سفید، سه شنبه شب در گزارشی که بخش مهمی از آن به ارزیابی یک شنبه «جوان» نزدیک بود، نوشته است: «رئیس‌جمهور جو بایدن با درخواست‌هایی پی‌درپی از سوی فعالان و حتی ولیعهد سابق (ایران) برای حمایت آشکار از تغییر رژیم در ایران مواجه است، با این استناد که حاکمان اسلامگرای این کشور با موجی از اعتراضات روبه‌رو هستند، ولی بایدن و دستیارانش تمایلی به رفتن به این سمت ندارند.» شش مقام امریکایی در رده‌های مختلف که پولیتیکو با آن‌ها گفتگو کرده، گفته‌اند که دولت بایدن به جای حمایت از تغییر رژیم در ایران «در حال ترسیم یک مسیر میانی است، مسیری که از معترضان ایرانی حمایت می‌کند و به آن‌ها در کاهش و اعمال برخی تحریم‌ها کمک می‌کند، ولی اقدام به کمپین فشار همه‌جانبه برای منزوی کردن دولت ایران یا کنار گذاشتن مذاکرات هسته‌ای با ایران نخواهد کرد.»‌به نوشته پولیتیکو، استراتژی کلی دولت بایدن، احتمالاً باعث خواهد شد بسیاری از کنشگرانی که خواستار حمایت علنی دولت امریکا از تغییر رژیم هستند، دچار سرخوردگی شوند. نکته قابل توجه اینکه، در حالی که باراک اوباما حدود دو هفته قبل در گفتگو با پادکست «پاد سِیو امریکا» گفته بود که «مقام‌های کاخ سفید درباره حمایت از اعتراضات ایران سال ۲۰۰۹ (۱۳۸۸) اختلاف‌نظر داشته‌اند»، مقام‌های امریکایی می‌گویند که دولت بایدن درباره حمایت نکردن از استراتژی تغییر رژیم در ایران یکپارچه است. پولیتیکو در این باره از قول یک مقام وزارت خارجه امریکا نوشته است: «هیچ جبهه‌بندی (داخل دولت) وجود ندارد.»

ادعای تندرو‌ها

در داخل امریکا، برخی منتقدان کاخ سفید، استراتژی بایدن را حمایت از جمهوری اسلامی تعبیر کرده‌اند. سناتور تد کروز (تگزاس)، منتقد برجسته کاخ سفید در کنگره امریکا، دیروز به واشنگتن‌فری‌بیکن گفت که «دولت بایدن به معنای واقعی کلمه برای بقای رژیم ایران سرمایه‌گذاری کرده است، زیرا دولت می‌خواهد نفت ایران جبران فاجعه‌ای باشد که حمله تولیدکنندگان انرژی در امریکا آن را ایجاد کرده‌اند.» «برخی ایرانیان ساکن امریکا می‌گویند که بایدن راه مماشات با تهران در پیش گرفته است. رابرت مالی، نماینده ویژه امریکا در امور ایران یک شنبه این هفته در توئیتر نوشت که معترضان ایرانی خواستار این هستند که «دولت‌شان به حیثیت و حقوق بشر آن‌ها احترام بگذارد»، توئیتی که با موجی از انتقاد‌ها روبه‌رو شد تا جایی که برخی خواستار استعفای رابرت مالی شدند. علیرضا نادر، کارشناس مسائل ایران در اندیشکده راستگرای بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، زیر توئیت مالی با انتقاد ضمنی از اینکه او عمق رویداد‌های ایران را درک نمی‌کند، نوشت «این یک انقلاب است». سامان اربابی یک فعال توئیتری هم زیر توئیت مالی نوشت «احترام؟ مردم ایران به معنای واقعی کلمه دنبال تغییر رژیم هستند» فشار‌ها آنقدر زیاد شد که رابرت مالی از نوشته خودش عذر خواست؛ عذرخواهی مصلحتی در سطح سیاست خارجی دولت‌ها رایج است. ریچارد گلدبرگ، از مقامات سابق شورای امنیت ملی کاخ سفید می‌گوید: «تا وقتی مالی نماینده ویژه (امور ایران) باشد، سیاست دولت همچنان به کاهش تحریم‌ها به رژیم تهران ادامه می‌دهد.»

