سناریوی جدید مقصرنمایی غربی‌ها با کلیدواژه «متن نهایی»

 پس از پنج ماه وقفه در مذاکرات رفع تحریم، گفت‌وگوها از سر گرفته شد و بعد از 5 روز خاتمه یافت. این دور از مذاکرات پس از آن آغاز شد که بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد که پیشنهادی جدید را روی میز طرفین گفت‌و‌گو گذاشته است. جالب آنکه بورل یک ماه قبل تلویحاً مدعی شده بود بزودی شکست مذاکرات رقم خواهد خورد و در صورتی که دوربین‌های برجامی ظرف دو هفته آینده بار دیگر روشن نشود بازی پایان خواهد یافت. اما گذشت زمانی کوتاه نشان داد که طرف غربی چاره‌ای جز بازگشت به میز مذاکره با تهران ندارد و ضرب الاجل دو هفته‌ای نیز کاری از پیش نبرد. از همین رو؛ هیأت‌های امریکا، اتحادیه اروپا، ایران، روسیه و چین در وین حضور یافتند تا بار دیگر هتل کوبورگ شاهد مذاکرات رفع تحریم و پایبند کردن طرف مقابل به تعهدات خود باشد.

جنگ روانی؛ جزء لاینفک مذاکرات

ابتدای روز پنجم گفت‌وگوها بود که انتشار خبری از سوی یک رسانه غربی و نزدیک به تیم‌های مذاکراتی امریکا و اروپا شروع یک بازی دوباره توسط آنها را نوید می‌داد. وال استریت ژورنال مدعی شد متن توافق تا ساعاتی دیگر منتشر خواهد شد؛ این ادعا البته از سوی وزارت امور خارجه کشورمان رد شد. یک مقام آگاه در وزارت خارجه در گفت‌وگویی خبر داد بحث‌ها درباره چند موضوع باقی مانده ادامه داشته و همچنان در مرحله‌ای قرار نداریم که از نهایی شدن متن توافق در وین سخن بگوییم. انریکه مورا هماهنگ کننده گفت‌وگوها نیز مدام نسبت به پیشرفت‌های حاصله در مذاکرات ابراز خوش‌بینی می‌کرد و می‌گفت بزودی پرونده مذاکرات را خواهیم بست.

پس از این بود که یک مقام اتحادیه اروپا در اظهاراتی مدعی شد که متن نهایی توافق در وین آماده شده و در اختیار طرف‌ها قرار گرفته است؛ این مسأله با تأیید برخی دیگر از طرف‌های عضو برجام نیز روبه رو شد و هر لحظه بر حجم گمانه‌ها در خصوص پایان مذاکرات منتج به یک «متن نهایی» افزوده می‌شد. اما بار دیگر واکنش تهران نشان داد که این، همه واقعیت نیست. بسرعت یک مقام ارشد وزارت امورخارجه ایران از ارائه چند ایده درباره برخی موضوعات باقیمانده از سوی انریکه مورا به طرف‌ها خبر داد و اعلام کرد که ایران پاسخ و ملاحظات اولیه خود را منتقل کرده، اما در عین حال نیازمند بررسی جامع است و جمهوری اسلامی ایران نظرات و ملاحظات تکمیلی خود را به مورا و سایر طرف‌ها منتقل خواهد کرد. به گزارش ایرنا، این مقام ایرانی گفت: در ۴ روز گذشته مذاکرات فشرده‌ای در خصوص چند موضوع باقی‌مانده برای اطمینان از تأمین ملاحظات و‌ نگرانی‌های کشورمان برگزار شد. در جریان این گفت‌وگوها ما مواضع خود را با طرف‌های مقابل به اشتراک گذاشتیم و در برخی موضوعات نیز پیشرفت‌های نسبی حاصل شد. بدون تردید اصل اساسی برای ما حراست از حقوق و تأمین منافع ملت ایران است. احقاق این حقوق و تأمین منافع و تضمین اجرای پایدار تعهدات طرف مقابل و جلوگیری از تکرار رفتارهای غیرقانونی امریکا دغدغه جدی تیم مذاکره‌کننده است.

متنی که «نهایی» نشده است

درحالیکه ایران بارها اعلام کرده باید نگرانی‌های تهران برای جلوگیری از بدعهدی مجدد رفع شود که خبرنگار وال‌ استریت ژورنال درباره مذاکرات و متنی که ادعا می‌شد «متن نهایی توافق» است به نقل از یک مقام ارشد اتحادیه اروپا سخنانی غیرحرفه‌ای را مطرح کرد. لارنس نورمن در این خصوص نوشت: «این یک بسته پیشنهادی است. شما نمی‌توانید بگویید من با صفحه 20 موافق هستم و با صفحه 50 مخالفم. یا باید بگویید بله یا خیر!» پر واضح است که این سخن و ادبیات دستوری هیچ ارتباطی به یک توافق جمعی و مورد پذیرش همه کشورها را نداشت. مواضع دیگر کشورهای عضو برجام نیز بسرعت نشان داد واقعیت با آنچه غربی‌ها وانمود می‌کردند فاصله دارد و چیزی به نام «متن نهایی» که ایران باید بپذیرد وجود واقعی و خارجی ندارد. حال آنکه نمایندگان سه کشور اروپایی طرف برجام یعنی انگلیس، فرانسه و آلمان نیز در این دور از مذاکرات غیبت کردند تا بیش از پیش برای گفت‌و‌گو نسبت به نحوه بازگشت به تعهدات، شانه خالی کنند.

