عبور نیروهای سپاه از ارس جلوی چشم آذربایجان

رزمایش اقتدار نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هفته گذشته و به‌مدت سه روز با محوریت قرارگاه عاشورای این نیرو در نوار مرزی استان های اردبیل و آذربایجان شرقی با کشورهای جمهوری آذربایجان و ارمنستان برگزار شد. از زمان آغاز جنگ دوم قره‌باغ تاکنون نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران سه رزمایش در منطقه ارس و مرز مشترک ایران با کشورهای آذربایجان و ارمنستان اجرا کرده‌اند اما رزمایش اخیر نیروی زمینی سپاه دارای ویژگی‌هایی متمایز‌کننده نسبت به رزمایش‌های گذشته بود. این رزمایش در محدوده جغرافیایی وسیع‌تری نسبت به رزمایش‌های قبلی اجرا شد و تقریباً تمام نوار مرزی استان‌های اردبیل و آذربایجان شرقی در محدوده اجرای رزمایش قرار داشتند. از سوی دیگر حجم نیرو و تجهیزاتی که نیروی زمینی سپاه در این رزمایش به‌کارگیری کرد بسیار وسیع‌تر از رزمایش‌های قبلی بود.از زمان آغاز جنگ دوم قره‌باغ بیم آن می‌رفت که بر اثر این جنگ، تغییرات اساسی در مرزهای ایران با ارمنستان و آذربایجان رخ دهد یا حداقل تغییرات ژئوپلیتیکی به‌وجودآمده از این جنگ روی منافع و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تأثیرات فراوانی داشته باشد. از همین رو مسئولان سیاسی و نظامی کشورمان قبل از برگزاری هر رزمایشی از کانال‌های دیپلماتیک و رسانه‌ای مواضع روشن و شفاف خود را در قبال چنین تغییراتی گوشزد و اعلام کردند که ایران اجازه هیچ‌گونه تغییر در مرزها و ژئوپلیتیک کشورهای همسایه را نمی‌دهد اما دلیل اهمیت این منطقه برای ایران آن است که در حقیقت کشور ارمنستان دروازه صادرات و ترانزیت کالا از ایران به‌سمت اروپاست و از همین روی گذرگاه‌های مرزی مشترک ایران و ارمنستان اهمیت فراوانی در حوزه اقتصادی ایران دارند اما تحولات یک ماه اخیر و اقدامات ارتش آذربایجان در منطقه مرزی با ارمنستان، مسائلی را رقم زد که به‌نظر می‌رسید در آینده می تواند باعث به خطر افتادن منافع ایران شود. به همین دلیل آیت ا... رئیسی در دیدار با الهام علی‌اف رئیس جمهور آذربایجان بار دیگر این موضوع را گوشزد کرد که از نظر جمهوری اسلامی ایران هرگونه تغییر در مرزهای تاریخی و ژئوپلیتیک منطقه و تغییر در وضعیت ترانزیتی ایران و ارمنستان مردود است. در مدت   کمتر از یک هفته از این دیدار، نیروی زمینی سپاه رزمایش بزرگی را در منطقه ارس برگزار کرد که هرچند این رزمایش بر اساس تقویم سالانه رزمایش‌های سپاه برگزار شد اما تقارن آن با حوادث پیرامون آذربایجان و ارمنستان و همچنین دیدار رؤسای جمهور ایران و آذربایجان پیام‌های خاصی را مخابره کرد. نیروی زمینی سپاه در این رزمایش تاکتیک‌های جدیدی را به نمایش گذاشت که تا پیش از آن در هیچ‌کدام از رزمایش‌هایش آن ها را تمرین نکرده بود. یکی از مهم ترین این تاکتیک‌ها عملیات عبور از رودخانه بود که در جریان آن گروه مهندسی رزمی 45 جواد الائمه(ع) این نیرو با نصب یک پل PMP ‌روی بخش ایرانی رودخانه ارس توانمندی خود در این زمینه را به نمایش گذاشت. نکته جالب توجه آن است که این پل در منطقه سیه‌رود و درست در جایی نصب شده بود که نیروهای مرزبانی آذربایجان قادر به تماشای عبور یگان‌های زرهی نیروی زمینی سپاه از روی آن بودند. عملیات عبور از رودخانه، یکی از پیچیده‌ترین تاکتیک‌های رزمی است که معمولاً در دوره‌های فرماندهی و ستاد تدریس می‌شود اما رزمندگان نیروی زمینی سپاه با بهره‌گیری از تجربیات هشت سال دفاع مقدس و نصب پل‌های متحرک در عملیات‌های گوناگون و همچنین کسب آمادگی‌های رزمی در سال‌های بعد از آن از توانمندی بالایی در این حوزه برخوردار هستند.

خراسان