بازار داغ گمانه‌زنی‌ها درباره آینده مذاکرات / ایران «نه گفتن» را برای امریکا سخت کرد

ایران همانطور که اعلام کرده بود، دو شنبه شب با ارسال پاسخ به متن پیشنهادی طرف‌های غربی، عملاً نشان داد که نه تنها از تعامل سازنده فرار نمی‌کند بلکه در مواجهه با چالش‌های احتمالی دستی پر دارد. اروپایی‌ها با اعلام اینکه پاسخ ایران را دریافت کرده‌اند، می‌گویند که مشغول مطالعه آن هستند. واشنگتن و تل‌آویو در رویکردی هم راستا با هدف انداختن توپ به زمین ایران، همچنان به اتهام‌زنی به تهران ادامه می‌دهند.

از ۱۷ مرداد که هیئت‌های مذاکره‌کننده به پایتخت‌ها برگشتند، بار دیگر گمانه‌زنی‌ها درباره آینده مذاکرات شدت گرفت. روز دو شنبه حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران اعلام کرد که تا ۱۲ همان شب آخرین جمع‌بندی راجع به مسائل باقیمانده به صورت مکتوب به هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا ارائه خواهد شد و پس از آن، تهران بازخورد امریکا را ارزیابی خواهد کرد. امیرعبداللهیان به صراحت گفت: «اگر امریکا انعطاف نشان دهد در روز‌های آینده به نقطه توافق می‌رسیم. آن‌ها از پلان B (طرح جایگزین) صحبت می‌کنند، ما هم پلان B خودمان را داریم.»‌وی خاطرنشان کرد: «تصمیم نظام بر این قرار گرفت موضوع مذاکرات وین را به زندگی روزمره مردم گره نزند. از تیتر اخبار صدا و سیما و رسانه‌ها خارج کنیم، ولی به جای اینکه یک روزشمار هیجانی به کشور ارائه دهیم در دل مذاکرات کار واقعی را انجام می‌دهیم.» دو شنبه اروپاییان و رسانه‌های غربی از دریافت پاسخ ایران درباره جمع‌بندی مذاکرات وین توسط اتحادیه اروپا خبر داده‌اند. استفانی لیختن اشتاین، خبرنگار مستقر در وین گفت که بروکسل پاسخ ایران را دریافت کرده است. لارنس نورمن، خبرنگار روزنامه امریکایی وال‌استریت‌ژورنال نیز چنین گزارش مشابهی ارائه کرده است. شبکه الجزیره هم به نقل از یک منبع ایرانی گزارش داد، تهران پاسخ خود را به اروپایی‌ها درباره پیشنهاد بازگشت به توافق هسته‌ای ارسال کرده است و حل و فصل مسائل باقیمانده برای طرف‌های غربی دشوار نیست. وی همچنین به الجزیره گفت: «فاصله زیادی با توافق احتمالی برای بازگشت به توافق هسته‌ای نداریم. نمی‌توانم بگویم که توافقی خواهد بود، ولی ما بیش از قبل به توافق نزدیک هستیم.»‌خبرگزاری رویترز با تأیید ارسال پاسخ ایران گزارش داد که اتحادیه اروپا جزئیاتی درباره محتوای پاسخ ایران ارائه نکرده است. اما لارنس نورمن می‌گوید که ایران در نامه خود ایده‌هایی درباره اینکه چگونه می‌توان نگرانی‌هایش را برطرف کرد ارائه کرده است.

احتمال دیدار وزرای خارجه

بعد از اتمام دور جدید مذاکرات، مقام‌های امریکا و اتحادیه اروپا مدعی شده بودند که یک متن نهایی به همه طرف‌ها ارائه شده که قابل تغییر نخواهد بود و باید یا پذیرفته شود یا شکست مذاکرات اعلام شود. این ادعا را یک مقام وزارت خارجه ایران رد کرد و گفت: «با توجه به ادامه بحث‌ها درباره چند موضوع مهم باقی‌مانده، هنوز در مرحله‌ای قرار نداریم که از نهایی شدن متن توافق در وین سخن بگوییم.»‌در پی پاسخ هوشمندانه ایران که راه را برای پیشدستی طرف‌های غربی بسته است، میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین و مذاکرات رفع تحریم‌ها، پاسخ ایران به اروپایی‌ها درباره پیشنهاد بازگشت به توافق هسته‌ای را سازنده توصیف کرد و گفت که توپ اکنون در زمین دولت امریکاست و ایران پیشنهاد کرده است که در جریان اصلاح پیش‌نویس احیای توافق هسته‌ای، تضمین‌های مربوط به حفظ توافق در آینده تقویت شود. وی دیدار قریب‌الوقوع در سطح وزرای خارجه در خصوص توافق هسته‌ای را بعید ندانست.

