بیانیه قطعنامه‌ای علیه ایران در شورای حکام آژانس
۳ کشور اروپایی که چندی پیش به همراه آمریکا انرژی اتمی شدند، باز هم همسو با رژیم صهیونیستی و در راستای تخریب روند مذاکرات رفع تحریم‌ها مشغول صدور بیانیه‌های خصمانه هستند.
در دقایق پایانی شامگاه ۱۸ خرداد ماه سال جاری و در حالی که تبادل پیام‌ها بین ایران و آمریکا در چارچوب مذاکرات رفع تحریم‌ها به واسطه انریکه مورا هماهنگ‌کننده گفت‌وگوها در جریان بود، آلمان، فرانسه و انگلیس - سه کشور اروپایی عضو برجام - به همراه آمریکا بانی قطعنامه‌ای علیه ایران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شدند.
گرچه مقامات جمهوری اسلامی ایران و به خصوص حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه در این زمینه هشدار دادند و سعید خطیب‌زاده سخنگوی سابق وزارت امور خارجه هم با مردود خواندن قطعنامه پیشنهادی به شورای حکام آژانس گفت که جمهوری اسلامی ایران متناسب با اتفاقی که در این شورا بیفتد، پاسخ‌های خود را خواهد داد، این قطعنامه با ۳۰ رای مثبت، دو رای منفی (چین و روسیه) و سه رای ممتنع (هند، پاکستان و لیبی) تصویب شد.
پیش از تصویب این قطعنامه، سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی ایران روز چهارشنبه ۱۸ خرداد ماه ۱۴۰۱ در واکنش به گزارش سیاسی «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و همچنین تلاش برای صدور قطعنامه، از توقف فعالیت دوربین‌های فراپادمانی آژانس در ایران و همچنین فعالیت دستگاه اندازه‌گیری برخط سطح غنا OLEM و فلومتر آژانس خبر داد. (+) در همین راستا نیز چند روز بعد کلا فعالیت دوربین‌های فراپادمانی آژانس در ایران متوقف شد. علاوه بر این، ایران اقدام به نصب ماشین‌های سانتریفیوژ جدید و آغاز گازدهی به آنها کرد، هرچند که بازرسان آژانس از روند گازدهی ماشین‌های پیشرفته بازدید کردند.
صدور این قطعنامه در حالی صورت گرفت که نماینده آمریکا در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در اظهاراتی مدعی شد که هدف از معرفی قطعنامه در شورای حکام دامن زدن به تنش‌ها با ایران نیست و «رابرت مالی»، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران هم گفت که تصویب قطعنامه علیه ایران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اقدامی سیاسی نبوده است.
در همین حال، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه در سفری که به هند داشت در این باره گفت: به آقای بورل این موضوع را به صراحت بیان کردیم و به وزرای خارجه سه کشور اروپایی و روسیه و چین (که در این موضوع دو کشور چین و روسیه مخالف قطعنامه هستند و با ایران همراهی می‌کنند) جزئیات را بیان کردیم که اگر طرف مقابل به دنبال مسیر تهدید و قطعنامه باشد ما هم دست بسته نخواهیم ماند.
وزیر امور خارجه ایران ۲۶ خرداد ماه نیز در گفت‌وگوی تلفنی با همتای عراقی با بیان اینکه هدف آمریکا از طرح قطعنامه در آژانس، امتیازگیری سیاسی در میز مذاکره است، تصریح کرد: در مقابل رفتار قلدرمآبانه، واکنش ما بر مبنای اقتدار است.
در این مدت بارها مقامات ایرانی بر حل و فصل مسائل پادمانی بین ایران و آژانس تأکید کردند، آنچنان که حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ۱۶ مرداد ماه در گفت‌وگوی تلفنی با دبیرکل سازمان ملل گفت: همکاری جمهوری اسلامی ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی استمرار دارد. اما معتقدیم آژانس باید با فاصله گرفتن از موضوعات انحرافی و غیرسازنده سیاسی و از مسیر فنی موضوعات باقیمانده پادمانی را به طور کامل حل و فصل کند.
