وقت یک توافق نسبی است

گروه سیاست سایت فردا - یادداشت اخیر جوزپ بورل در فایننشال تایمز و اشاره او به باقی نماندن فرصت مصالحه، همچنین تاکید وی بر اینکه پیش‌نویس موجود برای توافق برجامی بهترین است سبب شده یک بار دیگر انتظارهای برای اتخاذ تصمیم نهایی در این باره بیشتر شود. تصمیمی که طرف آمریکای مدعی است قبلا گرفته و ضمن اینکه درحال بررسی پیش‌نویس جدید است، بر مواضع قبلی خود اصرار می‌کند. طرف ایرانی نیز می‌گوید که ابتکارات و پیشنهاداتش را داده و به نظر می‌رسد که اگر آنطور که گفته می‌شود، پیش‌نویس فعلی با پیش‌نویسی که در اسفند پارسال ارائه شد، فرقی نداشته باشد؛ حاضر به توافق نشود.

بر همین اساس است که بسیاری از تحلیلگران معتقدند باید به فکر پلن بی بود و احیای برجام را فراموش کرد. برخی از کارشناسان اما همچنان عینک خوشبینی به چشم داشته و معتقد هستند که شرایط طرفین را وادار به یک توافق نسبی خواهد کرد. سیدصباح زنگنه از جمله این تحلیلگران است. او در گفت‌وگو با «فردا» گفت: «ممکن است برخی بگویند در نتیجه این توافق، صادرات نفت گسترش پیدا می‌کند و بانک‌ها باز می‌شوند و… اما از طرف دیگر باید به تعهداتی که ایران خواهد داد نیز توجه کرد. ایران میلیاردها میلیارد هزینه کرده تا به این مرحله رسیده است و اگر بخواهد بگردد کسی متعهد نیست که این هزینه‌ها را به ایران بپردازد. فقط می‌گویند که ایران به وضع قبلی برگردد و گشایشی در حوزه بانک‌ها، کشتیرانی، فروش نفت و… فراهم شود. دقت داشته باشید که نتایج این گشایش هم فوری نیست و مدتی طول خواهد کشید که بانک‌ها به وضعیت قبلی برگردند. یا خیلی از بازارهای نفتی ایران توسط رقبا از بین رفته و برای به دست آوردن دوباره آن باید مذاکراتی کرد. در مجموع می‌توان گفت که با حصول گشایش‌های احتمالی نیز وضعیت، گلستان نمی‌شود و در حد نصف و نیمه تغییراتی ایجاد می‌شود البته همین هم بد نیست.»

وی در ارزیابی فشارهای اخیر بر ایران، گفت: «به نظر من بیشتر فضای سیاسی و تبلیغاتی است. در عین حال نباید فشارهای مخالفان برجام را نیز نادیده گرفت. رژیم صهیونیستی و جناح‌های افراطی در آمریکا که مخالف برجام هستند، نه تنها فشارهای خود را کم نکرده‌اند، بلکه روزبه‌روز بر آن می‌افزایند. در کنار همه این فشارها نباید فراموش کنیم که اروپا و آمریکا وارد یک بحران عمیق و جدی و گسترده به اسم بحران اوکراین شده‌اند و با وجود این بحران که کنار گوش آنهاست، منطقی به نظر نمی‌رسد که بخواهند وارد یک بحران جدید با ایران یا تشدید بحران با ایران شوند چون این به معنای آن است که باید در دو جبهه درگیر باشند و این خیلی با عقل و منطق اروپایی سازگار نیست.»

وی در راستای این نگاه خوش‌بینانه خود گفت: «به نظر می‌رسد که رسیدن به یک توافق نسبی برای هر دو طرف بهترین راه است. هر دو طرف می‌توانند با یک توافق نسبی از این وضعیت کنونی خارج شوند. ایران می‌تواند یک تنفسی داشته باشد و وضعیت اقتصادی خود را بهبود بخشد. اروپا و آمریکا نیز فرصت خواهند داشت که به مسائل بحران اوکراین بپردازند. لذا در یک جمع‌بندی به نظر می‌رسد که هر دو طرف به یک توافق نسبی خوب برسند.»

صباح زنگنه ادامه داد: «شرایط آنها را مجبور خواهد کرد. اراده، بخشی از فاکتورهای رسیدن به یک تغییر است اما در کنار آن، فشارهای وضعیت داخلی و پیرامونی هر دو طرف معادله نیز تاثیرگذار خواهد بود. بر این اساس می‌توان خوش‌بین بود که در آینده نزدیک به یک توافق نسبی برسیم چون این به نفع طرفین است.»