واشنگتن علنی پاسخ نمی‌دهد

در حالی که برخی محافل گفته‌اند جواب طرف‌های غربی به پاسخ ایران باید امشب یا فردا شب باشد، بروکسل و واشنگتن هم به پاسخ ایران واکنش نشان دادند. سخنگوی اتحادیه اروپا گفت: «ما پاسخ ایران را شب گذشته دریافت کردیم و در حال بررسی آن هستیم و با دیگر طرف‌های برجام و ایالات متحده در مسیر پیش‌رو رایزنی می‌کنیم.» ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه امریکا با اعلام اینکه دیپلماسی بهترین راه برای اعمال محدودیت بر برنامه هسته‌ای ایران است، بار دیگر به زبان زور متوسل شد و گفت: «اگر ایران بازگشت به توافق هسته‌ای را نپذیرد ما دوباره برای مسیر تحریم آماده هستیم. ما هیچ برنامه‌ای برای کاهش یا تعلیق تحریم‌های اعمال شده علیه ایران که به پرونده هسته‌ای مربوط نیست، نداریم.»‌وی افزود که امریکا پاسخ خود را به صورت علنی اعلام نمی‌کند، بلکه آن را به‌طور مستقیم در اختیار جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا خواهد گذاشت. این مقام امریکایی با تکرار برخی ادعا‌های بی‌اساس و بدون اشاره به بدعهدی‌های برجامی کشورش گفت: «تن‌ها راه دستیابی به توافق برای بازگشت دوجانبه به تعهدات برجامی این است که ایران خواسته‌های غیرقابل پذیرش و فرابرجامی خود را کنار بگذارد. ما از مدت‌ها قبل گفته‌ایم که این درخواست‌ها نامربوط هستند.»

تکاپوی صهیونیست‌ها و افزایش تعامل با امریکا

رسانه صهیونیستی کان تأکید کرد که با ارسال پاسخ ایران، اسرائیل نگران است که امریکا در مسائل مربوط به بازرسی تأسیسات هسته‌ای ایران و افزایش غنی‌سازی اورانیوم و محدودیت‌های مطرح شده در توافق هسته‌ای به نفع ایران عقب‌نشینی کند. این گزارش افزوده که دولت کنونی امریکا، پیش از این به اسرائیل تعهد داده بود که از موضوع بازرسی آژانس و آنچه اسرائیل «نقض معاهده منع گسترش سلاح هسته‌ای از جانب ایران» می‌خواند کوتاه نیاید. تماس‌های گسترده‌ای با واشنگتن در سطح سیاسی و امنیتی برقرار شده تا امریکا از تعهدات خود به اسرائیل در این باره کوتاه نیاید. یان حولاتا، مشاور امنیت ملی رژیم صهیونیستی با همتای امریکایی خود «جیک سولیوان» تماس گرفته است. همزمان کانال ۱۳ اسرائیل، در گزارشی تأکید کرد که پاسخ ایران به متن پیشنهادی اروپا شامل پرسش‌هایی درباره منافع اقتصادی بازگشت به توافق هسته‌ای برای تهران خواهد بود. همچنین یوآف گالانت از سران حزب لیکود به ریاست بنیامین نتانیاهو درباره پیامد‌های بازگشت به توافق هسته‌ای در نسخه ۲۰۱۵ آن هشدار داد و گفت که این بازگشت «توان تشکیلاتی ضد اسرائیلی در منطقه را تقویت خواهد کرد.» وی که پیش‌تر فرمانده منطقه جنوبی ارتش رژیم صهیونیستی بوده، تأکید کرد که در صورت بهبود شرایط اقتصادی ایران، اموال بیشتری به گروه‌های ضداسرائیلی ارسال خواهد شد.

گمانه‌زنی درباره پاسخ ایران

روزنامه ایندیپندنت با نقل قول از یک مقام غربی مدعی شد که ایران پیشنهاد اتحادیه اروپا را برای احیای توافق هسته‌ای به صورت مشروط پذیرفته است. نشریه پولیتیکو نیز درباره پاسخ ایران به پیشنهاد اتحادیه اروپا برای احیای توافق هسته‌ای نوشت: «در پاسخ ایران بیشتر روی مسائل باقی‌مانده مرتبط با تحریم‌ها و تضمین‌ها بر سر تعاملات اقتصادی متمرکز است.»‌در ادامه این گزارش طبق گفته این مقام غربی ادعا شده است که پاسخ ایران خواسته‌های بیشتری در زمینه تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره منشأ ذرات مواد هسته‌ای که پیش‌تر کشف‌شده توسط بازرسان آژانس طی سال‌های گذشته در محل‌های مختلف، مطرح نمی‌کند. تهران با این تحقیقات مخالفت کرده و اصرار دارد توافق هسته‌ای تنها در صورتی می‌تواند احیا شود که این تحقیق توسط آژانس، برای همیشه مختومه اعلام شود. شبکه خبری بلومبرگ هم نوشت که ایران منتظر است در دو روز آینده نظر اروپا را در مورد پاسخ خود به احیای برجام، دریافت کند. این شبکه خبری امریکایی همچنین مدعی شد: «پاسخ ایران به «اتحادیه اروپا» می‌تواند نتیجه توافق ایران با دولت امریکا، در راستای افزایش صادرات و عرضه نفت باشد. در پی حمله روسیه به اوکراین و به وجود آمدن بحران انرژی در جهان، غرب به ویژه امریکا به شدت به دنبال منابع جدید نفتی از جمله نفت ایران هستند.»

منبع: روزنامه جوان