اغتشاشات اخیر چه تبعاتی برای اقتصاد کشور داشته است؟

 متوسط رشد اقتصادی فصلی در دولت سیزدهم ۵۶ درصد بیشتر از دولت قبل، کاهش نرخ تورم ۱۲ ماهه افت مستمر نرخ  بیکاری و افزایش نرخ رشد اقتصادی در کشور و جالب‌تر از همه عضویت دائم ایران در اجلاس شانگهای پس از ۱۶ سال انتظار؛ این موارد تنها برشی کوچک از لیستی بلندبالا از اقدامات و اتفاقات مهم یک سال اخیر دولت در بستر اقتصاد است.

دولت سیزدهم برخلاف دولت گذشته که رشد اقتصادی در کشور را معطل برجام کرده بود، از ابتدای شروع به کار نسبت به اصلاح ساختارهای معیوب پا پیش گذاشت و در این مسیر به موفقیت‌های خوبی هم رسید.

واقعیت این است که در تاریخ دولت‌های بعد از انقلاب، هیچ رئیس ‌جمهوری به ‌اندازه آیت‌الله رئیسی میراث‌دار مشکلات، ضعف‌ها و کاستی‌های برجامانده از دولت پیش از خود نبود.

شرایط هنگام تحویل دولت آنقدر سخت بود که بسیاری از شاخص‌های کلان اقتصاد ایران در وضعیت بدی قرار داشت.

به اذعان کارشناسان بسیاری از چالش‌های اقتصادی مانند کسری بودجه، کاهش ارزش پول ملی و تورم بالا، ماحصل هشت سال سیاستگذاری نادرست و ناکارآمد دولت قبل بود.

اما از زمان استقرار دولت سیزدهم شاهد تغییر ریل در فضای کلان اقتصاد کشور هستیم و رفته رفته آثار چرخش به ‌سمت ظرفیت‌های داخلی در حال نمایان شدن است.

در این بین اقدامات مهم دولت در وزارتخانه‌های مختلف قابل چشم‌پوشی نیست، در حالی که دیگر اتکای خاصی به برجام برای حل مشکلات کشور وجود نداشته و معضلات اقتصادی با اتکای به توانمندی‌های داخلی یکی پس از دیگری در حال مرتفع شدن است.

با این همه، بروز اغتشاشات در روزهای اخیر، تأثیرات منفی بر حوزه‌های مختلف اقتصاد و کسب و کار اصناف مختلف گذارد و بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی  را به چالش کشید. به راستی تأثیرات منفی  این اغتشاشات در بستر اقتصاد چه بود؟

دکتر سعید توتونچی پژوهشگر اقتصاد ایران در گفت‌وگوی مختصری به سؤالات روزنامه ایران پاسخ داده که با هم مرور می‌‌کنیم:

از نظر جنابعالی اغتشاشات  اخیر چه تبعاتی  برای  اقتصاد کشور داشته است؟

در ابتدا باید گفت که با استقرار دولت سیزدهم، رویکردها به حل مسائل و استفاده از ظرفیت‌های اقتصاد ملی و اقتصاد بین‌الملل تفاوت چشمگیری کرد و در این راستا، با محوریت قرار گرفتن  توسعه همکاری با همسایه‌‌ها فرصت‌های همکاری مناسبی با اعمال اصلاحات  اقتصادی در کشور ایجاد شد.

دولت برنامه‌های متنوعی را برای بهبود فضای کسب و کار در دستور کار خود قرار داد که در این مسیر، مردم  هم با آن همراهی خوبی داشتند.

در زمینه پیمان‌های منطقه‌ای، دولت گام‌های مؤثری برداشت، از جمله عضویت در پیمان شانگهای که دولت  در آن با قدرت ظاهر شد.

دولت آقای رئیسی گام های مهمی در اقتصاد ایران برداشت. نمونه بارز آن، اصلاح ارز ترجیحی بود که بدون اتفاق ناخوشایندی اجرا شد. کار بزرگی بود.

همچنین در زمینه قرارداد همکاری با روسیه که در آن قرار شد با پول ملی، مبادلات  اقتصادی انجام شود که همه این موارد، در راستای کم‌رنگ‌تر کردن تأثیرات تحریم‌ها صورت گرفت که اتفاقاً در این زمینه توفیقات خوبی هم حاصل شد، هرچند که با پیدا شدن یک پدیده اجتماعی و فرهنگی، جامعه به دلیل پویایی‌ای که دارد، یک واکنشی به آن  نشان داد اما باید پرسید که چرا این مسائل اخیر تداوم پیدا کرد؟

به نظر می‌‌رسد که تداوم این مسأله از حیطه مسائل داخلی و فرهنگی خارج شده و نیروهای  برون مرزی و برخی از شبکه‌های تبلیغاتی غرب، شبانه‌روزی روی آن کار می‌کنند چون می‌‌خواهند این مسائل، دامنه‌دار شود.

