مذاکره بعد از انتخابات کنگره؟

گروه سیاست سایت فردا - مذاکرات هسته‌ای در چند هفته و حتی چند ماه قبل چشم‌انداز روشنی نداشته است. در واقع بعد از آنکه خوشبینی‌های گذشته نسبت به احیای برجام تا پیش از پایان سال 1400 از میان رفت، دیگر شاهد نزدیک شدن به توافق نبودیم. مذاکرات در جریان بود و هر از گاهی هم برخی مثل اولیانوف از نزدیکی به توافق و فاصله چند دقیقه‌ای می‌گفتند اما در عمل شاهد فاصله حرف و عمل طرف غربی و تلاش آنها برای انداختن توپ در زمین ایران بودیم. نزدیک شدن به انتخابات کنگره و وضعیت داخلی امریکا و موقعیت بایدن و دموکرات‌ها نیز مزید بر علت شد تا آنها به فکر تعلیق مذاکرات بیفتند. البته به صراحت این را نگفته و مدام سعی در مانع تراشی و بهانه گیری کردند. مثلا وقتی اغتشاشاتی پراکنده در ایران مشاهده شده سریعا بنزین بر آتش ریخته، اغتشاشگران را معترضان نامیده و به حمایت از آنها برخواستند! استانداردهای دوگانه غرب در مواجهه با اعتراضات و متهم کردن ایران به سرکوب بحث دیگری است اما دیدیم که طرف آمریکا صریحا از در اولویت نبودن مذاکره گفت و تمرکز خود را بر انتظار برای موفقیت اغتشاشگران گذاشت. تاثیر این سیاست غلط را نیز با بازگشت آرامش به کشور مشاهده کرده و قطعا بعد از این هم با تداوم سیاست های ایران در موضوع هسته‌ای مشاهده خواهد کرد. 

دلیل صبر آمریکایی‌ها برای تعیین تکلیف ناآرامی‌ها در ایران اما روشن است؛ آنها در پی زمان خریدن هستند. چنانچه نماینده روسیه در مذاکرات اعلام کرده که واشنگتن تصمیم گرفته است در آستانه انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره، مذاکرات را تعلیق کند. «میخائیل اولیانوف» در حالی به قصد امریکا برای تعلیق مذاکرات اشاره کرده که توپ مذاکرات را در زمین امریکا دانسته و ضمن ابراز امیدواری برای حصول توافق جهت احیای برجام در نیمه دوم ماه نوامبر (نیمه دوم آبان ماه) گفته است: «بهانه‌ای برای خارج کردن توافق هسته‌ای از مسیر اصلی وجود ندارد.»

این مقام روسی در حالی از تعلیق مذاکرات به دلیل انتخابات احتمالی کنگره سخن گفته است که «جان کربی»، سخنگوی شورای امنیت ملی امریکا مدعی شده امریکا در حال حاضر تلاش برای مذاکره با ایران را به دلیل عرضه پهپاد به روسیه کنار گذاشته است.» او تأکید کرده که واشنگتن در حال حاضر روی دیپلماسی متمرکز نیست.

با وجود همه این‌ها اگر واقعا آمریکایی‌ها بخواهند بعد از انتخابات کنگره دوباره بر مذاکرات تمرکز کنند، این راه بسته نخواهد نبود چرا که ایران هیچ وقت و به رغم همه رویکردهای غیرسازنده طرف‌های غربی مذاکره از مسیر گفت‌وگو خارج نشده و درها را به روی احیای برجام ننبسته است. شاهد آنکه حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه در جدیدترین موضع‌گیری پیرامون مذاکرات در نشست خبری با همتای ارمنستانی خود به گفت‌و‌گوی اخیرش با «جوزپ بورل»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اشاره کرده و گفته است: «همه چیز در مسیر درست خودش قرار دارد. ما توافق کردیم همکاری‌های نیرومندتری بین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و سازمان انرژی اتمی شکل بگیرد.» وزیر امور خارجه با بیان اینکه اتهاماتی بی‌اساس در آژانس متوجه فعالیت هسته‌ای صلح‌آمیز جمهوری اسلامی ایران است، خبر داد: «ما توافق کردیم چگونه به سؤالات آژانس پاسخ دهیم و پروتکل لازم بین دو طرف تنظیم شده و درباره آن توافق شده است.»

امیرعبداللهیان با اشاره به اینکه به طرف امریکایی و اروپایی هشدار دادیم با تحلیل غلط اقدام به تحریک آشوبگران و اغتشاشگران و تروریست‌ها در ایران نکنند، اعلام کرد: «تبادل پیام‌ها با طرف امریکایی برای رسیدن به نقطه نهایی توافق ادامه دارد. هر چند در اغتشاشات و آشوب‌های اخیر ایران، امریکا و برخی کشورهای اروپایی شتاب زده، نسنجیده و مداخله گرانه عمل کردند. امروز همه چیز در مسیر طبیعی خودش در ایران جریان دارد.»