رد روایت غرب از سوی روسیه

خبرنگار بی‌بی‌سی فارسی در گفت‌وگو با مذاکره کننده روسیه در خروجی هتل کوبورگ از وی درباره واکنش این کشور به سناریوی درخواست ایران برای ازسرگیری مذاکرات پرسید. در حالی‌که اروپا و امریکا تلاش دارند تا مذاکرات را پایان یافته و در گرو تصمیم سیاسی تهران معرفی کنند، اولیانوف اما در پاسخ به این سؤال گفت: «اگر ایران تصمیم بگیرد که پیشنهاد دیگری را مطرح کند، مثلاً خواهان اصلاحاتی جزئی شود، روسیه قطعاً مخالفت نمی‌کند و حمایت خواهد کرد.» او همچنین با رد «نهایی» بودن متن، به سه الی چهار سری تغییرات اعمال‌شده از «متن نهایی» ماه مارس تاکنون اشاره  و رسماً ادعای غربی‌ها را رد کرد. میخائیل اولیانوف همچنین روز گذشته در خصوص روند مذاکرات گفت که گرچه دلایلی برای احیای برجام وجود دارد اما جزئیات دشوار است.

وی در صفحه توئیتری خود در این خصوص نوشت: «در حقیقت منظورم این است که تمام دلایل با احترام به تمامی طرف‌های توافق هسته‌ای از جمله در وهله اول ایران، برای احیای برجام وجود دارد و مثل همیشه دشواری‌هایی در جزئیات وجود دارد.» نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌الملل همچنین در توئیت دیگری در خصوص دور فعلی مذاکرات وین با این جمله که «این حرف‌ها به نظر حرف‌های نهایی نمی‌آیند» شائبه «متن نهایی» را بار دیگر رد کرد.

چین: امریکا منشأ اصلی بحران است

چین هم روایت غربی‌ها را تأیید نکرد. به گزارش ایسنا به نقل از خبرگزاری شینهوا، وانگ کوان، مذاکره‌کننده ارشد چین درباره طرح پیشنهادی اتحادیه اروپا برای احیای توافق هسته‌ای [برجام]، از امریکا خواست تصمیمات سیاسی فوری را برای کمک به دست یافتن به یک توافق در مذاکرات در اسرع وقت اتخاذ کند. وانگ افزود: «امریکا منشأ اصلی بحران هسته‌ای ایران است و باید وضعیت موجود را درک کند، صداقت نشان دهد، سیاسی‌کاری را کنار بگذارد و از به کار بستن استانداردهای دوگانه در زمینه مسائل عدم اشاعه تسلیحات اتمی دست بکشد. امریکا باید تصمیمات سیاسی فوری را برای انجام شدن توافقی در اسرع وقت اتخاذ کند.» این موضع‌گیری چین درحالی که امریکایی‌ها اخیراً اعلام کرده‌اند با پیش‌نویس مورا موافقت دارند و آماده پذیرش آن هستند نشان می‌دهد چینی‌ها نیز پذیرش این پیش‌نویس که خواسته‌های کامل تهران را پوشش نمی‌دهد به رسمیت نشناخته و خواهان تصمیم‌گیری جدید واشنگتن در اتخاذ تصمیمات اساسی هستند.

پیش‌نویسی که امریکا قبول دارد!

این مسأله بخوبی نشان داد که متن ادعایی نهایی از سوی هماهنگ کننده اروپا تنها با استقبال کاخ سفید رو به رو شده است و موافقت اعضای برجام را به همراه ندارد. انریکه مورا درحالی تلاش دارد این متن را غیرقابل تغییر و آخرین متن نشان دهد که هیچ اجماعی بین کشورهای حاضر در وین در این خصوص وجود نداشته است و غربی‌ها یکبار دیگر تلاش دارند با طراحی صورت داده پروژه مقصرنمایی را پیگیری کنند. آنها که قبلاً با کلیدواژه‌های «نقطه گریز ایران»، «ضرب‌الاجل»، «آخرین فرصت»، «بسته شدن پنجره دیپلماسی» و «اجرای پلن B علیه تهران» و... سعی در اعمال فشار برای بی‌توجهی به خواسته‌های مشروع تهران داشته‌اند، اکنون تلاش دارند همان سناریوی آزمون داده را با اسم رمز «متن نهایی» و «تصمیم سیاسی ایران» به اجرا درآورند. مسأله‌ای که البته با استقبال حامیان دولت قبل نیز مواجه شده و این رسانه‌ها سعی دارند ضمن توجیه مذاکرات شکست خورده قبلی و منحرف کردن افکار عمومی در صیانت از منافع ملی، از زیر بار مسئولیت متن ضعیف و گره‌های به جا مانده در مذاکرات

شانه خالی کنند. گفتنی است روز گذشته محمد مرندی، مشاور رسانه‌ای تیم مذاکره‌کننده ایران در همین خصوص گفته است: «در چند ماه اخیر، چه در وین و چه زمانی که مذاکره‌کنندگان در پایتخت‌هایشان هستند، مذاکره‌کنندگان ایران تهدیدهای غربی و ضرب‌الاجل‌های ساختگی را برای حفظ حقوق ایرانیان و دست یافتن به امتیازات مهم، نادیده گرفته‌اند. تفاوت آن موقع با الان بسیار زیاد است.»

منبع: روزنامه ایران