احیای برجام؛ شاید بعد از آبان

گروه سیاست سایت فردا - متنی که اروپایی‌ها بر مبنای پیشنهاد جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نوشته بودند، چند بار بین طرفین اصلی مناقشه یعنی ایران و آمریکا رد و بدل شود و نتیجه اینکه از خوشبینی‌های اولیه برای موثر واقع شدن این متن که بورل آن را آخرین فرصت احیای برجام می‌دانست؛ کاسته شده است.

طرف غربی البته همچنان سعی دارد که توپ را در زمین ایران انداخته و پاسخ تهران را دلیل وضعیت فعلی جلوه دهد. در همین راستا است که وزارت خارجه آمریکا اعلام کرده پاسخ تهران ما را در مسیر توافق قرار نمی‌دهد.

لارا روزن روزنامه نگار آمریکایی نیز در خبرنامه خود تحت عنوان «دیپلماتیک» نوشته: پس از آخرین پاسخ ایران، ارزیابی مقامات اسرائیلی این است که احیای توافق هسته‌ای ایران تا قبل از انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا در نوامبر بعید به نظر می‌رسداتفاق بیفتد.در ادامه این مطلب آمده است: یکی از منابع که حاضر به افشای نامش نبود، در ۶ سپتامبر گفت: «به نظر من، توافق در آینده نزدیک، یا در چند هفته آینده رخ نخواهد داد. من فکر می‌کنم که ما شاهد ادامه گفتگو خواهیم بود، تا بعد از انتخابات میان دوره ای.»

وی در ادامه آورده است: این ارزیابی در حالی صورت می‌گیرد که رئیس موساد آخرین مقام ارشد اسرائیلی بود که این هفته برای رایزنی به واشنگتن آمد.  یکی از مقامات اروپایی درگیر در مذاکرات (۷ سپتامبر) به من گفت: «من نگرانم که در وضعیت بسیار بدی قرار داریم. بازگشت به برجام در این مرحله بعید به نظر می‌رسد.» وی گفت: «پاسخ ایران سازنده نیست». یکی از مقامات سه کشور اروپایی درگیره مذاکره با ایران به من گفت: «درحالیکه که به لطف پشتکار هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا و انعطاف‌پذیری همه، ما تقریباً به توافق رسیده بودیم، پاسخ ایران ما را خیلی به عقب برد». او ادامه داد: «بسیار دشوار است که بدانیم آیا این مسئله قابل حل است یا خیر. در هر صورت، ایران سیگنال واضحی داده است که در حال حاضر علاقه‌ای به توافق ندارد.»

منبعی که برداشت اسرائیل را درباره موضع دولت آمریکا در مذاکرات احیای برجام توصیف می‌کند، این دیدگاه را بیان کرد که دولت آمریکا معتقد است، اگر توافقی حاصل می‌شد، از مانع بررسی کنگره جان سالم به در می‌برد، اما این بحث می‌توانست آسیب رسان هم باشد. اما با توجه به اینکه هنوز شکاف‌هایی وجود دارد، ممکن است دولت ترجیح دهد که توافق پس از پایان انتخابات میان دوره‌ای که قرار است در ۸ نوامبر برگزار شود، به کنگره بفرستد.

این منبع گفت: «درک من این است که دولت آمریکا هیچ تمایلی برای بحث [درباره احیای توافق هسته ای]در کنگره قبل از انتخابات میان دوره‌ای ندارد. این طور نیست که آن‌ها در شرایط فعلی از مانع کنگره عبور نکنند؛ از آن عبور خواهند کرد. اما در این روند، انتقادات زیادی وجود خواهد داشت.»

وی افزود: «اما در هر صورت، حس من این است و آنچه برداشت می‌کنم این است که اگر اکنون توافقی صورت نگیرد، دولت [ایالات متحده]عجله ندارد و ترجیح می‌دهد پس از انتخابات میان‌دوره‌ای گفتگو را از سر بگیرد.»

ناگفته نماند که این رویکرد غربی‌ها و تلاش لابی صهیونیستی و دیگر مخالفان برجام برای ممانعت از حصول توافق درحالی صورت می‌گیرد که فقط یک هفته تا نشست بعدی شورای حکام مانده و آژانس نیز این اواخر در سیاسی کاری و موضع گیری به نفع آمریکایی‌ها از هیچ تلاشی دریغ نکرده است. مثلا اینکه تاکید کرده نمی‌تواند صلح آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران را تایید کند و هنوز ابهاماتی دارد که رفع نشده است! اگرچه که خبرنگار وال استریت ژورنال به نقل از منابع مطلع خود خبر داده که قطعنامه دیگری علیه ایران صادر نخواهد شد. 

صادر نشدن قطعنامه خبر خوبی است اما قطعا کافی نیست و به برون رفت از وضعیت فعلی کمک چندانی نخواهند کرد.