پس از آنکه «جوزپ بورل» مسؤول سیاست خارجی از پیشنهادش بر روی میز به منظور حصول توافق در وین سخن گفت، متعاقب آن شهر وین از روز پنجشنبه ۱۳ مرداد ماه میزبان گفت‌وگوها بود و روز دوشنبه ۱۷ مرداد هم این مذاکرات پایان یافت. البته ایران پیش از این نشست ابتکاراتی به طرف مقابل ارائه کرده بود. در این مذاکرات طرح‌هایی از سوی انریکه مورا مطرح و مقرر شد طرف‌های مقابل پاسخ خود را اعلام کنند که در این مدت پاسخ‌هایی رد و بدل شد و آخرین پاسخ ایران هم اخیرا به هماهنگ کننده اتحادیه اروپا داده شده، ولی تا این لحظه آمریکایی‌ها پاسخی نداده‌اند. ایران در این مدت همواره بر حل و فصل مسائل پادمانی با آژانس تأکید کرده و در همین زمینه حسین امیرعبداللهیان سوم شهریور ماه و در جمع ایرانیان مقیم تانزانیا در دارالسلام درباره مذاکرات اخیر در وین تصریح کرد: روی موضوعات باقیمانده پادمانی بسیار جدی هستیم. (اینجا بخوانید)
در این میان، «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ۳۱ مرداد ماه در مصاحبه‌ای با شبکه خبری سی.ان.ان بار دیگر ادعاهای اثبات نشده درباره تحقیقات از برخی اماکن در ایران را تکرار کرد و گفت: «به ما اطلاعات و پاسخ‌های ضروری و دسترسی به افراد و اماکن را بدهید تا بتوانیم درباره چیزهای خیلی زیادی که هنوز به توضیحات نیاز دارند شفاف‌سازی کنیم. وقتی که این اتفاق رخ بدهد ما هر چیزی را کنار خواهیم گذاشت و گزارشی برای توضیح درباره آنچه اتفاق افتاده تهیه خواهیم کرد و این مسائل فیصله خواهند یافت.»
اکنون و بعد از گذشت سه ماه از نشست قبلی شورای حکام آژانس و صدور قطعنامه علیه ایران، نشست شورای حکام آژانس روز دوشنبه ۲۱ شهریور ماه در وین در حالی برگزار شد که هفته قبل از آن نیز دو گزارش مدیرکل آژانس درباره برنامه هسته‌ای ایران باز هم به رسانه‌ها درز کرده بود. ۱۶ شهریور ماه خبرگزاری رویترز در این زمینه با اشاره به گزارش آژانس نوشت: «ایران هنوز پاسخ‌های معتبری درباره منشأ ذرات اورانیوم یافت شده در سه سایت اعلام نشده که به نظر می‌رسد عمدتا قدیمی هستند و آژانس سال‌هاست در حال بررسی آن‌هاست، ارائه نکرده است». (اینجا بخوانید)
* نباید از ایران انتظار داشته باشند وقتی به تعهداتشان عمل نکرده و تحریم‌ها ادامه دارد، پذیرای نظارت‌های فراپادمانی باشد
این گزارش واکنش «بهروز کمالوندی» سخنگوی سازمان انرژی اتمی را به همراه داشت و گفت: مطالب گزارش فصلی اخیر مدیرکل آژانس تکرار موارد بی اساس قبلی با اهداف سیاسی است و هیچ نکته جدیدی جز بازی با عبارات برای اهداف خاص ندارد. برقراری مجدد نظام راستی آزمایی پیشین مستلزم عمل طرف‌های برجامی به تعهدات خود است و نباید از ایران انتظار داشته باشند وقتی به تعهداتشان عمل نکرده و تحریم‌ها ادامه دارد، ایران پذیرای نظارت‌های فراپادمانی باشد. (جزییات بیشتر)
یک روز بعد در ۱۷ شهریور ماه هم «محسن نذیری اصل» سفیر و نماینده دائم ایران در آژانس (+) نیز در این باره گفت: سه ادعای پادمانی غیرمهم آژانس مربوط به حدود دو دهه قبل است و ایران تاکنون تعاملات مناسب و سازنده‌ای را با این سازمان و با هدف حل و فصل آنها داشته است. ۱۷ شهریور ماه هم «آن کلر لژاندر» سخنگوی وزارت خارجه فرانسه اعلام کرد که این کشور متاسف است که ایران از فرصت برای تعامل با آژانس استفاده نکرده است.
