از فریب 350 میلیارد دلاری تا صفر کردن خزانه

روزنامه شرق ادعا کرد سهم منطقه از اقتصاد جهان 6 درصد است و برای احیای اقتصاد کشور باید وارد زنجیره ارزش تولید و تجارت جهانی شد.

این روزنامه غربگرا نوشت: «جز ایران، مگر چند کشور در جهان این امکان را دارد که اگرهم امروز بخواهد، بتواند، میلیاردها دلار از محل فروش نفت، علاوه‌بر درآمدهای معمول از این محل، روانه خزانه‌اش شود؟! به سهولت ایران شاید هیچ کشوری! جز ایران، چند کشور وجود دارد که امکان تبدیل‌شدن به هاب انرژی جهانی را داشته باشد، امکانی که غیر از منفعت عظیم مالی، ضریب امنیت ملی هر کشوری را به‌شدت ارتقا دهد؟ تقریبا هیچ کشوری، جز ایران!

چند کشور در جهان وجود دارد، جز ایران که غیر از نفت و گاز، دارای چنین منابع غنی معدنی و وسعت سرزمینی و موقعیت فوق استراتژیک و دسترسی به دریا و اقیانوس و... باشد؟

اما متأسفانه با وجود این مزیت‌های فوق‌العاده، حال‌و‌روز اقتصاد و زندگی و کسب‌وکار مردم این سرزمین اصلا خوب نیست.

اگرچه با فشار تحریم‌ها اقتصاد کشورمان از هم نمی‌پاشد؛ اما اجرای بسیاری از طرح‌ها و پروژه‌های بزرگ اقتصادی و صنعتی که مزیت و ضرورت حیاتی کشور است، دچار تأخیر طولانی و بلاموضوع می‌شود و در کنار سیاست‌ها و تصمیمات نادرست راهبردی و مهم‌ترین آنها شکل‌نگرفتن توافق برجام و ناچیز انگاشتن نابودی و اتلاف منابع در سیاست دور‌زدن تحریم‌ها و جایگزینی تعاملات منطقه‌ای به جای حضور در زنجیره جهانی، توسعه و پیشرفت کشور متوقف و دچار عقب‌گرد می‌شویم.

اینکه تصور کنیم با تعاملات اقتصادی با کشورهای منطقه می‌توانیم‌ صاحب رشد و توسعه اقتصادی شویم، جز خیال‌پردازی نیست. چنانکه به‌ قول رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران، سهم کل کشورهای منطقه از اقتصاد جهانی حدود شش درصد است و 94 درصد اقتصاد جهان در خارج از این منطقه جریان دارد. این اقتصاد شش ‌درصدی منطقه‌ای دنباله‌رو و یکی از حلقه‌های زنجیره تولید و تجارت جهانی است و هیچ‌یک از این کشورها جزو کشورهای کانونی این زنجیره به‌‌شمار نمی‌آیند. همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای وقتی می‌تواند برای کشور ارزش‌آفرین و راه‌گشا باشد که در چارچوب یک ‌نقشه بزرگ‌تر برای نقش‌آفرینی در زنجیره ارزش تولید و تجارت جهانی طراحی و اجرا شود.

تأکید بر اینکه «اقتصاد و زندگی مردم را به برجام گره نمی‌زنیم» و «منطقه‌گرایی اقتصادی» و مشغول‌شدن به توزیع کالابرگ و کارت نان و اقتصاد معیشتی و بخور و نمیر و... و غفلت از انجام اصلاحات عمیق اقتصادی، هر روز ناترازی‌های مختلف در دخل و خرج دولت و نظام بانکی و صندوق‌های تأمین اجتماعی و منابع آبی و محیط‌زیستی و... را تشدید و آینده‌ای تیره و تار برای توسعه و پیشرفت این سرزمین رقم می‌زند».

یادآور می‌شود شرق در زمره روزنامه‌هایی است که ادعا می‌کردند همه تحریم‌ها با برجام لغو شده و 150 میلیارد دلار دارایی بلوکه‌شده ایران به علاوه 200 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی (مجموعه 350 میلیارد دلار) به کشور خواهد آمد. اما در همین روند کانالیزه کردن اقتصاد ایران با برجام، دولت روحانی تا جایی اقتصاد و تجارت کشور را گرفتار پسرفت کرد که اعلام کرد نمی‌تواند حتی یک قطره نفت بفروشد و حتی دارو و واکسن وارد کشور کند؛ خزانه هم که نه صفر، بلکه منفی شده بود!

به اسم خروج از انزوا و جهانی شدن کشور را در وضعیتی قرار دادند که آلمان به هواپیمای وزیر خارجه ایران سوخت ندهد و آمریکا از صدور ویزا برای نماینده ایران در سازمان ملل (معاون دفتر روحانی) امتناع کند!

از سوی دیگر، در حالی که تجارت خارجی ظرف یک سال اخیر تقریبا با حجم مشابه در سال 96 (اوج اجرای برجام) برابری می‌کند، معلوم نیست روزنامه شرق، چه چیزی را به رخ می‌کشد و این در حالی است که دستاوردهای 10 ماه اخیر دولت، با وجود دوبرابر شدن حجم تحریم‌ها در پسابرجام به دست آمده و ظرف یکی دو سال آینده می‌تواند به موفقیت‌های بالاتری هم دست یابد.

در موضوع دیپلماسی و تجارت منطقه‌ای باید توجه داشت، که این اقدام، طبیعی‌ترین و اولویت‌دارترین اقدام برای بی‌اثر کردن تحریم‌هاست و متاسفانه در دولت غربگرا، در اثر غفلت یا مشورت‌های غلط، مورد بی‌اعتنایی قرار گرفت و موجب شد اثر تحریم‌ها چندبرابر شود.

و نهایتا درباره مشکلات اقتصاد فعلی و برخی گرانی‌ها و تامین امنیت غذایی، باید توجه داشت که غیر از سهم جهانی بحران جنگ اوکراین، سیاستگذاری غلط دولت سابق در زمینه نرخ‌گذاری و واگذاری بی‌حساب و کتاب ذخایر ارزی، از علل عمده به شمار می‌رود که روزنامه شرق ترجیح می‌دهد به آن نپردازد./کیهان