در پشت صحنه دنباله‌دار شدن این اغتشاشات چه اهدافی نهفته است؟

با توجه به اینکه برجام از اولویت اصلی خارج شد، هدف آنها این است با لطمه زدن به معیشت افراد جامعه و قدرت اقتصادی‌مان، کشور را تحت فشار قرار دهند تا دوباره ایران به سمت غرب  و برجام برود.

در چند روز گذشته به دلیل قطعی اینترنت، بسیاری از فعالیت‌هایی که بر بستر فضای مجازی شکل گرفته بود، دچار چالش شده و همین امر باعث شد تا معیشت اقتصادی بخش قابل توجهی از افراد جامعه دچار نقصان شود باید برای این مسأله فکر شود. به‌نظرم باید فوری پلتفرم‌های داخلی رونمایی شود تا مشکل فعالان اقتصادی نیز حل گردد.

این اغتشاشات چه تأثیرات منفی را بر اقتصاد کشور داشته است؟

این موارد، امنیت سرمایه‌گذاری را در کشور زائل کرده و تداوم این کشمکش‌ها با سردمداری طرف‌های خارجی به  اقتصاد کشور آسیب  وارد خواهد کرد.

تدبیری که دولت سیزدهم کرده بود، این بود که بتواند خیلی از محدودیت‌های بین‌المللی را رفع  و  برجام را از محوریت مباحث اصلی خارج کرده اما آنها به دنبال این هستند تا کشور را تحت فشار قرار دهند.

به نظر من، اگر لازم است یک شرایطی را ایجاد کرد که مردم بیایند اعتراض خود را به صورت رسمی  به یک مسأله فرهنگی و اجتماعی اعلام کنند، فردای آن روز مسائل تمام می‌‌شود، اما با فراهم شدن  فرصت  جولان برای برخی که مقاصد خاصی  دارند و می‌‌خواهند یک مسأله فرهنگی را سیاسی کرده و برای  کشور بحران‌آفرینی کنند، مخاطرات اقتصادی را به دنبال دارد.

آیا عده‌ای به دنبال ضربه زدن به توفیقات دولت هستند؟

واقعیت این است که کسانی که  این روند را تداوم می‌‌بخشند و بنزین روی آتش می‌‌ریزند، می‌‌خواهند توفیقات دولت را به ناکامی بکشانند،  زیرا دولت رئیسی توانسته بود با موفقیت، اقتصاد بین‌الملل را مدیریت کرده و برجام را از اولویت شماره یک خارج کرده  و با توسعه مناسبات منطقه‌ای فضا را به نفع کسب و کار ملی تلطیف کند.

طرف‌های غربی  تمایل دارند که  ما به سراغ آنها برویم و به آنها  التماس کنیم  تا برجام را برای ما برگردانند.

بنابراین گروه‌هایی که به اعتراضات دامن می‌‌زنند، به نفع اقتصاد ملی نیست.

در زمینه توسعه صادرات، دولت سیزدهم چه گام‌های مثبتی برداشت؟

دولت سیزدهم  با پیمان‌های منطقه‌ای که می‌‌بندد، شرایط اقتصادی و  سیاسی را برای ورود ایران به تبادلات تجاری  تسهیل  کرده و  این امر برای فعالان اقتصادی فضای خوبی را ایجاد می‌کند، زیرا در این صورت کالاهای ما به دست همسایگان می‌‌رسد و این امر  آثار خوبی را برای کشور به دنبال خواهد داشت، چون  اقتصاد ما به مدت طولانی، تحت فشار هژمونی طرفداران برجام و کشورهای متخاصم بوده و در حال حاضر  ظرفیت خوبی برای  کشور ایجاد شده است.

زیرا ایران توانسته محدودیت‌ها را دور بزند و به خواسته‌های نامشروع  طرف‌های مقابل  تن نداده و رفتار ما هم باب میل آنها نبوده بنابراین برای آنها  گران  تمام شده است و با بازی‌هایی که  در فضای سیاسی ایجاد می‌‌کنند، می خواهند قاعده را به نفع خود تمام کنند.