استراتژی دو مسیره بایدن

اینکه چرا دولت بایدن به‌رغم رودرویی با ایران، از استراتژی تغییر رژیم حمایت نمی‌کند، دلایلی مشخص دارد. مقام‌های دولت بایدن که با پولیتیکو گفتگو کرده‌اند این را رد نمی‌کنند که «دوست دارند سقوط رژیم را ببینند»، ولی ارزیابی دولت بایدن این است که چنین رویدادی گامی «بسیار دور» و «غیر قابل قبول» است، به طوری که مقام‌های دولت بایدن گفته‌اند «حتی دوست ندارند در مورد ایده چنین سیاستی صحبت کنند». برخی از مقامات امریکایی می‌گویند حتی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق، که از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران خارج شد، و سیاست «فشار حداکثری» علیه ایران در پیش گرفت، رسماً خواستار تغییر رژیم نشد.»‌یک مقام امریکایی گفته است: «این (تغییر رژیم) به ما بر‌نمی‌گردد. این موضوع به مردم ایران بستگی دارد». مصطفی کنر، محقق دانشگاه آناتولی، با اشاره به اینکه برخی ناظران مدعی شده‌اند که اعتراضات منجر به انقلاب سیاسی شده است، چنین اتفاقی را نامحتمل می‌داند. او می‌گوید: «برای وقوع یک انقلاب در ایران، باید شرایط خاصی را که در حال حاضر به وجود نمی‌آید، رعایت کرد. اول و مهم‌تر از همه، اینکه اعتراضات فاقد رهبری است. هیچ رهبر کاریزماتیک، شورای نخبگان، حزب یا سازمانی وجود ندارد که خشم و اقدام عمومی را هدایت کند.» او می‌گوید: «دوم، اینکه هر طرفی که در اعتراضات دخیل است، دستور کار و مطالبات سیاسی خاص خود را دارد. علاوه بر این، هیچ نسخه‌ای برای آشتی دادن این مطالبات و تبدیل آن‌ها به اقدام سیاسی واحد وجود ندارد.»

ویژگی سوم این است که «ارتش برای موفقیت یک انقلاب نقش مهمی ایفا می‌کند. ارتش یا باید بی‌طرف بماند یا در کنار معترضان باشد، در حالی که هیچ نشانه‌ای از این موضوع وجود ندارد.»

‌تحت چنین شرایطی، یک مقام وزارت خارجه امریکا گفته که رویداد‌های ایران «غیرقابل پیش‌بینی است؛ احساسی است، به بچه‌هایی هم تیراندازی می‌شود (در حالی که) همه فکر می‌کنند که ما قدرت جادویی داریم». عمر تاسپینار از استراتژی دو مسیره دولت بایدن صحبت می‌کند. تاسپینار می‌گوید: «روی کاغذ، دولت بایدن مذاکرات هسته‌ای با ایران را در مسیری جدا از نقض حقوق بشر در این کشور نگه می‌دارد و این تصور را ایجاد می‌کند که یک استراتژی دومسیره را با تحریم‌های جدید هدفمند از یک سو و اعلامیه‌های موازی مبنی بر اینکه توافق هسته‌ای هنوز از میز خارج نشده است، دنبال می‌کند.» اینکه این استراتژی دومسیره با تفکیک مذاکرات از آنچه دولت بایدن آن را حقوق بشر می‌خواند، ممکن است یا نه، معلوم نیست. ناظران هشدار می‌دهند چنین رویکردی امکانپذیر نیست.

منبع: روزنامه جوان