* صدور بیانیه سه کشور اروپایی و توصیه کنعانی
۱۹ شهریور ماه نیز سه کشور اروپایی عضو برجام اقدام به صدور بیانیه‌ای کردند. در این بیانیه آمده بود: «هنگامی که در حال نزدیک‌تر شدن به یک توافق بودیم، ایران مسائل جداگانه‌ای را دوباره باز کرد که به تعهدات الزام‌آور قانونی تحت معاهده منع گسترش سلاح‌های اتمی (NPT) و توافق پادمانی انجام شده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مربوط است. این درخواست اخیر تردیدهایی جدی در قصد و تعهد ایران برای رسیدن به نتیجه موفقیت‌آمیز درباره برجام ایجاد کرده است. موضع ایران با تعهدات الزام‌آور قانونی در تناقض بوده و چشم‌انداز احیای برجام را تضعیف می‌کند».
در ادامه بیانیه عنوان شده بود: «در ماه ژوئن، شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با رأی اکثریت قاطع قطعنامه‌ای را تصویب کرده و از ایران خواست که اقدامات فوری برای پاسخ دادن به سؤالات بی‌جواب آژانس انجام دهد. سه ماه بعد، طبق تأیید مدیرکل آژانس در جدیدترین گزارش خود، ایران هیچ گامی در این زمینه برنداشته است. موضع ما روشن و استوار است. ایران باید به‌طور کامل و بدون تأخیر و با حسن نیت با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند. بر عهده ایران است که پاسخ‌های فنی موثقی را به سؤالات آژانس درباره محل تمامی مواد هسته‌ای در قلمرو خود فراهم کند. برجام به هیچ شکلی نمی‌تواند برای رها شدن ایران از تعهدات الزام‌آور قانونی استفاده شود که برای رژیم جهانی عدم گسترش تسلیحات اتمی ضروری هستند». (بیشتر بخوانید)
این بیانیه واکنش «ناصر کنعانی» سخنگوی وزارت امور خارجه ایران را به همراه داشت و او در این خصوص گفت: سه کشور با این بیانیه نسنجیده، گام در مسیر رژیم صهیونیستی مبنی بر شکست مذاکرات گذاشته‌اند و در صورت تداوم چنین رویکردی، باید مسؤولیت نتایج آن را نیز بپذیرند. وی افزود: مایه تأسف است که کشورهای اروپایی از یکسو به حمایت تمام قد از رژیمی می‌پردازند که صدها کلاهک اتمی در اختیار داشته و به هیچ‌یک از سازوکارهای منع اشاعه بین‌المللی پایبند نیست و از سوی دیگر علیه برنامه هسته‌ای کاملا صلح‌آمیز جمهوری اسلامی ایران که در معرض گسترده‌ترین بازرسی‌ها قرار داشته، به فضاسازی می‌پردازند.
ناصر کنعانی روز دوشنبه ۲۱ شهریور ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران باز هم به کشورهای اروپایی عضو برجام توصیه کرد که مسیر سازنده را در پیش بگیرند و تصریح کرد: ایران آمادگی خودش را هم برای ادامه همکاری سازنده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرده و می‌کند و همچنین آمادگی دارد در مسیر زدودن تصاویر ساختگی و غیرواقعی در خصوص فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای خود با آژانس همکاری کند. تأکید می‌کنیم که همکاری با آژانس هم در مسیر حقوق است و هم در مسیر تکالیف، ایران همانطور که تکالیفی دارد، حقوقی هم دارد. این دو در کنار هم معنای و مفهوم می‌یابد. (بیشتر بخوانید)
* باز هم ادعاهای بی اساس آژانس
همان روز (۲۱ شهریور ماه) رافائل گروسی مدیرکل آژانس (+) در نشستی خبری بعد از آغاز نشست شورای حکام ادعاهایی را درباره برنامه هسته‌ای مطرح و مدعی شد که ایران درباره ۳ مکان ادعایی آژانس به سؤالات این سازمان پاسخ نداده است و گفت: «ما آثاری از اورانیوم را در مکان‌هایی پیدا کردیم که هرگز اعلام نشده بودند و قرار نبوده فعالیت هسته‌ای داشته باشند و درباره آنها سؤال داریم. به من بگویید کجای این درخواست سیاسی است که از اختیار خود استفاده کنم؟ این کاری است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام می‌دهد. امیدواریم ایران هرچه زودتر همکاری با ما را از سر گیرد. ما آماده هستیم و می‌خواهیم که این اتفاق بیافتد. ما فقط می‌خواهیم که این مسائل شفاف‌سازی شوند.»
بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی به این اظهارات واکنش نشان داد و با بیان اینکه ایران درباره ۳ مکان ادعایی کمال همکاری را با آژانس داشته، گفت: صرف مشاهده آلودگی در چند مکان را نمی‌توان نشانه‌ای از وجود مواد هسته‌ای اظهار نشده تلقی کرد. وی افزود: بیان وجود خلاء نظارتی و اینکه این خلاء هر روز بزرگ‌تر می‌شود، مبنای حقوقی ندارد، زیرا آنچه امروز انجام نمی‌شود مربوط به توافق ۱+۵ با جمهوری اسلامی ایران است که در قالب سند برجام تعریف شده و همچنین برقراری مجدد آن مطابق قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران، مستلزم رفع تحریم‌ها و اجرای تعهدات طرفین متعاهد است. (بیشتر بخوانید)
۲۳ شهریور ماه نیز حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه در گفت‌وگوی تلفنی با وزیر خارجه نیجریه ابراز امیدواری کرد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وظیفه خود را در قالب فنی و به دور از سیاسی کاری دنبال کند و گفت: توافق در صورت واقع بینی طرف آمریکایی دست یافتنی است. (اینجا بخوانید)
در این میان زمزمه‌هایی به گوش رسید از بیانیه‌ای که سه کشور اروپایی باز هم مجری تهیه و صدور آن شدند که در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرائت شود. در همین خصوص رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران روز چهارشنبه ۲۳ شهریور ماه در گفت‌وگوی تلفنی با بدر البوسعیدی وزیر خارجه عمان صدور بیانیه غیرسازنده در نشست شورای حکام آژانس انرژی اتمی را بی ثمر خواند و گفت: رمز رسیدن به نقطه مطلوب توافق، تمرکز آمریکا بر واقع‌بینی و نشان دادن اراده لازم است.
در نهایت این بیانیه توسط نماینده آلمان در جلسه روز چهارشنبه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به نمایندگی از ۵۶ کشور قرائت شد. این بیانیه ایران را به عدم همکاری در موضوعات پادمانی با آژانس متهم کرد.
«محسن نذیری اصل» نماینده ایران در آژانس هم این بیانیه را غیرسازنده خواند و به خبرگزاری صدا و سیما گفت: تلاش آمریکا و اروپا برای همراهی کشورهای آفریقایی و آمریکای لاتین درباره موضوع ایران در نشست شورای حکام نتیجه بخش نبود. همراهی نکردن این کشور‌ها ناشی از آن است که همه متوجه شدند این بیانیه تنها اهداف سیاسی دارد و در زمانی که قرار است مذاکرات احیا شود و باید همه کمک و تشویق کنند همه طرف‌ها را که به تعهدات خود برگردند؛ ارائه این بیانیه غیرسازنده بوده و کمکی به موضوع برجام نمی‌کند. در این جلسه هم تعداد محدودی از کشور‌ها که عموما از اتحادیه اروپا بودند و برخی از کشورهای دیگر که بالغ بر پنجاه و اندی کشور بودند به آن پیوستند و این از نظر ما، سیگنال خوبی از طرف اتحادیه اروپا برای زنده نگهداشتن یا پیگیری موضوع برجام نبود.
فارس
دیدگاه تان را بنویسید